Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

“ЗАБАВА”, ансамбль

“ЗАБАВА”, урыҫ халыҡ муз. ҡоралдары ансамбле. 1981 й. “Мотор эшләүсе” мәҙәниәт һарайы эргәһендә ойошторола, 2009 й. алып “Мираҫ” фольклор йыр һәм бейеү ансамбленә инә. Ойоштороусыһы һәм тәүге художество етәксеһе — БР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре Н.Г.Руснак. Тәүге сығышы 1982 й. була. Беренсе составына...

“ЗАМАН—БАШҠОРТОСТАН”

“ЗАМАН—БАШҠОРТОСТАН” (“Zaman—Башҡортостан”), халыҡ‑ара ижт.‑сәйәси гәзит. Ойоштороусыһы — “Феза” АЙ (Төркиә). 1993 й. майынан 2003 й. февр. тиклем Өфөлә аҙнаһына 1 тапҡыр урыҫ, башҡ., татар һәм төрөк (2001 й. нояб. тиклем) телдәрендә сыға. Гәзит биттәрендә төрки халыҡтарҙың тормошо, ислам нигеҙҙәре...

“ЗАМАНДАШ”

“ЗАМАНДАШ”, ижт.‑сәйәси гәзит. Ойоштороусыһы — Ҡурған өлк. Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары комитеты (2011). Ҡурған өлк. Сафакүл а. 3—4 айға 1 тапҡыр башҡ., татар һәм урыҫ телдәрендә сыға. 1993 й. апр. алып “Трудовая слава” (“Хеҙмәт даны”) гәз. ҡушымта булараҡ нәшер ителә, 2000 й. — үҙаллы гәзит. Тәрж....

“ЗАМАНДАШ”, гәзит

“ЗАМАНДАШ”, ижт.‑сәйәси гәзит. “Урал” башҡ. халыҡ үҙәгенең баҫмаһы. 1990—92 йй. Өфөлә, Мәсетле р‑ны Оло Ыҡтамаҡ а. һәм Салауат р‑ны Малаяҙ а. айына 2 тапҡыр башҡ. һәм урыҫ (“Современник”; айырым материалдары) телдәрендә сыҡҡан. Гәзиттә “Урал” башҡ. халыҡ үҙәгенең 1989—90 йй. съездары резолюциялары һәм...

“ЗАМАНДАШТАР”, опера

“ЗАМАНДАШТАР”, Х.Ф.Әхмәтовтың 3 шаршауҙан һәм эпилогтан торған операһы. 1970 й. яҙылған. Премьераһы 1970 й. 11 дек. БДОБТ сәхнәһендә уҙа һәм В.И.Лениндың тыуыуына 100 йыл тулыуға тура килтерелә (Б.Бикбай либреттоһы, дирижёры Н.Ғ.Сабитов, реж. М.Х.Хисмәтуллин, ҡуйыусы рәссамы В.И.Плекунов, хормейстеры...

“ЗАРИФА”, йыр

“ЗАРИФА”, 1) башҡ. халыҡ йыры, ҡыҫҡа көй. Йырҙың көйөн тәүге тапҡыр С.Г.Рыбаков 1894 й. Ырымбур губ. Верхнеурал өйәҙе Аҡимбәт а. (хәҙ. БР‑ҙың Әбйәлил р‑ны Ташбулат а.) М.Ҡараҡаевтан яҙып ала, “Урал мосолмандарының музыкаһы һәм йырҙары, уларҙың көнкүреше тураһындағы очерк менән” китабында баҫтыра. Көйөн...

“ЗАЯТҮЛӘК МЕНӘН ҺЫУҺЫЛЫУ"

“ЗАЯТҮЛӘК МЕНӘН ҺЫУҺЫЛЫУ”, башҡ. һүҙ сәнғәте ҡомартҡыһы, эпос. Шиғри‑сәсмә формала яҙылған. 19 б. башында В.И.Даль тарафынан яҙып алына һәм “Башҡорт һыуһылыуы” (“Башкирская русалка”) исеме аҫтында урыҫ телендә “Москвитянин” ж. (1843, №1) баҫылып сыға. Эпостың варианттарын Л.В.Суходольский (1858; “Түләк...

