Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

БЕГЛОВА Елена Ивановна

БЕГЛОВА Елена Ивановна (19.3.1961, БАССР‑ҙың Йылайыр р‑ны Иван‑Ҡыуалат а.), тел белгесе. Филол. ф. д‑ры (2008). БР‑ҙың мәғариф алдынғыһы (2005), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2010). СДПИ‑ны тамамлаған (1982), 1983 й. алып шунда уҡ уҡыта. Фәнни тикшеренеүҙәре лексикология, стилистика...

БЕГЛОВ Василий Алексеевич

БЕГЛОВ Василий Алексеевич (30.5.1958, БАССР‑ҙың Көйөргәҙе р‑ны Филипповка а. — 9.7.2011, Стәрлетамаҡ ҡ.), әҙәбиәт белгесе. Филол. ф. д‑ры (2007). РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2005). СДПИ‑ны тамамлаған (1979), 1982 й. алып шунда уҡ эшләй: 1988 й. башлап әҙәбиәт, 1993—2003 йй. урыҫ...

БӘШНӘКТӘР

БӘШНӘКТӘР, төрки ҡәбиләләр берләшмәһе. Урта быуат авторҙары (Гардизи, Ибн Руста, Ибн Фаҙлан һ.б.) хеҙмәттәрендә, Константин Багрянородныйҙың “Империя менән идара итеү тураһында” (“Об управлении империей”) әҫәрендә, урыҫ йылъяҙмаларында телгә алына. Формалашыу ихтималлығы булған өлкә — Урта Азия, Арал...

БӘШМӘКТӘР

БӘШМӘКТӘР (Fungi, Mycota, Mycophyta), тере организмдар батшалығы. 3 бүлеккә айырыла: ысын Б., оомицеттар, лайлалы бәшмәктәр. Ысын Б. хитридиомицеттар, зигомицеттар, аскомицеттар, базидиомицеттар, дейтеромицеттар кластарын берләштерә. 100 меңдән ашыу төрө (Башҡортостанда 10 меңдән ашыу төрө) билдәле,...

БӘШИРОВА Фирҙәүес Тимербулат ҡыҙы

БӘШИРОВА Фирҙәүес Тимербулат ҡыҙы (14.10.1945, Ишембай ҡ.), шағирә. БР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (2005). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1997). Силәбе пед. ин‑тын тамамлаған (1971). 1968 й. алып Силәбе өлк. Арғаяш р‑ны мәктәптәрендә, Бәләбәй машиналар эшләү техникумында уҡыта; 1977 й. башлап Яр Саллы ҡ. эшләй:...

БӘШИРОВ Рив Миңлехан улы

БӘШИРОВ Рив Миңлехан улы (7.11.1936, БАССР‑ҙың Ҡыйғы р‑ны Үрге Ҡыйғы а.), инженер-механик. Техник ф. д‑ры (1998), проф. (1991). БАССР‑ҙың атҡ. а.х. инженеры (1980), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (1998). Р.М.Бәшировтың ҡустыһы. БАХИ‑ны тамамлаған (1959), 1963 й. алып шунда уҡ эшләй:...

БӘШИРОВ Радик Миңлехан улы

БӘШИРОВ Радик Миңлехан улы (7.1.1935, БАССР‑ҙың Ҡыйғы р‑ны Үрге Ҡыйғы а.), инженер-механик. БР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (1995), техник ф. д‑ры (1982), проф. (1983). РФ‑тың (1994), БАССР‑ҙың (1976) атҡ. фән эшмәкәре, РФ-тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм-ре (1996). Р.М.Бәшировтың ағаһы. БАХИ‑ны тамамлаған...

БӘШИРОВ Мусса Ғүмәр улы

БӘШИРОВ Мусса Ғүмәр улы (16.10.1954, БАССР‑ҙың Стәрлетамаҡ р‑ны Кесе Аллағыуат а., хәҙ. Салауат ҡ. эсендә), инженер-электромеханик. Техник ф. д‑ры (2002). ӨНИ‑не тамамлаған (1981). 1972 й. алып Салауат нефтехимия комб‑тында, 1975 й. — ӨДНТУ‑ның Салауат филиалында (2002 й. башлап сәнәғәт пр‑тиеларының...

БӘШИРОВ Мәсғүт Зәйнетдин улы

БӘШИРОВ Мәсғүт Зәйнетдин улы (21.4.1908, Бөрө ҡ. — 16.4.1978, шунда уҡ), композитор, педагог, муз.‑йәмәғәт эшмәкәре. БАССР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1967). Композиторҙар союзы ағзаһы (1940). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Башҡ. муз. уч‑щеһын тамамлағандан һуң (1938) 1941 й. тиклем шунда уҡ эшләй. 30‑сы йй....

БӘШИРОВ Ғүмәр Бәшир улы

БӘШИРОВ Ғүмәр Бәшир улы (7.1.1901, Ҡазан губ. Яңысала а. — 7.5. 1999, Ҡазан), яҙыусы. ТАССР‑ҙың халыҡ яҙыусыһы (1986). ТАССР‑ҙың Яҙыусылар союзы идараһы рәйесе (1953—58), РСФСР‑ҙың Яҙыусылар союзы идараһы рәйесе урынбаҫары (1958—62). Хәҙ. замандың әхлаҡ проблемаларын сағылдырған “Намыҫ” (1947) романы,...

