Список материалов
ТЕЛЕГРАФ ЭЛЕМТӘҺЕ
ТЕЛЕГРАФ ЭЛЕМТӘҺЕ, документаль хәбәрҙәрҙе (телеграммаларҙы) телеграф аппараттары ярҙамында элемтә сымдары йәки радиоканалдары аша юғары тиҙлектә ебәреү һәм ҡабул...
ТЕЛЕМЕХАНИКА
ТЕЛЕМЕХАНИКА (гр. tḗle — алыҫҡа, йыраҡ һәм механика), фән һәм техниканың алыҫтан идара итеү һәм контролдә тотоу өсөн мәғлүмәт (сигнал) тапшырыу һәм ҡабул итеү ысулдарын...
ТЕЛЕНОМУСТАР
ТЕЛЕНОМУСТАР (Telenomus), яры ҡанатлылар отрядының йомортҡа ашаусылар ғаиләһенә ҡараған бөжәктәр заты. Бер нисә йөҙ төрө билдәле, Евразияла, Төньяҡ Америкала таралған....
ТЕЛЕФОН АППАРАТЫ
ТЕЛЕФОН АППАРАТЫ, тауыш мәғлүмәтен тапшырыу һәм ҡабул итеү өсөн ҡоролма. Коммутация‑саҡырыу (башҡа Т.а. ингән саҡырыуҙы ҡабул итеү, тоташтырыу һәм өҙөү) һәм һөйләшеү...
ТЕЛЕФОН СЕЛТӘРЕ
ТЕЛЕФОН СЕЛТӘРЕ, “Башинформсвязь” ААЙ филиалы. Урындағы (ш. иҫ. таксофондар һәм радио аша элемтә тотоу сараларын файҙаланып) һәм зона эсендәге телефон элемтәһе, кабель...
ТЕЛЕФОН ЭЛЕМТӘҺЕ
ТЕЛЕФОН ЭЛЕМТӘҺЕ, тауыш мәғлүмәтен электр сигналдары ярҙамында сым буйлап йәки радиосигналдар м‑н алыҫ араға тапшырыу; электр элемтәһенең бер төрө. Халыҡ‑ара, ҡала‑ара,...
ТЕЛМӘР МӘҘӘНИӘТЕ
ТЕЛМӘР МӘҘӘНИӘТЕ б а ш ҡ о р т т е л е н д ә, 1) башҡ. әҙәби теленең һөйләү һәм яҙма нормаларын — әйтелеш (ҡара: Орфоэпия), баҫым, һүҙ ҡулланылышы, грамматика, стилистика...
ТЕЛЯТЕВТАР
ТЕЛЯТЕВТАР, дворяндар нәҫеле. Өфө тармағына нигеҙ һалыусы — Василий Алексеевич Т. (?—1643). Өфөгә хеҙмәткә Ҡазандан күсерелә. 1632 й. түләүле (поместье һәм аҡсалата эш хаҡына)...
ТЕЛЯТНИКОВ Иван Александрович
ТЕЛЯТНИКОВ Иван Александрович (13.12.1929, БАССР‑ҙың Тамъян‑Ҡатай кантоны Түб. Әүжән‑Петровск Заводы а., хәҙ. БР‑ҙың Белорет р‑ны Түб. Әүжән а., — 10.8.1996, Өфө), ветеринар...
ТЕМӘС БАШҠОРТ ПЕДАГОГИЯ УЧИЛИЩЕҺЫ
ТЕМӘС БАШҠОРТ ПЕДАГОГИЯ УЧИЛИЩЕҺЫ, Баймаҡ р‑нында урынлашҡан. 1936 й. Ырымбур башҡорт педагогия техникумы базаһында асыла. 1941 й. Т.б.п.у. составына Белорет р‑нындағы...
ТЕМӘС ИЛЕКӘЕВ
ТЕМӘС ИЛЕКӘЕВ, 1735—40 йй. һәм 1755—56 йй. башҡ. ихтилалдарында [ҡара: Башҡорт ихтилалдары (1735—40), Башҡорт ихтилалы (1755—56)] ҡатнашыусы. Нуғай даруғаһының Бөрйән улусы Илекәй...
ТЕМӘС ҠУРҒАНДАРЫ
ТЕМӘС ҠУРҒАНДАРЫ, һуң Сармат мәҙәниәте археологик ҡомартҡыһы. 2—3 бб. ҡарай. Баймаҡ р‑ны Темәс а. көнсығышҡа табан 2,5—3 км алыҫлыҡта Һаҡмар й. уң ярында урынлашҡан. 1963...
ТЕМӘС МӘСЕТТӘРЕ
ТЕМӘС МӘСЕТТӘРЕ. Беренсе йәмиғ мәсет (ағастан төҙөлгән) 18 б. уртаһында Нуғай даруғаһының Бөрйән улусы Темәс а. (хәҙ. БР‑ҙың Баймаҡ р‑ны) асыла, 1885 й. яңыртып төҙөлә. 1885...
ТЕМӘС МУЗЕЙЫ
ТЕМӘС МУЗЕЙЫ, Милли музей филиалы (1989). Баймаҡ р‑ны Темәс а. урынлашҡан. 1963 й. йәмәғәтселек башланғысында Темәс урта мәктәбе эргәһендәге музей булараҡ ойошторола, 1989...
ТЕМӘС УРМАН СӘНӘҒӘТЕ ХУЖАЛЫҒЫ
ТЕМӘС УРМАН СӘНӘҒӘТЕ ХУЖАЛЫҒЫ, ЯСЙ. Ағасты әҙерләү һәм эшкәртеү м‑н шөғөлләнә. Баймаҡ р‑нында урынлашҡан. Составына өҫкө һәм аҫҡы складтар, тара һәм ағас эше цехтары,...
ТЕМӘС УРТА МӘКТӘБЕ
ТЕМӘС УРТА МӘКТӘБЕ, Баймаҡ р‑нында урынлашҡан. 1864 й. 1 класлы урыҫ мәктәбе булараҡ асыла, 1874 й. алып земство урыҫ‑башҡорт халыҡ училищеһы, 1905 й. — 2 класлы халыҡ уч‑щеһы,...
ТЕМӘС, Баймаҡ р‑нындағы ауыл
ТЕМӘС, Баймаҡ р‑нындағы ауыл, Темәс а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 55 км һәм Сибай т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 100 км алыҫлыҡта Һаҡмар й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. —...
ТЕМНЯКОВ, Шаран р‑нындағы ауыл
ТЕМНЯКОВ, Шаран р‑нындағы ауыл, Иҫке Томбағош а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т. 18 км һәм Туймазы т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 50 км алыҫлыҡта Әрҙәш й. (Сөн й. басс.) буйында урынлашҡан....
ТЕНИШЕВ Әҙһәм Рәхим улы
ТЕНИШЕВ Әҙһәм Рәхим улы (25.4. 1921, Пенза ҡ. — 11.7.2004, Мәскәү), төркиәтсе. СССР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (1984), БР ФА‑ның почётлы акад. (1992). Филол. ф. д‑ры (1969), проф. (1970). ТР‑ҙың (1997),...
ТЕННИС
ТЕННИС, уртаһында сетка торған майҙансыҡта (кортта) туп һәм ракеткалар м‑н спорт уйыны. Яңғыҙ (ирҙәр һәм ҡатын‑ҡыҙҙар) һәм парлы (ирҙәр, ҡатын‑ҡыҙҙар һәм ҡатнаш) ярыштар...
