Список материалов
ҠАҘАЯҠ, Иглин р‑нындағы ауыл
ҠАҘАЯҠ, Иглин р‑нындағы ауыл, Красный Восход а/с ҡарай; Куйбышев т. юлы разъезы (Өфө—Златоуст участкаһы). Район үҙәгенән Т.‑Көнс. табан 93 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы:...
ҠАҘҘАР
ҠАҘҘАР, ҡаҙ һымаҡтар отрядының өйрәктәр ғаиләһенә ҡараған ҡоштар. 30 төрө билдәле, Европала, Азияла, Төньяҡ Америкала һәм Африкала таралған. БР‑ҙа 8 төрө осрай (аҡ маңлайлы...
ҠАҘИР, Күгәрсен р‑нындағы ауыл
ҠАҘИР, Ҡалмаҡ, Күгәрсен р‑нындағы ауыл, Волостновка а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 30 км һәм Мәләүез т. юл ст. К.‑Көнс. табан 43 км алыҫлыҡта Мәнеү й. (Ағиҙел й. ҡушылдығы)...
ҠАҘМАШ УРТА МӘКТӘБЕ
ҠАҘМАШ УРТА МӘКТӘБЕ, Әбйәлил р‑нында урынлашҡан. 1907 й. яңы ысуллы мәктәп булараҡ асыла. 1930 й. башлап 7 йыллыҡ, 1957 й. — башланғыс, 1964 й. — тулы булмаған урта мәктәп, 1989 й....
ҠАҘМАШ, Әбйәлил р‑нындағы ауыл
ҠАҘМАШ, Әбйәлил р‑нындағы ауыл, Амангилде а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнб. 22 км һәм Магнитогорск т. юл ст. (Силәбе өлк.) К.‑Көнб. табан 74 км алыҫлыҡта Оло Ҡаҙмаш й. (Оло...
ҠАҘТУҒАН ЙЫРАУ
ҠАҘТУҒАН ЙЫРАУ, Ҡаҙтуған Һөйөнөс улы, шағир‑импровизатор. Ҡ.й. тормошо т‑да документаль мәғлүмәттәр юҡ. Күп кенә башҡ., ҡаҙаҡ, ҡарағалпаҡ ғалимдары (М.Х.Иҙелбаев, К.Мәмбәтов,...
ҠАҘЫ
ҠАҘЫ, ҡаҙылыҡ, башҡорт аш-һыуының традицион ит аҙығы. Малсылыҡ м‑н шөғөлләнгән күп халыҡтарҙа осрай. Башҡорттарҙа Ҡ. йылҡы итенән әҙерләнә; туралған йәки йоҡа итеп...
ҠАҘЫ-ЙӘЛДӘК, Дүртөйлө р‑нындағы ауыл
ҠАҘЫ-ЙӘЛДӘК, Дүртөйлө р‑нындағы ауыл, Иҫке Яндыҙ а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнс. 24 км һәм Өфө т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 115 км алыҫлыҡта Ҡыҙылкүл (Ағиҙел й. басс.) буйында...
ҠАҘЫРҒОЛ, Дәүләкән р‑нындағы ауыл
ҠАҘЫРҒОЛ, Дәүләкән р‑нындағы ауыл, Ҡаҙырғол а/с үҙәге. Район үҙәгенән һәм Дәүләкән т. юл ст. К.‑Көнс. табан 43 км алыҫлыҡта Өршәк й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. –...
ҠАҘЫРША, Йылайыр р‑нындағы ауыл
ҠАҘЫРША, Йылайыр р‑нындағы ауыл, Һабыр а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 50 км һәм Сибай т. юл ст. К.‑Көнб. табан 137 км алыҫлыҡта Бирмәҫбаш й. (Һаҡмар й. ҡушылдығы) буйында...