БӘШИРОВ Әкрәм Абдулла улы

БӘШИРОВ Әкрәм Абдулла улы [14.3.1933, БАССР‑ҙың Үрге Ҡыйғы р‑ны Ҡолмәт а. (БР‑ҙың Ҡыйғы р‑ны) — 28.1.2010, Өфө], иҡтисадсы. Иҡт. ф. канд. (1968), проф. (1991). Ҡазан финанс-иҡт. ин‑тын тамамлаған (1960). 1969 й. алып ӨНИ‑лә, 1970 й. һәм 2002 й. — РФ Хөкүмәте эргәһендәге Финанс ун‑тының Өфө филиалында,...

БӘШӘРОВА Гүзәл Рәдис ҡыҙы

БӘШӘРОВА Гүзәл Рәдис ҡыҙы (6.5.1966, Учалы ҡ.), терапевт. Мед. ф. д‑ры (1999), проф. (2008). Л.М.Карамованың ҡыҙы. БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1989) Хеҙмәт мед. һәм кеше экологияһы ҒТИ‑нда эшләй (1999 й. алып өлкән ғилми хеҙм‑р), 2000 й. башлап БДМУ‑ла уҡыта. Фәнни эшмәкәрлеге кеше организмына диоксиндар...

БӘШӘРОВ Ринат (Райнат) Әхкәметдин улы

БӘШӘРОВ Ринат (Райнат) Әхкәметдин улы (29.6.1942, Пермь ҡ. — 19.9.2007, Өфө), йырсы (бас). БР‑ҙың халыҡ (1997), БАССР‑ҙың атҡ. (1985) артисы. Ҡазан консерваторияһын тамамлағандан һуң (1973; В.А.Лазько класы) БДОБТ солисы, бер үк ваҡытта 1974—94 йй. ӨДСИ‑лә уҡыта. Күңелгә ятышлы тембрлы сағыу тауыш эйәһе....

БӘХТИЗИНА Гөлсөм Заһит ҡыҙы

БӘХТИЗИНА Гөлсөм Заһит ҡыҙы (9.11.1932, Ҡазан ҡ. — 16.10.2017, Өфө ҡ.), токсиколог. Медицина фәндәре докторы (1983). БАССР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1986). З.И.Бәхтизиндең ҡыҙы. БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1958) Нуриман районында, 1960 й. алып Өфө хеҙмәт медицинаһы һәм кеше экологияһы ҒТИ‑нда эшләй:...

БӘХТИЗИН Рәүеф Заһит улы

БӘХТИЗИН Рәүеф Заһит улы (20.1.1943, Өфө), физик. Физика-матем. ф. д‑ры (1990), проф. (1991). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1992), БР‑ҙың атҡ. уйлап табыусыһы (1996), РФ юғары мәктәбенең атҡ. хеҙм‑ре (2006), СССР-ҙың уйлап табыусыһы (1991). З.И.Бәхтизиндең улы. ЛДУ‑ны тамамлаған (1966). 1972 й. алып БДУ‑ла...

БӘХТИЗИН Рәмил Нәзиф улы

БӘХТИЗИН Рәмил Нәзиф улы (30.3.1955, Өфө ҡ.), математик. БР ФА академигы. (2016), физика-математика фәндәре докторы (1992), профессор (1994). БР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (2001), РФ газ сәнәғәтенең почётлы хеҙмәткәре (1998), РФ‑тың почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (2010). Н.Р.Бәхтизиндең...

БӘХТИЗИН Нәзиф Раян улы

БӘХТИЗИН Нәзиф Раян улы [31.12.1927, БАССР‑ҙың Бәләбәй кантоны Яңы Аташ а. (БР‑ҙың Илеш районы) — 21.10.2007, Өфө ҡ.], агроном. БР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (1991), ауыл хужалығы фәндәре кандидаты (1955), профессор (1978). БАССР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1970). СССР‑ҙың (1969) һәм РСФСР‑ҙың (1986) ауыл...

БӘХТИЗИН Заһит Имаметдин улы

БӘХТИЗИН Заһит Имаметдин улы (31.3.1906, Өфө — 22.9.1975, шунда уҡ), педагог. СССР‑ҙың нефть сәнәғәте отличнигы. Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Ҡазан пед. ин‑тын тамамлаған (1933). 1925—29 йй. БАССР‑ҙың Тамъян‑Ҡатай кантоны Ҡаҙаҡҡол башланғыс мәктәбе, 1933 й. алып Ҡазан пехота уч‑щеһы уҡытыусыһы, 1937—42 йй....

БӘХТИЗИН Әхтәм Мөсәлим улы

БӘХТИЗИН Әхтәм Мөсәлим улы [21.1.1897 (башҡа мәғлүмәттәр буйынса, 1895), Өфө губернаһы Бәләбәй өйәҙе Үрге Аташ а. (БР‑ҙың Саҡмағош районы) — 15.8.1943, Карачев ҡ.], хәрби эшмәкәр. Полковник (1939). Беренсе донъя һәм Граждандар һуғыштарында, 1921—22 йй. Урта Азияла баҫмасыларҙың ҡораллы көстәрен юҡ итеүҙә,...

БӘХТЕЙӘРОВА Клара Зәки ҡыҙы

БӘХТЕЙӘРОВА Клара Зәки ҡыҙы (7.11.1960, БАССР‑ҙың Стәрлебаш р‑ны Күндерәк ҡсб), невролог. Мед. ф. д‑ры (2007). БР-ҙың атҡ. табибы (2007). БДМИ‑ны тамамлаған (1983), 1984—86 йй. (өҙөклөк м‑н) 21‑се дауаханала, 1985—86 йй. 46‑сы поликлиникала (икеһе лә — Өфө) эшләй. 1990 й. алып БДМУ‑ла уҡыта, бер үк...