Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ТЕШ КАРИЕСЫ

ТЕШ КАРИЕСЫ, тештәрҙең ҡаты туҡымаһы ауырыуы, был ваҡытта тештәр тарҡала (деминерализация һәм йомшарыу) һәм ҡыуышлыҡ барлыҡҡа килә. Эмаль, дентин, цемент, һүлпәнәйеп...

ТИБЕЛ, Балтас р‑нындағы ауыл

ТИБЕЛ, Балтас р‑нындағы ауыл, Шауъяҙы а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т. 20 км һәм Көйәҙе т. юл ст. (Пермь крайы) К.‑Көнс. табан 58 км алыҫлыҡта Тибел й. (Тере Танып й. басс.) буйында...

ТИБЕН

ТИБЕН, т и б е н л е к, а.х. малдарын ҡар м‑н ҡапланған көтөүлектәрҙә көтөү. Ҡыуғын малсылыҡ райондарында ҡулланыла, унда а.х. малдарын йыл әйләнәһенә көтөүлектә аҫрау...

ТИГЕҘ ҠАНАТЛЫ ТОМШОҠЛОЛАР

ТИГЕҘ ҠАНАТЛЫ ТОМШОҠЛОЛАР (Homoptera), бөжәктәр отряды. 30 меңдән ашыу төрө билдәле; Башҡортостанда 5 ярым отрядҡа ҡараған 80‑дән ашыу төрө бар: аҡ ҡанатлы көйәләр, үлән талпандары...

ТИГЕҘЛЕКТӘР

ТИГЕҘЛЕКТӘР, бер аҙ йырғыланған һәм абс. билдәләре түбән булған ер өҫтө, диңгеҙ һәм океан төптәре участкалары. Ҡоро ерҙә бейеклеге б‑са уйпат (200 м тиклем), ҡалҡыу (500...

ТИГЕРМӘН, Ҡариҙел р‑нындағы ауыл

ТИГЕРМӘН, Ҡариҙел р‑нындағы ауыл, Иҫке Аҡбүләк а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 25 км һәм Щучье Озеро т. юл ст. (Пермь крайы) К. табан 70 км алыҫлыҡта Байҡы й. (Ҡариҙел й....

ТИГЕРМӘН, Мишкә р‑нындағы ауыл

ТИГЕРМӘН, Мишкә р‑нындағы ауыл, Баймырҙа а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 36 км һәм Загородная т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 107 км алыҫлыҡта Ҡыңғыр й. (Бөрө й. ҡушылдығы) буйында...

ТИҘӘЙТКЕС

ТИҘӘЙТКЕС, фольклор жанры, ауыр әйтелешле өндәрҙең, һүҙҙәрҙең, фразаларҙың ҡушылмаһынан, ҡабатланыуынан төҙөлгән һәм балалар телмәренең үҫешенә булышлыҡ иткән ритмға...

ТИЛЕ КИШЕР ҺЫМАҠТАР

ТИЛЕ КИШЕР ҺЫМАҠТАР (Fumariaceae), ике өлөшлөләр ғаиләһе. 16 заты, яҡынса 400 төрө билдәле, Төньяҡ ярымшарҙың уртаса бүлкәтендә, һирәгерәк Көнсығыш һәм Көнбайыш Африкала таралған....

ТИЛЕБӘРӘН

ТИЛЕБӘРӘН (Hyoscyamus), эт ҡарағаты һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. Яҡынса 20 төрө билдәле, Евразияла, Африкала һәм Канар утрауҙарында таралған. Башҡортостанда ҡара...

ТИЛЛЕЦИЯ

ТИЛЛЕЦИЯ (Tilletia), торон бәшмәктәре заты. Яҡынса 80 төрө билдәле, киңтаралған. Ҡыяҡлыларҙың облигат паразиты. Базидияһы бер күҙәнәкле, осонда копуляцион каналға тоташтырылған...

ТИЛСӘ УТЫ

ТИЛСӘ УТЫ (Melampyrum), һаҫығүлән һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. Яҡынса 50 төрө билдәле, Төньяҡ ярымшарҙың уртаса бүлкәтендә, башлыса Евразияла таралған. Башҡортостанда...

ТИМАНОВА Вера Викторовна

ТИМАНОВА Вера Викторовна (6.2. 1855, Өфө — 1942, Ленинград), пианист. Фортепианола уйнарға Өфөлә М.Игнатович һәм Л.К.Новицкийҙа, С.‑Петербургта А.Г.Рубинштейн һәм П.Л.Петерсонда...

ТИМАШЕВ, ауыл, Өфө эсендә

ТИМАШЕВ, ауыл, 1957 й. алып Өфө эсендә. Ауылға Өфө өйәҙендә Тимашевтарҙың алпауыт крәҫтиәндәре нигеҙ һала, 1816 й. алып билдәле (хужаһы майор К.О.Тимашевтың тол ҡатыны булған)....

ТИМАШЕВКА, Ишембай р‑нындағы ауыл

ТИМАШЕВКА, Ишембай р‑нындағы ауыл, Петровский а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 26 км һәм Стәрлетамаҡ т. юл ст. К.‑Көнс. табан 33 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. —...

ТИМАШЕВТАР

ТИМАШЕВТАР, дворяндар нәҫеле. Ырымбур тармағына нигеҙ һалыусылар — ағалы‑ҡустылы: Михаил Лаврентьевич Т. (1714—?), 1736 й. алып Шишмә драгун, 1738 й. — Алексеевск пехота полктарында...

ТИМЕЛЕЯ

ТИМЕЛЕЯ (Thymelaea), бүре йүкәһе һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. Яҡынса 20 төрө билдәле, Евразияның һәм Төньяҡ Африканың уртаса йылы өлөшөндә таралған. Башҡортостанда...

ТИМЕР

ТИМЕР (Ferrum), Fe, Д.И.Менделеев периодик системаһының VIII төркөм химик элементы. Тәбиғәттә 4 тотороҡло изотобы билдәле, радиоактив изотоптары бар. Көлһыу көмөш төҫөндәге...

ТИМЕР БЫУАТ

ТИМЕР БЫУАТ, бронза металлургияһынан тимер етештереүгә күсеү м‑н билдәле булған тарихи‑мәҙәни дәүер. 2 осорға бүлеп йөрөтөлә: иртә (б.э.т. 1‑се мең йыллыҡ — б.э. 3—4...

ТИМЕР МӘҒДӘНДӘРЕ

ТИМЕР МӘҒДӘНДӘРЕ, составында тимер һәм уның берләшмәләре булған тәбиғи минераль ҡатламдар, уларҙан металды сәнәғәт күләмендә алыу иҡт. яҡтан маҡсатҡа ярашлы һанала....