Список материалов
САМОХВАЛОВКА, ауыл, Өфө составында
САМОХВАЛОВКА, ауыл, 1992 й. алып Өфө составында, Калинин р‑нының Фёдоровка а/с ҡарай. Өфөнән К.‑Көнс. 43 км һәм Шаҡша т. юл ст. К.‑Көнб. табан 18 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 69 кеше; 1920 – 133; 1939 — 123; 1959 – 518; 1989 – 504; 2002 – 44 кеше. Урыҫтар йәшәй.
Ауылға Өфө өйәҙендә нигеҙ...
САМОХВАЛОВА Алёна Александровна
САМОХВАЛОВА Алёна Александровна (21.11.1980, Белорет ҡ.), спортсы. Еңел атлетика б‑са Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (2002). Магнитогорск ун‑тын тамамлаған (2004). 1‑се ДЮСШ тәрбиәләнеүсеһе (Белорет; тренерҙары Е.Г.Сенченко, Т.В.Сенченко). Экиден б‑са Рәсәй чемп. (2001—02), кроста (1998, 2000)...
САМОСЮК Ольга Александровна
САМОСЮК Ольга Александровна (22.9.1958, Бөрө ҡ.), график. Рәссамдар союзы ағзаһы (1993). Магнитогорск пед. ин‑тын тамамлаған (1983). 1987 й. алып Мәскәү технология ин‑тының Өфө филиалында уҡыта, 1989 й. – В.М.Комаров ис. балалар ижады һарайының һынлы һәм биҙәү‑ҡулланма сәнғәте түңәрәге етәксеһе, 1996 й. —...
САМОСЮК Борис Алексеевич
САМОСЮК Борис Алексеевич (29.9.1957, Өфө), рәссам. Рәссамдар союзы ағзаһы (1993). БДПИ‑ны тамамлаған (1984). 1991 й. алып Өфөнөң 2‑се балалар художество мәктәбендә уҡыта.
Метафизик йүнәлеш вәкиле (ҡара: Һынлы сәнғәттә реалистик булмаған ағымдар). Әҫәрҙәрендә С. төҫтәрҙең ҡуйылығына, художество образдарының...
САМОРОДОВ Дмитрий Петрович
САМОРОДОВ Дмитрий Петрович (12.3.1963, Стәрлетамаҡ ҡ.), тарихсы. Тарих ф. д‑ры (2002), проф. (2002). БДУ‑ны тамамлаған (1989). 1992 й. алып СДПА‑ла эшләй: 1994—96 йй. дөйөм тарих каф. мөдире, 1999—2001 йй., 2004 й. башлап Ватан тарихы һәм тарихты уҡытыу методикаһы каф. мөдире. Фәнни эшмәкәрлеге 19 б....
САМОРОДОВ Владимир Николаевич
САМОРОДОВ Владимир Николаевич (9.1.1947, БАССР‑ҙың Стәрлетамаҡ р‑ны Казадаевка а.), тренер. РСФСР‑ҙың атҡ. тренеры (1983). БР‑ҙың атҡ. физик культура хеҙм‑ре (1997). П.Ф.Лесгафт ис. Ленинград физик культура ин‑тын тамамлаған (1980). 1974 й. алып “Спартак” ДСО‑һында (Стәрлетамаҡ ҡ.) ауыр атлетика б‑са...
САМОРОДОВ Борис Александрович
САМОРОДОВ Борис Александрович (26.9.1931, Рыбинск ҡ. — 13.2.2016, Өфө ҡ.), спортсы. Мотоспорт буйынса СССР‑ҙың атҡаҙанған спорт мастеры (1965). БР‑ҙың күренекле спортсыһы (2002). П.Ф.Лесгафт исемендәге Ленинград физик культура институтын тамамлаған (1975). “Башавтомотоклуб” тәрбиәләнеүсеһе, 1962—77 йй....
САМОРОДОВ Борис Александрович
САМОРОДОВ Борис Александрович (26.9.1931, Рыбинск ҡ. — 13.2.2016, Өфө ҡ.), спортсы. Мотоспорт буйынса СССР‑ҙың атҡаҙанған спорт мастеры (1965). БР‑ҙың күренекле спортсыһы (2002). П.Ф.Лесгафт исемендәге Ленинград физик культура институтын тамамлаған (1975). “Башавтомотоклуб” тәрбиәләнеүсеһе, 1962—77 йй....
САМОЛЁТ СПОРТЫ
САМОЛЁТ СПОРТЫ, төрлө ауырлыҡтағы һәм төрлө двигателле самолёттарҙа тиҙлеккә, бейеклеккә, алыҫлыҡҡа, оҙайлыҡҡа рекордтар ҡуйыу; юғары пилотаж б‑са ярыштар (спорт самолёттарында). С.с. Як‑18, Як—18А, Як‑18П, Z‑226, Z‑326 һ.б. самолёттар ҡулланылған. Башҡортостанда С.с. 20 б. 50‑се йй. аҙ. РОСТО Авиация...
САМОЛЁТ
САМОЛЁТ, тартымды булдырыусыэнергия ҡулайламаһы һәм һауала хәрәкәт иткәндә аэродинамик күтәреү көсө барлыҡҡа килтергән хәрәкәтһеҙ ҡанаттар ярҙамында атмосферала осоу аппараты. Тәғәйенләнеше б-са граджандар [пассажирҙар, йөк ташыу, йөк ташыу-пассажирҙар, а.х. өсөн, махсус тәғәйенләнешле (янғын һүндереү,...