“ЗӘЙНУЛЛА”, йыр

“ЗӘЙНУЛЛА”, башҡ. халыҡ йыры, оҙон көй. Тәүге тапҡыр Х.Хамматов тарафынан 1939 й. БАССР‑ҙың Баймаҡ р‑ны Иҫке Сибай а. ҡурайсы С.Бикбулатовтан яҙып алына, “Башҡорт халҡ йырҙары” йыйынтығында Х.Ф.Әхмәтов яҙмаһында баҫыла. Йыр вариантын Ғ.З.Сөләймәнов яҙып ала. Йыр лирик характерҙа. Поэтик текст — баструкка...

“ЗӘЛИФӘКӘЙ”, йыр

“ЗӘЛИФӘКӘЙ”, “Зәлифә”, башҡ. халыҡ йыры, оҙон көй. Шиғри тексын һәм легендаһын тәүге тапҡыр Ә.Йәрмөхәмәтов 1925 й. Һамар губ. (хәҙ. ш. уҡ исемле өлкә) Диңгеҙбай а. яҙып ала һәм “Башҡорт аймағы” йыйынтығында (1929, №7) баҫтыра, тексы м‑н көйөн М.М.Вәлиев 30‑сы йй. яҙып ала, көйө “Башҡорт халҡ йырҙары”...

“ЗВЕЗДА”, гәзит

“ЗВЕЗДА” (“Йондоҙ”), ижт.‑сәйәси гәзит. Ойоштороусылары — БР‑ҙың Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары агентлығы, БР‑ҙың «“Башҡортостан Республикаһы” нәшриәт йорто» ДУП‑ы. Ғафури р‑ны Красноусол а. аҙнаһына 2 тапҡыр урыҫ телендә сыға. 1931 й. окт. алып “Ударник хлебозаготовок” (“Иген әҙерләү ударнигы”),...

“ЗДРАВООХРАНЕНИЕ И СОЦИАЛЬНОЕ РАЗВИТИЕ БАШКОРТОСТАНА”

“ЗДРАВООХРАНЕНИЕ И СОЦИАЛЬНОЕ РАЗВИТИЕ БАШКОРТОСТАНА” (“Башҡортостандың һаулыҡ һаҡлау системаһы һәм социаль үҫеше”), фәнни‑ғәмәли журнал. Ойоштороусылары — БР‑ҙың Һаулыҡ һаҡлау министрлығы, БР‑ҙың Хеҙмәт һәм халыҡты соц. яҡлау министрлығы, «“Башҡортостандың һаулыҡ һаҡлау системаһы” нәшриәте» ЯСЙ. Өфөлә...

“ЗЕМЛЯ И ВОЛЯ”

“ЗЕМЛЯ И ВОЛЯ” (“Ер һәм ирек”), ижт.‑сәйәси гәзит. Социал‑революционерҙар партияһының Өфө губерна ком‑ты, 1917 й. дек. алып Һул социал‑революционерҙар (интернационалистар) партияһының Өфө губерна ойошмаһы, 1918 й. ғин. — Һул социал‑революционерҙар (интернационалистар) партияһының Өфө губерна ойошмаһы...

“ЗЕНИТ”

“ЗЕНИТ” Бөтә Союз ирекле спорт йәмғиәте. Хәрби сәнәғәт комплексы пр‑тиеларының физик культура коллективтарын берләштергән. БАССР‑ҙың “З.” ДСО‑һы 1968—87 йй. эшләй, етәкселек “З.” ДСО‑һының Башҡ‑н өлкә советы тарафынан тормошҡа ашырылған. Респ. йәмғиәте составына Салауат Юлаев исемендәге спорт клубы,...

