Список материалов
КАСТОР, йондоҙ системаһы
КАСТОР, Игеҙәктәр α‑һы, өс спектраль‑ҡуш (2 зәңгәр һәм 1 ҡыҙыл) йондоҙҙан торған система. Визуаль йондоҙ дәүмәле 1m,6. Радиусы Ҡояштыҡынан яҡынса 2,5 тапҡырға ҙурыраҡ....
КАСЬЯНОВ ҠАЛАСЫҒЫ
КАСЬЯНОВ ҠАЛАСЫҒЫ, Ҡара Абыҙ мәҙәниәте археологик ҡомартҡыһы. Б.э.т. 5—3 бб. ҡарай. Ғафури р‑ны Ҡормантау а. янында Ҡормантау һыртының көнбайыш итәгендә урынлашҡан....
КАСЬЯНОВ ТОРАҺЫ
КАСЬЯНОВ ТОРАҺЫ, Ҡормантау мәҙәниәте археологик ҡомартҡыһы. Б.э.т. 7—6 бб. ҡарай. Ғафури р‑ны Ҡормантау а. эргәһендә Ағиҙел й. уң ярында Ҡормантау һыртының көнбайыш...
КАТАЕВ Валерий Алексеевич
КАТАЕВ Валерий Алексеевич (23.9.1964, Өфө), провизор. Фарм. ф. д‑ры (2006). БДМИ‑ны тамамлаған (1987), 1990 й. алып (өҙөклөк м‑н) шунда уҡ эшләй: 1991—93 йй. фарм. ф‑ты деканы урынбаҫары,...
КАТАЕВ Николай Анатольевич
КАТАЕВ Николай Анатольевич (22.11.1939, Сокол ҡ.), хоҡуҡ белгесе. Юридик ф. д‑ры (2004), проф. (1994). РФ‑тың атҡ. юғары мәктәп хеҙм‑ре (2010), БР‑ҙың атҡ. юрисы (1993). Эске хеҙмәт ген.‑майоры...
КАТАЕВ Николай Анатольевич
КАТАЕВ Николай Анатольевич (22.11.1939, Сокол ҡ.), хоҡуҡ белгесе. Юридик ф. д‑ры (2004), проф. (1994). РФ‑тың атҡ. юғары мәктәп хеҙм‑ре (2010), БР‑ҙың атҡ. юрисы (1993). Эске хеҙмәт ген.‑майоры...
КАТАЛИЗ
КАТАЛИЗ (гр. katalysis — емерелеү), ҡатнашҡан матдәләр м‑н ваҡытлыса химик тәьҫир итешеп, һәр бер тәьҫир итешеү циклынан һуң химик составын ҡайтарырға һәләтле катализаторҙар...
КАТАЛИЗАТОРҘАР
КАТАЛИЗАТОРҘАР, химик реакцияның тиҙлеген үҙгәртә алған һәм һуңғы продукттар составына инмәгән матдәләр. Тәьҫир итеү механизмы б‑са — кислота‑нигеҙле һәм окисланыу‑ҡайтарылыу,...
КАТАЛИТИК КРЕКИНГ
КАТАЛИТИК КРЕКИНГ, нефть сеймалын катализаторҙар ҡулланып деструктив эшкәртеү процесы. К.к. сеймалды 475—540°С т‑рала реактор һәм регенератор араһында әйләнеп йөрөүсе...
КАТАЛИТИК РЕАКЦИЯЛАР
КАТАЛИТИК РЕАКЦИЯЛАР. Электрон (окисланыу, ҡайтарылыу, гидрирлау, дегидрирлау, кислород ингән тотороҡһоҙ берләшмәләр тарҡалыу — окисланыу‑ҡайтарылыу катализы) йәки...
КАТАНОВ Николай Фёдорович
КАТАНОВ Николай Фёдорович (6.5.1862, Йәнәсәй губернаһы Йөҙөм ҡсб — 10.3.1922, Ҡазан ҡ.), тел белгесе, этнограф, төркиәтсе. Филология фәндәре (1903) һәм сағыштырма тел ғилеме (1907)...
КАТАНСКИЙ Николай Васильевич
КАТАНСКИЙ Николай Васильевич (1870—?), Өфө губернаһынан 4‑се Дәүләт думаһы (1912—17) депутаты. Дворяндарҙан. Александр хәрби уч‑щеһын тамамлаған (Мәскәү, 19 б. 90‑сы йй. башы)....
КАТАРАКТА
КАТАРАКТА (гр. katarrhaktēs — шарлауыҡ), ҡараҡылау, күҙ яҫмығының өлөшләп йәки тотош тоноҡланыуына бәйле күҙ ауырыуы. Тыумыштан булған һәм тормошта барлыҡҡа килгән К. айыралар;...
КАТАРИНСКИЙ Василий Владимирович
КАТАРИНСКИЙ Василий Владимирович (1.3.1846, Ҡазан губ. — 20.5.1902, Ырымбур ҡ.), урыҫ тел белгесе. Ҡазан дини акад. тамамлағандан һуң (1872) Чебоксар уч‑щеһында уҡытыусы, күҙәтсе;...
КАТЕНИН Александр Андреевич
КАТЕНИН Александр Андреевич (1800, Кострома губ. Кинешма өйәҙе — 24.6.1860, Ырымбур ҡ., Кинешма өйәҙендә ерләнгән), дәүләт эшмәкәре. Ген.‑адъютант (1849), ген.-лейтенант (1853),...
КАТКОВА Тамара Ларионовна
КАТКОВА Тамара Ларионовна (6.7.1937, БАССР‑ҙың Бөрө р‑ны Ҡуян а.), Соц. Хеҙмәт Геройы (1974). 1956 — 2001 йй. Бәләбәй һөт комб‑тында эшләй: мастер ярҙамсыһы, 1966 й. алып өлкән мастер,...
КАТОЛИЦИЗМ
КАТОЛИЦИЗМ (гр. katholikos — дөйөм, төп, ғаләми), Католик сиркәүе, христианлыҡта төп йүнәлештәрҙең береһе. 1054 й. христиан сиркәүенең католик һәм православиеға бүленеүенән...
КАУСТИК СОДА
КАУСТИК СОДА, каустик, натрий гидроксиды, натрий гидроокисы, зәһәр натр, NaOH. tиреү 328°С, tҡайнау 1390°С, тығыҙлығы 2130 кг/м3 булған гигроскопик аҡ кристалдар. Һыуҙа (күп...
КАЦЕРИК Георгий Иванович
КАЦЕРИК Георгий Иванович (12.5.1934, Өфө), яҙыусы. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1986). БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1959) респ. мед. учреждениеларында эшләй: 1960 й. алып Бөрйән р‑ны дауаханаһында...
КАЧАЛКОВА Ольга Александровна
КАЧАЛКОВА Ольга Александровна (2.6.1979, БАССР‑ҙың Белорет р‑ны Инйәр ҡсб), спортсы. Йәйге биатлон б‑са Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1999). РОСТО спорт‑техник...
