Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

БӘРҪЕҮӘН, Благовар р‑нындағы ауыл

БӘРҪЕҮӘН, Благовар р‑нындағы ауыл, Ямаҡай а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. табан 18 км һәм Благовар т. юл ст. 19 км алыҫлыҡта Ыҫлаҡ й. (Дим й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 184 кеше; 1959 — 183; 1989 — 143; 2002 — 135; 2010 — 146 кеше. Татарҙар йәшәй (2002). Башланғыс мәктәп (Ямаҡай...

БӘРҪЕҮӘНБАШ, Шишмә р‑нындағы ауыл

БӘРҪЕҮӘНБАШ, Шишмә р‑нындағы ауыл, Яңы Троицкий а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Шишмә т. юл ст. К.‑Көнс. табан 24 км алыҫлыҡта Бәрҫеүән й. (Ағиҙел й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 927 кеше; 1920 — 1295; 1939 — 871; 1959 — 887; 1989 — 357; 2002 — 308; 2010 — 265 кеше. Татарҙар йәшәй (2002)....

БӘТКЕ, Туймазы р‑нындағы ауыл

БӘТКЕ, Туймазы р‑нындағы ауыл, Кәкребаш а/ с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Туймазы т. юл ст. Т. табан 23 км алыҫлыҡта Ыҡ й. (Кама й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 477 кеше; 1920 — 501; 1939 — 386; 1959 — 241; 1989 — 108; 2002 — 122; 2010 — 146 кеше. Татарҙар, башҡорттар йәшәй (2002). Ауылға...

БӘХТЕГӘРӘЙ, Баймаҡ р‑нындағы ауыл

БӘХТЕГӘРӘЙ, Баймаҡ р‑нындағы ауыл, Мерәҫ а/ с ҡарай. Район үҙәгенән Т. 21 км һәм Сибай т. юл ст. Көнб. табан 64 км алыҫлыҡта Таналыҡ й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 370 кеше; 1920 — 491; 1939 — 201; 1959 — 161; 1989 — 113; 2002 — 95; 2010 — 84 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Фельдшер-акушерлыҡ...

БӘХТЕЙӘР ҠАНҠАЕВ

БӘХТЕЙӘР ҠАНҠАЕВ, Крәҫтиәндәр һуғышында (1773—75) ҡатнашыусы, Е.И.Пугачёв бригадиры. Себер даруғаһы Ҡошсо улусы Аҡа а. (хәҙ. Мәсетле р‑ны Оло Аҡа а.) мишәрҙәренән. 1773 й. дек. — 1774 й. ғин. Әбделйәлил Ырыҫҡолов һәм Әҙел Биғәшев м‑н берлектә Ҡазан даруғаһында баш күтәреүселәр отрядтарын төҙөй, Салауат...

БӘХТЕЙӘРОВ Әнүәр Сәхибгәрәй улы

БӘХТЕЙӘРОВ Әнүәр Сәхибгәрәй улы [10.12.1928, БАССР‑ҙың Стәрлетамаҡ кантоны Көҙән а. (БР‑ҙың Ишембай р‑ны) — 25.6.1995, Яңауыл ҡ.], хужалыҡ эшмәкәре. РСФСР‑ҙың атҡ. нефть һәм газ сәнәғәте хеҙм‑ре (1989), БАССР‑ҙың атҡ. нефтсеһе (1971), СССР‑ҙың почётлы нефтсеһе (1987). И.М.Губкин ис. Мәскәү нефть ин‑тын...

БӘХТЕЙӘРОВ Рауил Ҡотдос улы

БӘХТЕЙӘРОВ Рауил Ҡотдос улы [4.1.1926, БАССР‑ҙың Өфө кантоны Ҡашҡалаша а. (БР‑ҙың Благовар р‑ны) — 30.3.2001, Өфө], Соц. Хеҙмәт Геройы (1967). БАССР‑ҙың атҡ. төҙөүсеһе (1980). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1950—88 йй. “Нефтепроводмонтаж” тресының (Өфө) 74‑се төҙөлөш-монтаж идаралығында слесарь-монтажсы,...