САМОЙЛОВКА, Мәләүез р‑нындағы ауыл
САМОЙЛОВКА, Миньковка, Мәләүез р‑нындағы ауыл, Первомайский а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Мәләүез т. юл ст. Көнс. табан 5 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 166 кеше; 1920 – 227; 1939 – 219; 1959 – 202; 1989 – 194; 2002 – 197 кеше. Урыҫтар йәшәй. Халҡы “Арыҫлан” МУАХП‑нда эшләй. Фельдшер‑акушерлыҡ...
САМОЙЛОВ Наум Александрович
САМОЙЛОВ Наум Александрович (9.12.1941, Ташкент ҡ.), инженер‑технолог. Техник ф. д-ры (1995). БР-ҙың атҡ. уйлап табыусыһы (1998). ӨНИ-не тамамлағандан һуң (1963) шунда уҡ эшләй. Фәнни эшмәкәрлеге химик технологияларҙың масса алмаштырыу процесстары проблемаларын хәл итеүгә һәм тирә-яҡ мөхитте һаҡлауға...
САМОЙЛОВ Дмитрий Александрович
САМОЙЛОВ Дмитрий Александрович (21.7.1989, Бөрө ҡ.), спортсы. Уҡ атыу б‑са Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (2007). Уҡ атыу б‑са ДЮСШ тәрбиәләнеүсеһе (Бөрө; тренеры З.Ә.Ситдиҡов). Шәхси зачётта Рәсәй чемпионатының бронза призёры (2007). Рәсәй уҡыусылары спартакиадаһы һәм Рәсәй беренселеге еңеүсеһе...
САМОДУМОВА Маргарита Васильевна
САМОДУМОВА Маргарита Васильевна (14.11.1929, Кострома ҡ. — 29.7.2016, Өфө), педагог. Воронеж пед. ин‑тын тамамлағандан һуң (1952) Черниковск ҡ. 7‑се эшсе йәштәр мәктәбендә, 1955—2005 йй. Өфөнөң 62‑се лицейында эшләй. Ленин (1981), Окт. Революцияһы (1976) орд. м‑н бүләкләнгән.
Әҙәб.: Лёвин Я.Н. Педагогическая...
САМБО, спорт төрө
САМБО, ҡоралһыҙ һаҡланыу, спорт төрө, ҡара‑ҡаршы көрәш, көрәштәштәр төрлө милли көрәш алымдарын ҡуллана ала. Башҡортостанда С. 20 б. 60‑сы йй. уртаһында Өфөлә үҫеш ала. 60‑сы йй. аҙ. Күмертау, Октябрьский, Салауат, Стәрлетамаҡ, 70‑се йй. Дәүләкән, Мәләүез, Туймазы һ.б. ҡалаларҙа С. секциялары эшләй...
САМАРИН, Благовар р‑нындағы ауыл
САМАРИН, Благовар р‑нындағы ауыл, Благовар а/с ҡарай. Район үҙәгенән К. 10 км һәм Благовар т. юл ст. Т. табан 6 км алыҫлыҡта Ҡармалы й. (Ҡармасан й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 603 кеше; 1920 – 522; 1939 – 496; 1959 – 198; 1989 – 217; 2002 – 276 кеше. Урыҫтар, башҡорттар йәшәй. Халҡы...
САМАРИН Павел Григорьевич
САМАРИН Павел Григорьевич [11.7.1930, БАССР-ҙың Бөрө кантоны Демидовка ҡсб (БР-ҙың Ҡалтасы р-ны)], нефтсе. БАССР-ҙың атҡ. нефтсеһе (1985), СССР-ҙың нефть сәнәғәте отличнигы (1969), СССР-ҙың почётлы нефтсеһе (1985). 1954 й. алып Бөрө геол. эҙләнеү контораһында эшләй, 1962–92 йй. “Южарланнефть” НГДУ-һында...
САМАРИН Виктор Сергеевич
САМАРИН Виктор Сергеевич (13.6.1912, Стәрлетамаҡ ҡ. – 8.8.1979, Өфө), Соц. Хеҙмәт Геройы (1971). РСФСР-ҙың атҡ. төҙөүсеһе. Себер автомобиль-юл ин-тын тамамлаған (Омск ҡ., 1937). 1929 й. алып Эҫем урман хужалығында, 1930–33 йй. “Башжелдорстрой”, 1937 й. башлап “Союзтрансстрой” тресында (икеһе лә – Өфө)...
САЛЬНИКОВ Константин Владимирович
САЛЬНИКОВ Константин Владимирович (2.10.1900, Һамар губ. Һамар ҡ. — 20.6.1966, Өфө), археолог. Тарих ф. д‑ры (1966). Һамар ун‑ты эргәһендәге Юғары этнология-археология курстарын (1927), 1‑се МДУ‑ны (1930) тамамлаған. 1937 й. алып — Силәбе, 1940—41 йй. Чкалов (Ырымбур ҡ.) пед. ин‑ттарында, 1946 й. Урал...
САЛЬМОНЕЛЛЁЗ
САЛЬМОНЕЛЛЁЗ, кеше һәм хайуандарҙың инфекцион ауырыуы. Salmonella затына, Enterobacteriaceae ғаиләһенә ҡараған бактериялар тыуҙыра.
Кеше С. Башлыса инфицирланған хайуан һәм ҡош продукттарын ашағандан һуң башлана. С. бактериялары ашҡаҙан‑эсәк юлына үтеп инә һәм токсиндар бүлеп сығара. Инкубация осоро...
