Список материалов
ДОРОЖКИН Юрий Николаевич
ДОРОЖКИН Юрий Николаевич (13.4.1948, Поставы ҡ.), философ, социолог. Философия фәндәре докторы (1994), профессор (1995). БР-ҙың атҡаҙанған халыҡ мәғарифы хеҙмәткәре (1998). МДУ‑ны...
ДОРОШЕВКА, Дәүләкән р-нындағы ауыл
ДОРОШЕВКА, Дәүләкән р-нындағы ауыл, Сергиополь а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Дәүләкән т. юл ст. Т.-Көнб. табан 5 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 182 кеше; 1920 — 196;...
ДОРОШЕНКО Рюрик Александрович
ДОРОШЕНКО Рюрик Александрович (28.10.1948, Гурьев ҡ.), физик. Физика-матем. ф. д-ры (2000), проф. (2001). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1971) шунда уҡ эшләй, 1980 й. алып Молекулалар һәм кристалдар...
ДОРСАЛГИЯ
ДОРСАЛГИЯ (лат. dorsum — арҡа һәм гр. algos – ауыртыу), терәк-хәрәкәт аппаратының (умыртҡа араһы быуындары, дүңгәләктәре, мускулдар, бәйләүестәр, һеңерҙәр, фасциялар) дистрофик...
ДОСТОВАЛОВ Александр Васильевич
ДОСТАВАЛОВ Александр Васильевич (17.7.1963, Өфө — 1.3.2000, Чечен Респ. Улус-Керт а. янында, Псков ҡ. ерләнгән), десантсы, гвардия майоры (1999). Рәсәй Федерацияһы Геройы (2000). 1992 й....
ДОТАЦИЯ
ДОТАЦИЯ (лат. dotatio – бүләк), алынған табыштары продукцияны етештереүгә һәм һатыуға киткән сығымдарын ҡаплай алмаған файҙаһыҙ предприятиеларға; дефицитын ҡаплау өсөн...
ДӨЙӘБАШ
ДӨЙӘБАШ, рапонтикум (Stemmacantha, йәки Rhaponticum), астра һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. Яҡынса 20 төрө билдәле, Евразияла, Төньяҡ Африкала һәм Австралияла таралған....
ДӨЙӨМ БЕЛЕМ БИРЕҮ МӘКТӘПТӘРЕ
ДӨЙӨМ БЕЛЕМ БИРЕҮ МӘКТӘПТӘРЕ, дөйөм мәғариф процесын тормошҡа ашырған уҡытыу-тәрбиә учреждениелары. Башланғыс (ҡара: Башланғыс белем), төп дөйөм һәм урта (ҡара: Урта...
ДӨЙӨМ ТЕЛ ҒИЛЕМЕ
ДӨЙӨМ ТЕЛ ҒИЛЕМЕ, тел т‑дағы фән. Д.т.ғ. айырым телдәрҙе (мәҫ., Башҡорт тел ғилеме, Урыҫ тел ғилеме), телдәр ғаиләһен (мәҫ., Төрки телдәр, ҡара: Төркиәт, Фин-уғыр телдәре...
ДӨЙӨМ ҺЫРТ
ДӨЙӨМ ҺЫРТ, Көнсығыш Европа тигеҙлегенең көньяҡ-көнсығышындағы ҡалҡыулыҡ. Һарытау, Һамар, Ырымбур өлк. буйлап һуҙылған; БР сиктәрендә Бөгөлмә-Бәләбәй ҡалҡыулығынан...
ДӨМӘЙ ИШКӘЕВ
ДӨМӘЙ ИШКӘЕВ (? — 1706 й. авг., Ҡазан), башҡорт ихтилалы (1704 — 11) етәкселәренең береһе. Ҡазан даруғаһы башҡорто. 1705 й. яҙында Ҡазан даруғаһында баш күтәреүселәр хәрәкәтенә...
ДӨМӘЙ, Илеш р-нындағы ауыл
ДӨМӘЙ, Илеш р-нындағы ауыл, Дөмәй а/с үҙәге. Район үҙәгенән К. 23 км һәм Бүздәк т. юл ст. Т. табан 87 км алыҫлыҡта Һүҙән й. (Баҙы й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. —...
ДӨҢГӨР
ДӨҢГӨР, башҡ. халыҡ һуҡма музыка ҡоралы (ҡара: Халыҡ музыка ҡоралдары). Бер яғы күн мембрана м‑н көпләнгән тар ағас дүңгәләк. Ике яғы ла мембрана м‑н көпләнгән киң (ғәҙәттә...
ДРАГУН ПОЛКТАРЫ
ДРАГУН ПОЛКТАРЫ, 1631—1918 йй. кавалерияның хәрби частары. Ырымбур һәм Өфө гарнизон Д.п., 1736 й. ойошторола. Башҡорт ихтилалдарын (1735—40) һәм Башҡорт ихтилалын (1755—56) баҫтырыуҙа...
ДРАМА
ДРАМА (гр. drama — хәрәкәт), драматургияның төп жанрҙарының береһе (комедия һәм трагедия м‑н бер рәттән). Башлыса кешенең шәхси тормошон йәмғиәт йәки үҙе м‑н киҫкен конфликтлы,...
ДРАМАТУРГИЯ
ДРАМАТУРГИЯ. Милли Д. барлыҡҡа килеүе 19 б. аҙ. тура килә, ул осорҙа башҡ. һәм татар яҙыусыларының тәүге драма әҫәрҙәре ижад ителә. Өй шарттарында һәм мәҙрәсәләрҙә ҡуйылған...
ДРАЦКИЙ Николай Григорьевич
ДРАЦКИЙ Николай Григорьевич (1.6.1930, БАССР‑ҙың Стәрлетамаҡ кантоны Гавриловский ҡсб, хәҙ. БР‑ҙың Фёдоровка р‑ны Гавриловка а., — 19.5.1982, Әлмәт ҡ.), Соц. Хеҙмәт Геройы...
ДРЕНАЖЛАУ
ДРЕНАЖЛАУ, ҡоролмаларҙы һәм ауыл хужалығы ерҙәрен киптереү, ер өҫтө һәм ер аҫты һыуҙарының ағыуын һәм оптималь кимәлдә тороуын булдырыу саралары (архитектура-планлаштырыу,...
ДРЕЧИН Семён Владимирович (Вульфович)
ДРЕЧИН Семён Владимирович (Вульфович) (24.12.1914, Минск — 1.8.1993, шунда уҡ), балет артисы, балетмейстер. Белорус ССР‑ының халыҡ артисы (1954). 1933—41 йй. һәм 1945 й. алып Белоруссия...
ДРИНФЕЛЬД Владимир Гершонович
ДРИНФЕЛЬД Владимир Гершонович (12.12.1954, Харьков ҡ.). Физика-матем. ф. д‑ры (1988). МДУ‑ны тамамлаған (1974). 1978—81 йй. БДУ‑ла уҡыта. Фәнни тикшеренеүҙәре солитондар теорияһының,...
