Список материалов

КУЛИЕВ Ҡайсын Шувай улы (1.11.1917, Терск өлк. Үрге Чегем а. – 4.6.1985, Нальчик), шағир. Ҡабарҙы- Балҡар АССР‑ының халыҡ шағиры (1967). “Яралы таш” (“Раненый камень”; 1964), “Ер китабы” (“Книга земли”; 1972), “Кис” (“Вечер”; 1974), “Ер матурлығы” (“Краса земная”; 1980) һ.б. шиғри йыйынтыҡтар авторы....

КУЛИБАЙ (Кулибаев) Сәләх Ғәбит улы (2.7.1910, Ырымбур губ. Орск өйәҙе Нурәли а., хәҙ. БР‑ҙың Баймаҡ р‑ны Түб. Таһир а., – 15.10.1976, Өфө), яҙыусы. БАССР-ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1969). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1934). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 30—50‑се йй. “Башҡурдистан” гәз. (ҡара: “Башҡортостан”),...

КУЗНЕЦОВ Александр Игнатьевич (15.8.1915, Өфө — 11.2.1991, шунда уҡ), яҙыусы. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1984). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1945 й. алып Благовещен р‑нында эшләй: 1946 й. — урта мәктәп дир., 1948 й. — ВКП(б) район ком‑тының пропаганда бүлеге мөдире; 1950—79 йй. Өфөнөң 6‑сы ПТУ‑нда уҡыта....

КУДРЯШЁВ Пётр Михайлович (1797, Ырымбур губ. Верхнеурал ҡ. — 9.5.1827, Ырымбур ҡ.), урыҫ яҙыусыһы, тарихсы. Верхнеурал хәрби етемдәр уч‑щеһын тамамлағандан һуң Ырымбур айырым корпусында (1817—1827) хеҙмәт итә. Фольклор мотивтары б‑са яҙылған “Абдрахман” поэмаһында (ҡулъяҙмаһы табылмаған; өҙөктәре 1826—27 йй....

КУГУЛЬТИНОВ Дауыт Никитич (13.3.1922, Ҡалмыҡ авт. өлк. Гахан‑Авганара а. – 17.6.2006, Элиста), шағир. Ҡалмыҡ АССР‑ының халыҡ шағиры (1969). Соц. Хеҙмәт Геройы (1990). “Моабит тотҡоно” (“Моабитский узник”; 1958), “Аҡыл сыуалышы” (“Бунт разума”; 1965—71) поэмалары, “Йөрәк күҙҙәре менән” (“Глазами сердца”;...

КРАШЕНИННИКОВ Николай Александрович (14.11.1878, Ырымбур губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Илек ҡ., хәҙ. Соль‑Илецк ҡ., — 11.10.1941, Өфө), яҙыусы. МДУ‑ның юридик ф‑тын тамамлаған (1905). 1905—07 йй. “Новое слово” (“Яңы һүҙ”; Мәскәү) ж. мөхәррир‑нәшер итеүсеһе. “Туташтар” (“Барышни”; 1911), “Сафлыҡ” (“Девственность”;...

КӨНСЫҒЫШ ӘҘӘБИӘТЕ, Көнсығыш халыҡтары әҙәбиәте. К.ә. формалашыу һәм үҫеү осорҙары бер төрлө түгел: б.э.т. 3‑сө мең йыллыҡта — мысыр һәм шумер, б.э.т. 2‑се мең йыллыҡта — һинд һәм ҡытай, б.э.т. 2—1‑се мең йыллыҡтарҙа фарсы әҙәбиәттәре барлыҡҡа килә; урта быуаттарҙа ғәрәп, япон һ.б. әҙәбиәттәр формалаша....

КОРОЛЕНКО Владимир Галактионович (15.7.1853, Житомир ҡ. — 25.12.1921, Полтава ҡ.), яҙыусы, публицист. Петербург ФА‑ның (1900—02) һәм РФА‑ның (1918) почётлы академигы. “Һуҡыр музыкант” (“Слепой музыкант”; 1886), “Телһеҙ” (“Без языка”; 1895) повестары, “Йылға уйнай” (“Река играет”; 1891), “Ғәжәп” (“Чудная”;...

КОПТЯЕВА Антонина Дмитриевна (25.10.1909, Амур өлк. Южный приискыһы — 12.11.1991, Мәскәү), яҙыусы. “Иптәш Анна” (“Товарищ Анна”; 1946), “Урал йылғаһында” (“На Урале-реке”; 1969—1978) романдары, “Иван Иванович” (1949), “Дуҫлыҡ” (“Дружба”; 1954), “Дәртле ынтылыш” (“Дерзание”; 1958) трилогияһы һ.б. авторы....

КОМЕДИЯ (гр. komos — күңелле процессия һәм ode — йыр), драматургияның коллизиялар, ваҡиғалар һәм характерҙар комик формала характерланған, сатира һәм юмор м‑н һуғарылған төп жанрҙарының береһе (драма һәм трагедия м‑н берлектә). “Ғосмания” мәҙрәсәһе шәкерттәре тарафынан яҙылған һәм ҡуйылған “Ғизаләм”...

