Список материалов

ШИРЯЕВ Леонид Андреевич (4.8.1939, БАССР‑ҙың Ҡырмыҫҡалы районы Ивановка а. — 15.7.2020, Өфө ҡ.), социолог. Социология фәндәре докторы (1992), профессор (1994). БР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (2000). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1961) “Туймазабурнефть” тресының 4‑се Быраулау контораһында, 1963 й. алып Өфө...

ФӘЙЗУЛЛИН Фәнил Сәйет улы (20.5.1942, БАССР‑ҙың Өфө р‑ны Яңы Ҡарашиҙе а.), философ, социолог. БР ФА акад. (1991), филос. ф. д‑ры (1983), проф. (1984). БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1985), РФ юғары мәктәбенең атҡ. хеҙм‑ре (2003). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1966) Иглин р‑ны Турбаҫлы урта мәктәбе дир. урынбаҫары,...

СӨЛӘЙМӘНОВ Марат Ноғман улы (5.4.1957, БАССР‑ҙың Әбйәлил районы Гусев а. — 6.1.1996, Өфө ҡ.), философ, социолог. Философия фәндәре докторы (1991), профессор (1993). БР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1995). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1979) Йәнгел урта мәктәбе директоры урынбаҫары, 1980 й. алып Әбйәлил районы...

СОЦИОЛОГИЯ (лат. societas — йәмғиәт һәм ...логия), бөтөн система булараҡ йәмғиәт һәм айырым соц. институттар, процестар, төркөмдәр, берлектәр, шәхес м‑н йәмғиәт мөнәсәбәте, кеше тәртибе законлыҡтары т‑дағы фән. Ижт. фәндәр системаһында үҙәк урындарҙың береһен биләй, 40‑тан ашыу махсус тармағы (шәхес,...

СОЦИАЛЬ ЭКОЛОГИЯ, экология бүлеге, йәмғиәт м‑н тирә‑яҡ мөхиттең үҙ‑ара бәйләнештәре т‑дағы фәндәрҙең дисциплина‑ара комплексы. С.э. кеше м‑н тәбиғәт араһындағы ҡаршылыҡтарҙы асыҡлай, йәшәйеш мөхитен һаҡлау һәм яҡшыртыу маҡсатында уларҙы хәл итеү юлдарын нигеҙләй. Төрлө экологик һәм соц. шарттарҙа йәшәү...

СОЦИАЛЬ ТӨРКӨМ, мәнфәғәттәре, ҡиммәттәре һәм тәртип нормалары уртаҡ булған кешеләрҙең тарихи билдәле бер йәмғиәт эсендә барлыҡҡа килгән сағыштырмаса тотороҡло берлеге. С.т. соц. контролдең төрлө кимәлдәре бар: төркөм һаны кәмеү м‑н соц. контроль һәм соц. бәйләнештәр нығый бара. Ҙур С.т. — соц. синыф,...

СОЦИАЛЬ СТРАТИФИКАЦИЯ, йәмғиәттең һәм уның айырым ҡатламдарының структураһын, соц. статус һәм ролдәрҙе дифференциациялау системаһын аңлатҡан социол. төшөнсә; социология тармағы. К.Маркстың (нигеҙендә — милеккә етештереү сараһы булараҡ мөнәсәбәт), М.Веберҙың (власть һәм абруйҙың бүленеүе), функционализм...

СОЦИАЛЬ СӘЙӘСӘТ, килемде, халыҡтың йәшәү кимәлен яҡлауға, халыҡтың мәшғүллеген тәьмин итеүгә, соц. өлкәне һаҡлауға, соц. конфликттарға юл ҡуймауға йүнәлтелгән дәүләт программаларын бойомға ашыра торған саралар системаһы. С.с. РФ Конституцияһына, БР Конституцияһына, БР‑ҙың “Башҡортостан Республикаһының...

СЕЛИВАНОВ Александр Иванович (13.5.1961, Күмертау ҡ. — 7.12.2020, Мәскәү ҡ.), философ, социолог. Философия фәндәре докторы (1999), профессор (2001). БДУ‑ны тамамлаған (1984), 1986 й. алып шунда уҡ эшләй. 1991 й. башлап “Полином” аналитик үҙәгенең (Өфө ҡ.) ғилми директоры, бер үк ваҡытта 1992 й. алып...

РӘСӘЙ СОЦИОЛОГТАР ЙӘМҒИӘТЕ (РСЙ), дөйөм Рәсәй ғилми йәмәғәт ойошмаһы. РСЙ‑ның Башҡ‑н бүлексәһе 1965 й. Совет социол. ассоциацияһының бүлексәһе булараҡ ойошторола, 1989 й. алып хәҙ. исемен йөрөтә. Эшмәкәрлегенең төп йүнәлештәре: социологтарҙы туплау, социол. белем таратыу. Мәскәүҙә үткәрелгән Бөтә Рәсәй...

