Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

КОСАЧЁВ Василий Семёнович

КОСАЧЁВ Василий Семёнович (15.1.1936, БАССР‑ҙың Мәләүез р‑ны Троицкий а. — 24.10.2017, Ишембай ҡ.), нефтсе. 1958 й. алып “Ишимбайнефть” нефть промыслаһы идаралығының нефть сығарыу б‑са оператор ярҙамсыһы, операторы, 1965 й. алып “Уралгазстрой” тресының (Силәбе өлк.) Өфө махсус төҙөлөш‑монтаж идаралығы...

КОСИЛОВ Николай Иванович

КОСИЛОВ Николай Иванович (7.1.1937, БАССР‑ҙың Бәләбәй р‑ны Чайковка а. — 18.7.2009, Силәбе ҡ.), инженер-механик. Техник ф. д‑ры (1990), проф. (1991). РФ‑тың атҡ. фән һәм техника эшмәкәре (1998). РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2002). Силәбе а.х. механизациялау һәм электрлаштырыу ин‑тын...

КОСМОГОНИЯ

КОСМОГОНИЯ (гр. kosmogonia — донъяның барлыҡҡа килеүе), астрономия бүлеге, Ғаләмдең — галактикаларҙың, йондоҙҙарҙың, Ҡояш системаһының (Ҡояш, планеталар, уларҙың юлдаштары, астероидтар, кометалар, метеориттар) һ.б. барлыҡҡа килеүен һәм эволюцияһын өйрәнә. К., космология кеүек үк, философия м‑н тығыҙ...

КОСМОЛОГИЯ

КОСМОЛОГИЯ (космос һәм ...логия), астрономия бүлеге, Ғаләмдең дөйөм үҙенсәлектәрен өйрәнә. Боронғо космологик тәғлимәттәр башлыса һүрәтле моделдәр һәм мифтар була. Хәҙ. К. бөтә Ғаләмдең үҙенсәлектәрен бер ни тиклем аңлауҙы үҙ эсенә алған Метагалактика төҙөлөшө һәм үҙгәреү динамикаһының астрофизик теорияһы...

КОСМОНАВТИКА

КОСМОНАВТИКА (космос һәм nautikḗ — диңгеҙҙә йөҙөү, караптар йөрөтөү сәнғәте), йыһан арауығында осоу; фән һәм техниканың йыһанды, Ерҙән ситтә булған объекттарҙы төрлө йыһанда осоу аппараттарын файҙаланып үҙләштереүҙе тәьмин иткән тармаҡтары. Башҡортостанда К. өлкәһендәге фәнни‑техник эштәр ғилми‑тикшеренеү...

КОСОЛАПОВ Филипп Маркович

КОСОЛАПОВ Филипп Маркович [башҡа мәғлүмәттәр б‑са, Макарович; 9.1.1919, Өфө губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Волков а. (БР‑ҙың Өфө р‑ны) — 1995, Чернигов ҡ., Украина], лётчик, полковник (1957). Советтар Союзы Геройы (1943). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Икенсе Чкалов хәрби авиация штурмандар уч‑щеһын (1940), Хәрби-һауа...

КОСОРОТОВ Василий Емельянович

КОСОРОТОВ Василий Емельянович (5.8.1871, Ырымбур губ. Верхнеурал өйәҙе Белорет заводы ҡсб, хәҙ. Белорет ҡ., — 1.12.1957, Мәскәү), Өфө губернаһынан 3‑сө Дәүләт думаһы (1907—12) депутаты. 1906 й. алып РСДРП ағзаһы. 1883—88 йй. Белорет заводында эшләй. 1903—10 йй. революцион эшмәкәрлеге өсөн бер нисә тапҡыр...

КОСОУРОВ Юрий Фёдорович

КОСОУРОВ Юрий Фёдорович (17.11.1928, Урта Волга өлк. Архангельское а.), урман белгесе. А.х. ф. канд. (1958). БАССР‑ҙың атҡ. урман белгесе (1977). Мәскәү урман‑техника ин‑тын тамамлағандан һуң (1951) 1953 й. тиклем Бөтә Союз урман хужалығы ҒТИ‑нда (Пушкино ҡ.) эшләй. 1956—92 йй. Башҡ‑н урман тәжрибә...

КОСТАРЕВ Антон Дмитриевич

КОСТАРЕВ Антон Дмитриевич [11.9.1928, БАССР‑ҙың Бөрө кантоны Кесе Нәкәрәк а. (БР‑ҙың Мишкә р‑ны) — 28.8.1985, БР‑ҙың Бөрө р‑ны Баженов а.], Соц. Хеҙмәт Геройы (1966). 1940 й. алып Бөрө р‑нында эшләй: 1949 й. тиклем һәм 1958 й. башлап “Урал” к‑зында: 1958 й. алып рәйес урынбаҫары, 1963 й. — бригадир,...

КОСТАРЕВ, Бөрө р‑нындағы ауыл

КОСТАРЕВ, Бөрө р‑нындағы ауыл, Силантьев а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 16 км һәм Өфө т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 103 км алыҫлыҡта Ағиҙел й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 953 кеше; 1920 — 823; 1939 — 1014; 1959 — 699; 1989 — 274; 2002 — 194; 2010 — 210 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Фельдшер-акушерлыҡ...