КОЗЛОВСКИЙ Яков Абрамович (29.7.1921, Мәскәү губ. Воскресенск ҡ. — 1.6.2001, Мәскәү), шағир, тәржемәсе. “Һуҡмаҡ” (“Тропа”; 1964), “Арена” (1972), “Төрлө ырыу имеш-мимештәре” (“Разноплеменная молва”; 1992) һ.б. шиғри йыйынтыҡтар авторы. М.Кәримдең “Ай тотолған төндә” (1967), “Ҡыҙ урлау” (1969), “Айгөл...

КОЖЕВНИКОВ Алексей Венедиктович (6.3.1891, Вятка губ. Хабазы а. — 5.1.1980, Мәскәү), яҙыусы. “Һаумы, юл!” (“Здравствуй, путь!”; 1936), “Океан туғаны” (“Брат океана”; 1939), “Тере һыу” (“Живая вода”; 1950) һ.б. романдар авторы. Урал халыҡтарының рев‑цияға тиклемге тормошона арналған “Алтын ярлылар” [“Золотая...

КИНЙӘБУЛАТОВА Кәтибә Кәрим ҡыҙы [15.9.1920, АСБР‑ҙың Арғаяш кантоны Мәүлит а. (Силәбе өлк. Арғаяш р‑ны) — 17.6.2012, Өфө, тыуған яғында ерләнгән], шағирә. БАССР-ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1980). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1956). К.А.Тимирязев ис. Башҡ. пед. ин‑тын (1944), М.Горький ис. Әҙәбиәт ин‑ты эргәһендәге...

КИНЙӘБУЛАТОВ Ирек Лотфый улы (15.7.1938, БАССР‑ҙың Ҡырмыҫҡалы р‑ны Абдулла а. – 2.6.2016, Өфө, тыуған яғында ерләнгән), шағир. БР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (2001). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1973). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1967) БАССР МС‑ының Радиотапшырыуҙар һәм ТВ б‑са ком‑ты мөхәррире, 1968 й. алып...

КИНЙӘБАЕВ Рәлиф Мөстәҡим улы (1.1.1957, БАССР‑ҙың Стәрлебаш районы Ҡабыҡҡыуыш а.), драматург. БР‑ҙың атҡаҙанған матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙмәткәре (2003). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1990  й. алып). Стәрлетамаҡ педагогия институтын тамамлаған (1980). 1981 й. алып Стәрлебаш районы Ҡалҡаш урта мәктәбе директоры....

КИЛМӨХӘМӘТОВ Тимерғәли Әбделғәлим улы (19.12.1941, Үзбәк ССР‑ы Серов станцияһы ҡсб — 2.5.2021, Өфө ҡ.; БР-ҙың Ҡырмыҫҡалы районы Ибраһим а. ерләнгән), әҙәбиәт белгесе, яҙыусы. Филология фәндәре докторы (1992), профессор (1994). БР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1997), РФ‑тың почётлы юғары профессиональ...

КӘШӘФЕТДИН Шаһимәрҙән (1840—1910), яҙыусы‑мәғрифәтсе. Минзәлә башҡорто. Ырымбур губ. Турғай өлк. Троицк өйәҙендә уҡыта. Көнсығыш әҙәбиәте сюжеттарына яҙылған яҡынса 30 китап, ш. иҫ. “Ҡиссаи Жәмшид” (1889), “Ҡиссаи хикмәт”, “Ҡиссаи Хатәм Тай” (икеһе лә — 1897), “Ҡиссаи Нур батыр” (1898) һ.б. авторы....

КӘРИМОВ Марат Нәби улы (9.1.1930, БАССР‑ҙың Йылайыр кантоны Сәлих а., хәҙер БР‑ҙың Ейәнсура районы Күгәрсен а.), шағир. БР‑ҙың халыҡ шағиры (2003). БР‑ҙың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1994). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1958). Н.Ғ.Кәримовтың улы. ВЛКСМ‑дың ҮК эргәһендәге Үҙәк комсомол мәктәбен (1956),...

КӘРИМОВ Илгиз Мостафа улы (10.1.1942, БАССР‑ҙың Шишмә р‑ны Келәш а. — 14.3.2019, Мәскәү, Мытищи ҡ. мосолман зыяратында ерләнгән), тәржемәсе. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1982). М.Кәримдең улы. МДУ‑ны тамамлағандан һуң (1967) Мәскәүҙә: 1977 й. тиклем (өҙөклөк м‑н) “Литературная Россия” (“Әҙәби Рәсәй”, 1974 й....

КӘРИМ (Кәримов) Хәниф Кәрим улы [7.8.1910, Өфө губ. Златоуст өйәҙе Үрге Ҡыйғы а. (БР‑ҙың Ҡыйғы р‑ны) — 26.8.1983, Өфө], шағир. БАССР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1970). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1936). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. К.А.Тимирязев ис. Башҡ. пед. ин‑тын тамамлаған (1938). 1931—32 йй. “Йәш коммунар”...