ПОПОВ Василий Дмитриевич [28.12.1921, Өфө губернаһы Бәләбәй өйәҙе Пчельник а. (БР‑ҙың Бишбүләк районы) — 16.3.1997, Өфө ҡ.], философ, социолог. Философия фәндәре докторы (1981), профессор (1985). БАССР мәктәбенең атҡаҙанған уҡытыусыһы (1966). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. К.А.Тимирязев исемендәге Башҡ....

НӘСИБУЛЛИН Рауил Талип улы (24.12.1945, Үзбәк ССР‑ы Баланд-Чакир а.), социолог. Социол. ф. д‑ры (1991), проф. (1992). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2002). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1971) Өфө р‑ны Нөрлө урта мәктәбе дир. урынбаҫары. 1974 й. алып ӨДАТУ‑ла социол. тикшеренеүҙәр лаб. хеҙм‑ре, 1977 й. — шунда...

МОИСЕЕВА Татьяна Павловна (27.11.1952, Өфө), социолог. Социол. ф. д‑ры (1998), проф. (2001). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1975) ӨАИ‑ла, 1986—88 йй. — БАХИ‑ла эшләй. 1996 й. алып ӨДАТУ‑ла уҡыта (2001—07 йй. гуманитар ф‑т деканы). Фәнни хеҙмәттәре йәмғиәтте соц.‑иҡтисади реформалау, хеҙмәт социологияһы проблемаларына...

МАРГИНАЛЛЫҠ (лат. мargo — сит, сик), социологияла һәм социол. философияла ҡулланылған төшөнсә, шәхестең ниндәй ҙә булһа соц. берлеккә ҡарата ситләшеүле торошон сағылдыра. Термин Америка социологы Р.Парк тарафынан мигранттарҙың ҡала мөхитенә яраҡлаша алмауының соц.‑психологик эҙемтәләрен асыҡлау маҡсатында...

ҠАРАМЫШЕВА Нурия Миңлеғәли ҡыҙы (3.12.1948, БАССР‑ҙың Стәрлебаш р‑ны Яңы Ҡалҡаш а.), социолог. Социол. ф. д‑ры (2006). РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2009). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1976) Стәрлетамаҡ химия- технология техникумында, 1985 й. алып КПСС‑тың Стәрлетамаҡ ҡала ком‑тында (1987...

КУРЛОВ Алексей Борисович (13.1.1958, Өфө ҡ. — 23.6.2021, шунда уҡ), философ, социолог. Социология фәндәре докторы (1994), профессор (1996). ӨАИ‑ны тамамлағандан һуң (1980) ӨАПБ инженер-конструкторы. 1982 й. алып (өҙөклөк менән) ӨДАТУ‑ла эшләй (1984—87 йй. социология лабораторияһы мөдире). 2001—06 йй....

КЕЙЕКБАЕВ Морат Жәлил улы (30.11.1959, Өфө), социолог. БР ФА-ның мөхбир ағзаһы (2006), социол. ф. д‑ры (2000), проф. (2003). Ж.Ғ.Кейекбаевтың улы. БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1982) шунда уҡ эшләй. 1990 й. алып РФА Өфө ФҮ‑лә: ТТӘИ ғилми хеҙм‑ре, 1993 й. башлап Археология һәм этнография музейы м‑н Урал...

КӘЛИМУЛЛИН Ғәвис Фәхрулла улы (1.4.1941, БАССР‑ҙың Ҡариҙел р‑ны Берлог ҡсб — 6.4.1992, Бөрө ҡ.), социолог. Филос. ф. канд. (1978), социол. ф. д‑ры (1991). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1968) ӨАИ‑ла, 1976—92 йй. Бөрө пед. ин‑тында (1986—91 йй. социол. лабораторияһы мөдире) эшләй. Фәнни тикшеренеүҙәре хеҙмәт...

КАМАЕВ Рәшит Борхан улы (22.2.1937, БАССР‑ҙың Яңауыл районы Яңауыл а., хәҙер Яңауыл ҡ., — 6.5.2000, Өфө ҡ.), социолог. Философия фәндәре докторы (1986), профессор (1987). БР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1997). Бөрө педагогия институтын тамамлағандан һуң (1961) ВЛКСМ‑дың Тәтешле район комитеты, 1962 й....

КАБАКОВИЧ Геннадий Аркадьевич (29.2.1952, Гайсин ҡ. — 1.9.2019, Өфө ҡ.), социолог. Социология фәндәре докторы (1995), профессор (1998). Рига юғары хәрби авиация инженерлыҡ училищеһын тамамлаған (1978). 1979 й. алып ӨДАТУ‑ла уҡыта. 1996 й. башлап БДУ‑ла: 1998 й. алып Башҡ. эшҡыуарлыҡтың комплекслы хәүефһеҙлеге...