КОСТЁЛ, сиркәү

КОСТЁЛ, Өфөлә урынлашҡан, поляк католик мәхәллә сиркәүе. 1889—90 йй. Өфөлә каплица (католик йорт сиркәүе) булараҡ Никольск (хәҙ. Ғафури урамы) һәм Почта (Пушкин) урамдары мөйөшөндә нигеҙ һалына. Златоуст рим‑католик мәхәлләһенә беркетелә, 1890 й. Раббы Тәреһе Воздвижениеһы хөрмәтенә изгеләндерелә. 1900—02 йй....

КОСТЕНКО Сергей Григорьевич

КОСТЕНКО Сергей Григорьевич (9.8.1954, Ташауыҙ ҡ.), электрик. БР-ҙың атҡ. машиналар эшләүсеһе (1999), ҡала электр транспортының почётлы хеҙм‑ре (2000). 1975 й. Г.С.Верещагин ис. Славгород химия з‑дында, 1978 й. ғин. алып Өфө электр лампалары з‑дында электромонтёр; нояб. башлап 8‑се дауахананың (Өфө)...

КОСТЕРИН П.И ЙОРТО

КОСТЕРИН П.И. ЙОРТО, 20 б. башына ҡараған тарих һәм архитектура ҡомартҡыһы, ҡала төҙөлөшө ҡомартҡыһы. Өфөлә урынлашҡан (Пушкин урамы, 86). 1907 й. (башҡа мәғлүмәттәр б‑са, 1912 й.) урындағы сауҙагәрҙәр Костерин һәм С.А.Черников заказы, архитектор А.А.Щербачёв проекты б‑са юлаусы сауҙәгәрҙәрҙе урынлаштырыу...

КОСТИН Александр Александрович

КОСТИН Александр Александрович (16.10.1949, Өфө — 14.10.2011, шунда уҡ), график. Рәссамдар союзы ағзаһы (1996). 1983 Өфө костёлы. 20 б. башы й. алып “Китап” нәшриәтенең художество мөхәррире, 1992 й. — рәссамы, 2004—09 йй. “Демиург” нәшриәте (икеһе лә — Өфө) рәссамы. Китап графикаһы өлкәһендә эшләй,...

КОСТИН Яков Дмитриевич

КОСТИН Яков Дмитриевич [20.10.1917, Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Баҡалы а. (БР‑ҙың Баҡалы р‑ны) — 20.9.1993, шунда уҡ], Дан орд. тулы кавалеры. 1938 й. Хәсән күле янындағы совет-япон ҡораллы бәрелешендә, Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1938 й. алып Ҡыҙыл Армияла. 1941 й. дек. башлап Резерв фронтында хеҙмәт итә....

КОСТИН, Күстауыл, Яңауыл р‑нындағы ауыл

КОСТИН, Күстауыл, Яңауыл р‑нындағы ауыл, Первомайский а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Яңауыл т. юл ст. К.‑Көнб. табан 12 км алыҫлыҡта Шүдек й. (Беүә й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 199 кеше; 1920 — 212; 1939 — 239; 1959 — 290; 1989 — 193; 2002 — 183; 2010 — 158 кеше. Башҡорттар, татарҙар...

КОСТРИН Константин Васильевич

КОСТРИН Константин Васильевич (27.2.1901, Һарытау ҡ. — 13.10.1974, Өфө), химик‑технолог. Техник ф. канд. (1937), проф. (1935). Хеҙмәт Геройы (1932). БАССР‑ҙың атҡ. нефтсеһе (1967). Граждандар һуғышында ҡатнашыусы. 1‑се Петроград политехник ин‑тын тамамлаған (1923). 1924—39 йй. нефть эшкәртеү з‑дтарында,...

КОСТЮК Михаил Фёдорович

КОСТЮК Михаил Фёдорович (2.11.1959, Украина ССР‑ының Носовцы а.), хоҡуҡ белгесе. Юридик ф. д‑ры (2001), проф. (2003). СССР ЭЭМ‑дың Рязань юғары мәктәбен (1984), РФ ЭЭМ акад. (1992), РФ ЭЭМ‑дың Идара итеү акад. (2000) тамамлаған. 1989 й. алып ӨЮИ‑ла уҡыта, 2002 й. — енәйәт хоҡуғы каф. начальнигы. 2010 й....

КОСТЮКОВА Татьяна Петровна

КОСТЮКОВА Татьяна Петровна (16.3.1946, Өфө), инженер‑электромеханик. Техник ф. д‑ры (2000), проф. (2002). РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2010). ӨАИ‑ны тамамлағандан һуң (1968) шунда уҡ эшләй, 2000—05 йй. БДАУ-ҙың информатика һәм мәғлүмәт технологиялары каф. мөдире. Фәнни тикшеренеүҙәре...

КОСЫГИН Алексей Николаевич

КОСЫГИН Алексей Николаевич (8.2.1904, С.‑Петербург — 18.12.1980, Мәскәү), совет партия-дәүләт эшмәкәре. Соц. Хеҙмәт Геройы (1964, 1974). С.М.Киров ис. Ленинград туҡыу ин‑тын тамамлаған (1935). 1939 й. алып СССР‑ҙың туҡыу сәнәғәте халыҡ комиссары. 1940 й. башлап СССР МС рәйесе урынбаҫары, 1960 й. — 1‑се...