Список материалов
ТӨХВӘТУЛЛИН Фәтих Насир улы
ТӨХВӘТУЛЛИН Фәтих Насир улы [16.3.1894, Өфө губ. Минзәлә өйәҙе Сыбыҡлы а. (ТР‑ҙың Зәй р‑ны) — 10.6.1938, Өфө], Башҡорт милли хәрәкәте эшмәкәре. “Мөхәммәҙиә” мәҙрәсәһен (Ҡазан),...
ТӨХВӘТУЛЛИН Яҡуп Зәйнулла улы
ТӨХВӘТУЛЛИН Яҡуп Зәйнулла улы (8.6.1923, БАССР‑ҙың Бәләбәй кантоны Шланлыкүл а., хәҙ. БР‑ҙың Бүздәк р‑ны, — 16.8.2010, Өфө), Соц. Хеҙмәт Геройы (1966). СССР‑ҙың энергетика һәм электрификация...
ТӨХВӘТУЛЛИНА Клара Ғабдрахман ҡыҙы
ТӨХВӘТУЛЛИНА Клара Ғабдрахман ҡыҙы (7.3.1931, Мәскәү — 9.11. 2016, Өфө), совет партия-дәүләт эшмәкәре. Харьков пед. ин‑тын (1953), КПСС ҮК эргәһендәге Юғары партия мәктәбен (Мәскәү,...
ТРАВМА
ТРАВМА (гр. traјuma — йәрәхәт), кеше йәки хайуан организмы туҡымаларының тышҡы тәьҫирҙән зарарланыуы, йәшәү процестарын һәм функцияларын боҙоуға килтерә. Т. организмда...
ТРАВМАТОЛОГИЯ ҺӘМ ОРТОПЕДИЯ
ТРАВМАТОЛОГИЯ ҺӘМ ОРТОПЕДИЯ. Травматология — йәрәхәтләгән факторҙарҙың кеше организмына тәьҫирен, имгәнеүҙе һәм уның эҙемтәләрен диагностикалауҙы, дауалауҙы өйрәнгән;...
ТРАВНИЦКИЙ Вениамин Николаевич
ТРАВНИЦКИЙ Вениамин Николаевич (18.10.1919, Түб. Новгород губ. Ризоватово а. — 18.4.1987, Бәләбәй ҡ.), инженер‑нефтсе. СССР‑ҙың почётлы нефтсеһе (1972). И.М.Губкин ис. Мәскәү нефть...
ТРАГЕДИЯ
ТРАГЕДИЯ (гр. tragōidia), драматургияның трагик пафос м‑н һуғарылған төп жанрҙарының береһе (драма һәм комедия м‑н бер рәттән). Т. нигеҙен шәхестең яҙмыш, йәмғиәт, донъя...
ТРАДИЦИОН БАШҠОРТ ҮЛСӘМДӘРЕ
ТРАДИЦИОН БАШҠОРТ ҮЛСӘМДӘРЕ, башҡорттар тарафынан көнкүрештә, сауҙа эшендә һәм хужалыҡта ҡулланылған үлсәү саралары. Саҡрым, аҙым, ая, ҡарыш (һөйәм) — оҙонлоҡ үлсәме,...
ТРАДИЦИОН БИҘӘҮЕСТӘР
ТРАДИЦИОН БИҘӘҮЕСТӘР, байрам, йола ваҡытында һәм көндәлек тормошта төҫ-башты биҙәү өсөн ҡулланылған әйберҙәр. Башҡорттарҙа шулай уҡ бетеү (ҡара: Һаҡлағыс), ырыубилдәһе...
ТРАДИЦИОН ИНТЕРЬЕР
ТРАДИЦИОН ИНТЕРЬЕР, архитектура стиленең этник үҙенсәлеген һәм төбәк айырымлыҡтарын сағылдырған, торлаҡтың эске торошон һәм биҙәлешен тәьмин иткән, борондан һаҡланып...
ТРАДИЦИОН ЙЫҺАЗ
ТРАДИЦИОН ЙЫҺАЗ, ө й к ә р ә к - я р а ғ ы, башҡорттарҙа туҙҙан (ҡара: Туҙҙан эшләнгән өй кәрәк-ярағы), ағастан, ҡабыҡтан, ҡайырҙан (ҡара: Ағастан эшләнгән өй кәрәк-ярағы),...
ТРАДИЦИОН МЕДИЦИНА
ТРАДИЦИОН МЕДИЦИНА. Күп быуатлыҡ практикаға, быуындан‑быуынға тапшырыла килгән мед. белемен һәм тәжрибәһен ҡулланыуға нигеҙләнә. Халыҡ медицинаһынан айырмалы рәүештә...
ТРАДИЦИОН УЙЫНСЫҠТАР
ТРАДИЦИОН УЙЫНСЫҠТАР, баланың үҫеше һәм уйыны өсөн тәғәйенләнгән, милли мәҙәниәт үҙенсәлектәрен, йәшәү рәүешен һәм көнкүреште сағылдырған төрлө әйберҙәр һәм ҡулайламалар...
ТРАДИЦИЯЛАР
ТРАДИЦИЯЛАР (лат. traditio — тапшырыу), тарихи яҡтан формалашҡан соц. мөнәсәбәт нормалары һәм хужалыҡ- мәҙәни эшмәкәрлек оҫталығы. Т. айырым соц. төркөмдәр (ғаилә, ҡатлам,...
ТРАЙНИН Соломон Маркович
ТРАЙНИН Соломон Маркович (1902 й. ғин., Могилёв губ. Дрибин а. — 1969, Магадан ҡ.), дерматовенеролог. 1‑се МДУ‑ны тамамлағандан һуң (1925) Башҡ‑н өлкә тире-венерология диспансерында...
ТРАКТОР ҺӘМ АУЫЛ ХУЖАЛЫҒЫ МАШИНАЛАРЫН ЭШЛӘҮ
ТРАКТОР ҺӘМ АУЫЛ ХУЖАЛЫҒЫ МАШИНАЛАРЫН ЭШЛӘҮ, машиналар эшләүҙең тракторҙар, комбайндар һәм башҡа а.х. машиналары һәм ҡорамалдары етештергән тармағы. Башҡортостанда...
ТРАМВАЙ ПАРКЫ
ТРАМВАЙ ПАРКЫ, трамвай вагондары өсөн туҡтау һәм ремонтлау урыны. Башҡортостанда тәүге трамвай депоһы 1936 й. төҙөлә, Өфө ҡала тимер юлдары ҡарамағында була. 1937 й. Өфөлә...
ТРАМПЛИНДАН САҢҒЫЛА ҺИКЕРЕҮ
ТРАМПЛИНДАН САҢҒЫЛА ҺИКЕРЕҮ, үҙ эсенә трамплиндан саңғыла һикереүҙе алған спорт төрө (критик көсө 20—120 м). Һикереү техникаһы (стиль) үтәлеше һәм алыҫлығы баһалана. Ике...
ТРАНКИНГ РАДИОЭЛЕМТӘ
ТРАНКИНГ РАДИОЭЛЕМТӘ, проф. радиоэлемтә төрө; портатив, автомобиль һәм стационар радиостанциялар ярҙамында башҡарыла. Симплекслы (ҡабул итеү йәки тапшырыу) һәм дуплекслы...
ТРАНСГЕН ҮҪЕМЛЕКТӘР
ТРАНСГЕН ҮҪЕМЛЕКТӘР, генотиптары (бирелгән үҫемлектең гендар берләшмәһе) ген инженерияһы ысулдары м‑н яһалма рәүештә үҙгәртелгән генетик модификацияланған организмдар....