БӘХТЕЙӘРОВ Фәйзулла Хизбулла улы

БӘХТЕЙӘРОВ Фәйзулла Хизбулла улы [6.11.1932, БАССР‑ҙың Ҡыйғы р‑ны Яхъя а. (БР‑ҙың Салауат р‑ны) — 1.12.1998, Салауат ҡ.], актёр. БАССР‑ҙың халыҡ (1983) һәм атҡ. (1979) артисы. Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1953). Башҡ. театр‑художество уч‑щеһын тамамлағандан һуң (1952; Х.Бохарский курсы) Ауырғазы...

БӘХТЕЙӘРОВА Заһиҙә Нурый ҡыҙы

БӘХТЕЙӘРОВА Заһиҙә Нурый ҡыҙы (31.12.1916, Өфө губ. Златоуст өйәҙе Мырҙалар‑Мәсетле а., хәҙ. БР‑ҙың Салауат р‑ны Мәсетле а. — 1978, Өфө), балет артисы. БАССР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1972). Тәүге башҡ. балериналарының береһе. Башҡ. сәнғәт техникумын (1934; педагогы К.В.Матсон), Ленинград консерваторияһының...

БӘХТЕЙӘРОВА Клара Зәки ҡыҙы

БӘХТЕЙӘРОВА Клара Зәки ҡыҙы (7.11.1960, БАССР‑ҙың Стәрлебаш р‑ны Күндерәк ҡсб), невролог. Мед. ф. д‑ры (2007). БР-ҙың атҡ. табибы (2007). БДМИ‑ны тамамлаған (1983), 1984—86 йй. (өҙөклөк м‑н) 21‑се дауаханала, 1985—86 йй. 46‑сы поликлиникала (икеһе лә — Өфө) эшләй. 1990 й. алып БДМУ‑ла уҡыта, бер үк...

БӘХТИЗИН Әхтәм Мөсәлим улы

БӘХТИЗИН Әхтәм Мөсәлим улы [21.1.1897 (башҡа мәғлүмәттәр буйынса, 1895), Өфө губернаһы Бәләбәй өйәҙе Үрге Аташ а. (БР‑ҙың Саҡмағош районы) — 15.8.1943, Карачев ҡ.], хәрби эшмәкәр. Полковник (1939). Беренсе донъя һәм Граждандар һуғыштарында, 1921—22 йй. Урта Азияла баҫмасыларҙың ҡораллы көстәрен юҡ итеүҙә,...

БӘХТИЗИН Заһит Имаметдин улы

БӘХТИЗИН Заһит Имаметдин улы (31.3.1906, Өфө — 22.9.1975, шунда уҡ), педагог. СССР‑ҙың нефть сәнәғәте отличнигы. Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Ҡазан пед. ин‑тын тамамлаған (1933). 1925—29 йй. БАССР‑ҙың Тамъян‑Ҡатай кантоны Ҡаҙаҡҡол башланғыс мәктәбе, 1933 й. алып Ҡазан пехота уч‑щеһы уҡытыусыһы, 1937—42 йй....

БӘХТИЗИН Нәзиф Раян улы

БӘХТИЗИН Нәзиф Раян улы [31.12.1927, БАССР‑ҙың Бәләбәй кантоны Яңы Аташ а. (БР‑ҙың Илеш районы) — 21.10.2007, Өфө ҡ.], агроном. БР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (1991), ауыл хужалығы фәндәре кандидаты (1955), профессор (1978). БАССР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1970). СССР‑ҙың (1969) һәм РСФСР‑ҙың (1986) ауыл...