“ЗЁРНЫШКО”, киностудия

“ЗЁРНЫШКО”, Мәләүез ҡала мәҙәниәт һарайы эргәһендәге киностудия. 1975 й. кино төшөрөүсе һәүәҫкәрҙәр түңәрәге булараҡ ойошторола, 1978 й. хәҙ. статусын һәм “халыҡ” исемен йөрөтә. 1975—2010 йй. 80‑дән ашыу документаль фильм төшөрөлә: “Председатель меридианы” (“Председательский меридиан”, сценарисы һәм...

“ЗИАНЧУРИНСКИЕ ЗОРИ”

“ЗИАНЧУРИНСКИЕ ЗОРИ” (“Ейәнсура таңдары”), ижт.‑сәйәси гәзит. Ойоштороусылары — БР‑ҙың Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары агентлығы, БР‑ҙың «“Ейәнсура таңдары” редакция‑нәшриәт комплексы» ДУП‑ы. Ейәнсура р‑нының Иҫәнғол а. аҙнаһына 3 тапҡыр урыҫ телендә сыға. 1932 й. мартынан Ейәнсура а. (Ырымбур өлк.)...

“ЗИЛАИРСКИЕ ОГНИ”

“ЗИЛАИРСКИЕ ОГНИ” (“Йылайыр уттары”), ижт.-сәйәси гәзит. Ойоштороусылары — БР‑ҙың Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары агентлығы, БР‑ҙың «“Ауыл уттары” гәзите редакцияһы» ҡаҙна пр‑тиеһы. Йылайыр р‑ны Йылайыр а. аҙнаһына 3 тапҡыр урыҫ һәм башҡ. (“Ауыл уттары”) телдәрендә сыға. 1931 й. дек. башлап — урыҫ...

“ЗНАМЕНСКИЙ"

“ЗНАМЕНСКИЙ” БР‑ҙың тоҡомло ҡошсолоҡ совхозы, тауыҡтарҙың ит кростарын үрсетеү б‑са ААЙ. Бәләбәй р‑нының Знаменка а. урынлашҡан. “З.” составында: 31 ҡош аҙбары, 3 инкубатор; ашатыу, һуйыу, йомортҡа онтағын киптереү цехтары; 2 һыйыр малы фермаһы һ.б. Фирма магазиндары селтәре, мәҙәниәт йорто, 2 клуб,...

“ЗНАМЯ СОЦИАЛИЗМА”, гәзит

“ЗНАМЯ СОЦИАЛИЗМА” (“Социализм байрағы”), ижт.‑сәйәси гәзит. Һул социал‑революционерҙар (интернационалистар) партияһының Өфө губерна ком‑ты органы булған. 1918 й. июнендә Өфөлә аҙнаһына 2—3 тапҡыр урыҫ телендә сыҡҡан (барлығы 13 һан). Гәзит биттәрендә губернаның партия ойошмалары эшмәкәрлеге яҡтыртылған,...

“ЗНАМЯ УРАЛА”, гәзит

“ЗНАМЯ УРАЛА” (“Урал байрағы”), ижт.‑сәйәси гәзит. Эсерҙар партияһының Өфө ҡала һәм Златоуст округ ком‑ттары органы булған. 1908 й. февр. алып авг. тиклем Өфөлә урыҫ телендә сыҡҡан. Гәзит биттәрендә урындағы партия ком‑ттары һәм ойошмалары ултырыштарының рәсми күрһәтмәләре, резолюциялары, ҡарарҙары,...

“ЗӨЛХӘБИРӘ”, йыр

“ЗӨЛХӘБИРӘ”, башҡ. халыҡ йыры, оҙон көй. Беренсе тапҡыр Л.Н.Лебединский тарафынан 1937 й. Баймаҡ р‑нында ҡурайсы Х.Ғ.Муллаҡаевтан яҙып алына; “Башҡорт халҡ йырҙары” йыйынтығында Ғ.З.Сөләймәнов яҙмаһында баҫтырып сығарыла. “З.” вариантын Ф.А.Нәҙершина яҙып ала. Лирик‑драматик характерҙағы йыр. Атаһы...