Список материалов
НАҠАҪБАШ ЗАКАЗНИГЫ
НАҠАҪБАШ ЗАКАЗНИГЫ. 1969 й. һунар йәнлектәре популяцияһын тергеҙер өсөн зоол. заказник булараҡ ойошторола. Күмертау ҡ. көнсығышҡа табан 16 км алыҫлыҡта Керәүле (Ағиҙел...
НАЛИВКИН Василий Дмитриевич
НАЛИВКИН Василий Дмитриевич (30.4.1915, Петроград — 5.11.2000, С.‑Петербург), геолог. РФА‑ның мөхбир ағзаһы (1968), БР ФА‑ның почётлы ағзаһы (1991), геол.‑минералогия ф. д‑ры (1951),...
НАЛИВКИН Дмитрий Васильевич
НАЛИВКИН Дмитрий Васильевич (25.8.1889, С.‑Петербург — 3.3.1982, Ленинград), геолог, палеонтолог. СССР ФА акад. (1946), Төрөкмән ССР‑ы ФА‑ның (1951), Чехословакия ФА‑ның (1962), Сербия...
НАМАҘ
НАМАҘ (фарс. доға), исламда көн һайын биш тапҡыр доға ҡылыу. Н. алдынан тәһәрәт алына, Намаҙ ваҡытында Аллаға табынғанлыҡты раҫлаған хәрәкәттәр яһала (руҡут, сәждә). Кейемдең...
НАМАҘЛЫҠ
НАМАҘЛЫҠ, намаҙ уҡығанда иҙәнгә йәйә торған келәм. Н. нәфис өлгөләре биҙәү-ҡулланма сәнғәте әҫәрҙәре булып тора. Н. бәрхәттән, эслек ҡуйып, йоҡа туҡыманан тегәләр, һирәкләп...
НАМЕСТНИКЛЫҠ
НАМЕСТНИКЛЫҠ, 1775— 97 йй. Рәсәйҙәге адм.‑терр. берәмек. 1775 й. Императрица Екатерина II губ. реформалары нигеҙендә ойошторола. Н. губерналар урынына индерелә, өлкәләргә...
НАМЁТКИН Сергей Семёнович
НАМЁТКИН Сергей Семёнович (21.6.1876, Ҡазан — 5.8.1950, Мәскәү), химик‑органик. СССР ФА акад. (1939), химия ф. д‑ры (1935). РСФСР‑ҙың атҡ. фән һәм техника эшмәкәре (1947). Фәнни хеҙмәттәре...
НАНОСТРУКТУР МАТЕРИАЛДАР
НАНОСТРУКТУР МАТЕРИАЛДАР к ү л ә м л е, бөртөктәренең йәки башҡа структура берәмектәренең уртаса үлсәмдәре 100 нм кәм булған поликристаллик материалдар. Н.м. аҫтан өҫкә...
НАПАЛКОВ Валентин Васильевич
НАПАЛКОВ Валентин Васильевич (30.7.1941, Горький ҡ.— 20.10.2021, Өфө ҡ.), математик. РФА‑ның мөхбир ағзаһы (1990), БР ФА академигы (1991), физика‑математика фәндәре докторы (1977), профессор...
НАРАТАҪТЫ, Шаран р‑нындағы ауыл
НАРАТАҪТЫ, Шаран р‑нындағы ауыл, Шаран а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 4 км һәм Туймазы т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 25 км алыҫлыҡта Сөн й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й....
НАРАТЙЫЛҒА, Баҡалы р‑нындағы ауыл
НАРАТЙЫЛҒА, Баҡалы р‑нындағы ауыл, Мостафа а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 28 км һәм Туймазы т. юл ст. Т. табан 55 км алыҫлыҡта Наратлы й. (Сөн й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан....
НАРАТСОҠОР, Баҡалы р‑нындағы ауыл
НАРАТСОҠОР, Баҡалы р‑нындағы ауыл, Дияш а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнб. 31 км һәм Туймазы т. юл ст. Т. табан 105 км алыҫлыҡта Өшә й. (Сөн й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы:...
НАРАТҺАҘ
НАРАТҺАҘ, төбәк, тәбиғәт ҡомартҡыһы (2005). Мишкә р‑ны Сабай а. көньяҡ‑көнбайышҡа табан 2 км алыҫлыҡта Бөрө й. һул ярында урынлашҡан. Майҙаны 585 га. Н. терр‑яһында бәләкәй...
НАРДУҒАН
НАРДУҒАН, башҡорттарҙың Ҡояшҡа (нар, фарс. — ҡояш) арналған традицион байрамы. Йылына 2 тапҡыр үткәрелгән. Көндөң оҙоная башлауын билдәләгән ҡышҡы Н. байрамы 25 дек. алып...
НАРИМАН, Саҡмағош р‑нындағы ауыл
НАРИМАН, Саҡмағош р‑нындағы ауыл, Саҡмағош а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т. 4 км һәм Бүздәк т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 71 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 173 кеше; 1959 — 189;...
НАРКЕВИЧ Иван Иосифович
НАРКЕВИЧ Иван Иосифович (12.8. 1938, Белорус ССР‑ының Пуховка а.), Хеҙмәт Даны орд. тулы кавалеры. СССР Нефть‑газ төҙөлөшө министрлығының почётлы хеҙм‑ре (1988). 1960 й. алып...
НАРКОЛОГИЯ ДИСПАНСЕРЫ №1
НАРКОЛОГИЯ ДИСПАНСЕРЫ №1, һаулыҡ һаҡлауҙың дәүләт бюджет учреждениеһы. Наркомания, алкоголизм, токсикомания м‑н ауырығандарҙы һәм тәмәкенән йонсоғандарҙы дауалау...
НАРКОМАНИЯ
НАРКОМАНИЯ (гр. narkē — ҡатып ҡалыу, ойоу һәм mania — аҡылһыҙлыҡ, көслө дәрт), наркотик ҡулланыуға тыйып торғоһоҙ теләк м‑н бәйле хроник ауырыуҙар төркөмө. Опий, каннабиоид...
НАРТАЙЛАҠОВ Мәжит Әхмәт улы
НАРТАЙЛАҠОВ Мәжит Әхмәт улы (3.2.1960, Ырымбур өлк. Переволоцк р‑ны Ғәбдрәфиҡ а.), хирург. Мед. ф. д‑ры (1996), проф. (1997). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2002), РФ‑тың (2008) һәм БР‑ҙың...
НАРЫНБАЙ
НАРЫНБАЙ, Крәҫтиәндәр һуғышында (1773—75) ҡатнашыусы, Е.И.Пугачёв полковнигы. Башҡорт. Яйыҡ казак ғәскәрендә хеҙмәт итә (Орск ҡәлғәһендә). 1773 й. көҙөндә Пугачёв бойороғо...