БӘХТИЗИН Рәмил Нәзиф улы

БӘХТИЗИН Рәмил Нәзиф улы (30.3.1955, Өфө ҡ.), математик. БР ФА академигы. (2016), физика-математика фәндәре докторы (1992), профессор (1994). БР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (2001), РФ газ сәнәғәтенең почётлы хеҙмәткәре (1998), РФ‑тың почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (2010). Н.Р.Бәхтизиндең...

БӘХТИЗИН Рәүеф Заһит улы

БӘХТИЗИН Рәүеф Заһит улы (20.1.1943, Өфө), физик. Физика-матем. ф. д‑ры (1990), проф. (1991). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1992), БР‑ҙың атҡ. уйлап табыусыһы (1996), РФ юғары мәктәбенең атҡ. хеҙм‑ре (2006), СССР-ҙың уйлап табыусыһы (1991). З.И.Бәхтизиндең улы. ЛДУ‑ны тамамлаған (1966). 1972 й. алып БДУ‑ла...

БӘХТИЗИНА Гөлсөм Заһит ҡыҙы

БӘХТИЗИНА Гөлсөм Заһит ҡыҙы (9.11.1932, Ҡазан ҡ. — 16.10.2017, Өфө ҡ.), токсиколог. Медицина фәндәре докторы (1983). БАССР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1986). З.И.Бәхтизиндең ҡыҙы. БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1958) Нуриман районында, 1960 й. алып Өфө хеҙмәт медицинаһы һәм кеше экологияһы ҒТИ‑нда эшләй:...

БӘШӘРОВ Ринат (Райнат) Әхкәметдин улы

БӘШӘРОВ Ринат (Райнат) Әхкәметдин улы (29.6.1942, Пермь ҡ. — 19.9.2007, Өфө), йырсы (бас). БР‑ҙың халыҡ (1997), БАССР‑ҙың атҡ. (1985) артисы. Ҡазан консерваторияһын тамамлағандан һуң (1973; В.А.Лазько класы) БДОБТ солисы, бер үк ваҡытта 1974—94 йй. ӨДСИ‑лә уҡыта. Күңелгә ятышлы тембрлы сағыу тауыш эйәһе....

БӘШӘРОВА Гүзәл Рәдис ҡыҙы

БӘШӘРОВА Гүзәл Рәдис ҡыҙы (6.5.1966, Учалы ҡ.), терапевт. Мед. ф. д‑ры (1999), проф. (2008). Л.М.Карамованың ҡыҙы. БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1989) Хеҙмәт мед. һәм кеше экологияһы ҒТИ‑нда эшләй (1999 й. алып өлкән ғилми хеҙм‑р), 2000 й. башлап БДМУ‑ла уҡыта. Фәнни эшмәкәрлеге кеше организмына диоксиндар...

БӘШИРОВ Әкрәм Абдулла улы

БӘШИРОВ Әкрәм Абдулла улы [14.3.1933, БАССР‑ҙың Үрге Ҡыйғы р‑ны Ҡолмәт а. (БР‑ҙың Ҡыйғы р‑ны) — 28.1.2010, Өфө], иҡтисадсы. Иҡт. ф. канд. (1968), проф. (1991). Ҡазан финанс-иҡт. ин‑тын тамамлаған (1960). 1969 й. алып ӨНИ‑лә, 1970 й. һәм 2002 й. — РФ Хөкүмәте эргәһендәге Финанс ун‑тының Өфө филиалында,...

БӘШИРОВ Ғүмәр Бәшир улы

БӘШИРОВ Ғүмәр Бәшир улы (7.1.1901, Ҡазан губ. Яңысала а. — 7.5. 1999, Ҡазан), яҙыусы. ТАССР‑ҙың халыҡ яҙыусыһы (1986). ТАССР‑ҙың Яҙыусылар союзы идараһы рәйесе (1953—58), РСФСР‑ҙың Яҙыусылар союзы идараһы рәйесе урынбаҫары (1958—62). Хәҙ. замандың әхлаҡ проблемаларын сағылдырған “Намыҫ” (1947) романы,...