ҠАЗАН БОЖЬЯ МАТЕРЬ СОБОРЫ
ҠАЗАН БОЖЬЯ МАТЕРЬ СОБОРЫ, Стәрлетамаҡ ҡ. Сиркәү майҙанында урынлашҡан була. 1837 й. Ырымбур губ. архитекторы Я.И.Алфеев проекты б‑са мәхәлләгә йөрөгән кешеләр аҡсаһына...
ҠАЗАН ГУБЕРНАҺЫ
ҠАЗАН ГУБЕРНАҺЫ, 1708 й. Ҡазан һарайы приказы ҡарамағындағы территорияның бер өлөшөндә ойошторола. Губернаға Урта һәм Түбәнге Волга буйы (37 ҡала һәм 34 биҫтә), ш. иҫ. Өфө...
ҠАЗАН ДАРУҒАҺЫ
ҠАЗАН ДАРУҒАҺЫ, 16 б. һуңғы сирегендә Өфө өйәҙе, 18 б. башында Өфө провинцияһы, 1744 й. Ырымбур губернаһы составына ингән (ҡара: Даруға). 17 б. аҙағында төньяҡ‑көнсығышта —...
ҠАЗАН ЙӘШЕРЕН КОМИССИЯҺЫ
ҠАЗАН ЙӘШЕРЕН КОМИССИЯҺЫ, Крәҫтиәндәр һуғышы (1773— 75) осоронда Рәсәйҙәге тәфтиш һәм суд учреждениеһы. 1773 й. дек. императрица Екатерина II 1773 й. 29 нояб. указы м‑н ойошторола....
ҠАЗАН ХАНЛЫҒЫ
ҠАЗАН ХАНЛЫҒЫ, 1445 (башҡа мәғлүмәттәр б‑са, 1438) — 1552 йй. Урта Волга һәм Түб. Кама буйындағы дәүләт. Алтын Урҙа тарҡалғандан һәм Ҡазан ҡ. Алтын Урҙа ханы Олуғ Мөхәммәт (өҙөклөк...
ҠАЗАН ҺАРАЙЫ ПРИКАЗЫ
ҠАЗАН ҺАРАЙЫ ПРИКАЗЫ, Ҡазан һарайы, Мещера һарайы, 16 б. уртаһы — 18 б. башында Рәсәйҙең үҙәк дәүләт учреждениеларының береһе. Ҡ.һ.п. дума дьягы етәкселек иткән. Башҡортостанда...
ҠАЗАН ЭРГӘҺЕ МӘҘӘНИӘТЕ
ҠАЗАН ЭРГӘҺЕ МӘҘӘНИӘТЕ, бронза быуаты археологик ҡомартҡыһы. Б.э.т. 16—9 бб. ҡарай. Башҡортостанда Ҡ.э.м. ҡомартҡылары Кама й. түбәнге ағымында, Ағиҙел й. басс. тупланған...
ҠАЗАН ЯРУСЫ
ҠАЗАН ЯРУСЫ (Ҡазан губернаһы исеменән), пермдең өҫкө бүлегенең аҫҡы бүлексәһе. Уржум һәм өфө ярустары араһында урынлашҡан. А.В.Нечаев айырып күрһәтә (1915). Аҫҡы һәм өҫкө...
ҠАЗБУЛАТОВ Ғәле Мөхәмәҙи улы
ҠАЗБУЛАТОВ Ғәле Мөхәмәҙи улы (21.5. 1954, БАССР‑ҙың Күгәрсен р‑ны Мәҡсүт а.), зооинженер. А.х. ф. д‑ры (2007). БАХИ‑ны тамамлағандан һуң (1976) Стәрлетамаҡ тоҡомсолоҡ берекмәһендә,...
ҠАЗЫЙ
ҠАЗЫЙ (фарсы – тәғәйенләүсе, хөкөм итеүсе), мосолман илдәрендә шәриғәт нигеҙендә хөкөм эштәрен башҡарыусы судья. Ҡ. эшмәкәрлеге фикһ нормалары м‑н көйләнә. Ҡ. ил етәксеһе...
