Список материалов
ТОПАЗ
ТОПАЗ (гр. topazos), һ а р ы я ҡ у т, утрау силикаттары ярым класы минералы, Al2[SiO4](F,OH)2. Составына тимер, хром, магний, титан, ванадий ҡушылмалары инә. Кристалдары призма формаһында....
ТОПИНАМБУР
ТОПИНАМБУР, е р г р у ш а һ ы (Helianthus tuberosus), астра һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек. Тыуған ере — Төньяҡ Америка, унда Т. культураға индерелә. Төньяҡ Америкала, Белоруссияла,...
ТОПОГРАФИЯ
ТОПОГРАФИЯ (гр. topos — урын һәм ...графия), күсермә алыу эштәрен үткәреү (ер өҫтөндә, һауанан, йыһандан) һәм уларҙың нигеҙендә топографик карталар төҙөү юлы м‑н төбәкте...
ТОПОЛОГИЯ
ТОПОЛОГИЯ (гр. tоpos — урын һәм ...логия), гомеоморфизмдар (үҙ‑ара бер мәғәнәле һәм үҙ‑ара өҙлөкһөҙ сағылыштар) ваҡытында һаҡланып ҡалған фигуралар үҙенсәлектәрен һәм...
ТОПОРИНКА, Благовар р‑нындағы ауыл
ТОПОРИНКА, Благовар р‑нындағы ауыл, Языков а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 10 км һәм Благовар т. юл ст. Т. табан 20 км алыҫлыҡта Батҡаҡ й. (Ҡармасан й. ҡушылдығы) буйында...
ТОПОРНИНДАР
ТОПОРНИНДАР, дворяндар нәҫеле. Ырымбур тармағына нигеҙ һалыусы — Степан Егорович Т., капитан. Сембер губ. Сызрань өйәҙе алпауыты. 1790 й. Өфө өйәҙе Ҡаңлы улусы аҫаба башҡорттарынан...
ТОР РАЙОНЫ
ТОР РАЙОНЫ, БАССР‑ҙың үҙәк өлөшөндә урынлашҡан, төньяҡ- көнсығышта Петровский районы, көньяҡта — Мәләүез, төньяҡ‑көнбайышта Стәрлетамаҡ р‑ндары м‑н сиктәш булған....
ТОР, йылға
ТОР, йылға, Нөгөш й. (Ағиҙел й. басс.) уң ҡушылдығы. Артмаҡ тауынан төньяҡҡа табан 4 км алыҫлыҡта Баш Алатау һыртының көнбайыш битләүендә башлана. Мәләүез һәм Ишембай р‑ндары...
ТОРА
ТОРА, археологик ҡомартҡы, таш быуаттың нығытылмаған торамаһы. Башҡортостанда 200‑гә яҡын Т. табылған; башлыса йылға йәки күл буйҙарында, һирәгерәк мәмерйәләрҙә (Байсланташ,...
ТОРАҠ, археологик ҡомартҡы
ТОРАҠ, археологик ҡомартҡы, тимер быуаттың һәм Урта быуаттарҙың нығытылмаған торамаһы. Башҡортостанда Ананьин мәҙәниәте, Бахмут мәҙәниәте, Ҡара Абыҙ мәҙәниәте, Пьяный...
ТОРАМА
ТОРАМА, археологик ҡомартҡы, боронғо заман һәм Урта быуат дәүерендә кеше йәшәгән урын. Ташбыуат Т. — торалар, бронза быуатыныҡына — Т., тимер быуаттыҡына тораҡтар йәки...
ТОРАТАУ ҠАЛАСЫҒЫ
ТОРАТАУ ҠАЛАСЫҒЫ, Ананьин мәҙәниәте, Пьяный Бор мәҙәниәте, Бахмут мәҙәниәте археологик ҡомартҡыһы. Б.э.т. 4 б. — б.э. 7 б. ҡарай. Краснокама р‑ны Баҫҡытау а. көнбайышҡа...
ТОРАТАУ, археологик ҡомартҡыһы
ТОРАТАУ, б.э. 1‑се мең йыллығының 1‑се ярт., 8—9 бб., 13—14 бб. археологик ҡомартҡыһы. Торатау түбәһендә урынлашҡан. 1770 й. И.И.Лепёхин тарафынан тасуирлана, 1951 й. В.П.Викторов,...
ТОРАТАУ, шихан
ТОРАТАУ, Ш и х а н, шихан, тәбиғәт ҡомартҡыһы (1965). Ишембай ҡ. төньяҡ‑көнсығышҡа табан 9,6 км алыҫлыҡта Ағиҙел й. уң ярында урынлашҡан. Абс. бейеклеге 406,0 м, оҙонлоғо 1,2 км,...
ТОРИК Борис Яковлевич
ТОРИК Борис Яковлевич (26.5.1932, Мариинск ҡ. – 9.10.2015, Омск ҡ.), йырсы (бас), сценограф. БАССР‑ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (1981). РФ‑тың Театр эшмәкәрҙәре союзы (1953), Халыҡ‑ара муз....
ТОРЛАҠ
ТОРЛАҠ, кеше тарафынан йәшәү һәм эшмәкәрлек итеү өсөн яраҡлаштырылған, йәмғиәттең функциональ, конструктив, эстетик талаптарына ярашлы итеп төҙөлгән ҡоролма. Т. стеналарҙың,...
ТОРЛАҠ КООПЕРАЦИЯҺЫ
ТОРЛАҠ КООПЕРАЦИЯҺЫ, физик шәхестәрҙең торлаҡҡа ихтыяжын ҡәнәғәтләндереү маҡсаты м‑н ирекле рәүештә ағза булып берләшеүе. Торлаҡ‑ҡуртым һәм торлаҡ-төҙөлөш (ҡала...
ТОРЛАҠ ТӨҘӨЛӨШӨ ФОНДЫ
ТОРЛАҠ ТӨҘӨЛӨШӨ ФОНДЫ, ДУП. Торлаҡ һәм уға бәйле объекттар төҙөлөшөнөң инвесторы, заказсы‑төҙөүсеһе, генераль подрядсыһы функцияларын үтәй; торлаҡ төҙөлөшөн финанслай;...
ТОРЛАҠ ФОНДЫ
ТОРЛАҠ ФОНДЫ, торлаҡ биналар йыйылмаһы. Күп фатирлы һәм шәхси торлаҡ йорттарҙы, махсус йорттар һәм фатирҙарҙы, эштәге һәм йәшәүгә яраҡлы йорттарҙағы башҡа торлаҡ урындарын...
ТОРЛАҠ‑ГРАЖДАНЛЫҠ ТӨҘӨЛӨШӨ
ТОРЛАҠ‑ГРАЖДАНЛЫҠ ТӨҘӨЛӨШӨ, төҙөлөштөң производствоға ҡарамаған өлкә объекттарын — торлаҡ йорттар, мәғариф, һаулыҡ һаҡлау, мәҙәниәт учреждениелары, адм. биналар,...
