Список материалов
ЭКЗЕМА
ЭКЗЕМА (гр. ekzema— тән тиреһе сабыртмаһы), т и м е р ә ү, тән тиреһенең хроник шешеү ауырыуы, уға сабыртма һәм ҡысытыу хас. Балалар Э., ысын, микроблы, һөнәри һәм себореялы...
ЭКЗОГАМИЯ
ЭКЗОГАМИЯ (гр. еxo — тышҡы һәм gаmos — никах), туғандаш ғаиләләр төркөмө, ырыу бүленеше, ырыу ағзалары араһында никахты тыйыу. Башҡорттарҙа традицион йола, эндогамия м‑н...
ЭКЗОГЕН ПРОЦЕСТАР
ЭКЗОГЕН ПРОЦЕСТАР, Ер өҫтөндә һәм литосфераның өҫкө өлөштәрендә атмосфера, гидросфера, биосфера м‑н тәьҫир итешеү ваҡытында барған геол. процестар. Ҡояш радиацияһы...
ЭКЛОГИТ
ЭКЛОГИТ, юғары баҫымлы магматик һәм метаморфик тау тоҡомо. Пироп‑гроссуляр‑альмандинлы гранаттың, жадеит‑диопсидлы клинопироксендың (омфацит), рутилдың критик...
ЭКОЛОГИК МОНИТОРИНГ
ЭКОЛОГИК МОНИТОРИНГ, кешенең хужалыҡ эшмәкәрлеге йоғонтоһонда тирә‑яҡ мөхит, биологик ресурстар, халыҡ һаулығы торошондағы үҙгәрештәрҙе даими күҙәтеүҙәр системаһы....
ЭКОЛОГИК ХӘҮЕФҺЕҘЛЕК
ЭКОЛОГИК ХӘҮЕФҺЕҘЛЕК, 1) тәбиғи мөхиттең һәм кеше ғүмере өсөн мөһим мәнфәғәттәрҙең хужалыҡ һ.б. эшмәкәрлектең кире йоғонтоһонан, тәбиғи һәм техноген характерҙағы ғәҙәттән...
ЭКОЛОГИК ХОҠУҠ
ЭКОЛОГИК ХОҠУҠ, тирә‑яҡ мөхитте һаҡлауҙа һәм тәбиғәт ресурстарын рациональ файҙаланыуҙа ижт. мөнәсәбәттәрҙе көйләгән юридик нормаларҙы үҙ эсенә алған хоҡуҡ тармағы....
ЭКОЛОГИЯ
ЭКОЛОГИЯ (гр. oikos — йорт, торлаҡ, урынлашҡан ер һәм ...логия), организмдарҙың, улар булдырған төркөмдәрҙең үҙ‑ара һәм тирә‑яҡ мөхит м‑н бәйләнеше т‑да фәндәр комплексы....
ЭКОЛОГИЯ БУЙЫНСА БЕЛЕМ БИРЕҮ
ЭКОЛОГИЯ БУЙЫНСА БЕЛЕМ БИРЕҮ, экология, тирә‑яҡ мөхитте һаҡлау, тәбиғәтте рациональ файҙаланыу өлкәһендә урта һәм юғары квалификациялы белгестәр әҙерләү системаһы....
ЭКОЛОГИЯ СӘЙӘСӘТЕ
ЭКОЛОГИЯ СӘЙӘСӘТЕ, дәүләттең тотороҡло үҫешен, халыҡтың тормош сифатын һәм һаулығын яҡшыртыу, биологик төрлөлөктө һаҡлауҙы тәьмин итеү маҡсатында тирә‑яҡ мөхиттең...
ЭКОЛОГИЯ ҮҘӘГЕ
ЭКОЛОГИЯ ҮҘӘГЕ, БР Тәбиғәтте файҙаланыу һәм экология министрлығының дәүләт учреждениеһы. 1992 й. Өфөлә Башҡ‑н респ. ғилми‑тикшеренеү экология үҙәге булараҡ асыла. Эшмәкәрлегенеңтөпйүнәлештәре:полихлорлы...
ЭКОНОМЕТРИЯ
ЭКОНОМЕТРИЯ, э к о н о м е т р и к а, иҡт. объекттарҙың һәм процестарҙың үҙ‑ара аныҡ һан б‑са бәйләнештәрен матем. һәм статистик ысулдар, моделдәр ярҙамында өйрәнгән...
ЭКОНОМИК ХӘҮЕФ
ЭКОНОМИК ХӘҮЕФ, и ҡ т и с а д и х ә ү е ф, хужалыҡ ҡарарын тормошҡа ашырыу йәки билдәле эште башҡарыу һөҙөмтәһендә финанс, матди һ.б. яҡтан зыян күреү ихтималлығы. Э.х. иҡт....
ЭКОНОМИКА И УПРАВЛЕНИЕ: НАУЧНО‑ПРАКТИЧЕСКИЙ ЖУРНАЛ”
“ЭКОНОМИКА И УПРАВЛЕНИЕ: НАУЧНО‑ПРАКТИЧЕСКИЙ ЖУРНАЛ” (“Иҡтисад һәм идаралыҡ: фәнни‑ғәмәли журнал”). Ойоштороусылары — Башҡ‑н дәүләт хеҙмәте һәм идара итеү акад.,...
ЭКОСИСТЕМА
ЭКОСИСТЕМА (гр. oikos — торлаҡ, урынлашҡан ер һәм система), матдә һәм энергия ағыштары м‑н бәйле булған организмдар һәм уларҙың йәшәү мөхите шарттары йыйылмаһы. Ҡояш (фототроф...
ЭКСПЕРТ СИСТЕМА
ЭКСПЕРТ СИСТЕМА, эшмәкәрлектең билдәле бер өлкәһендә ҡулланыусыға ҡарар ҡабул итеү мөмкинлеген биргән белешмә характерҙағы ғәмәли программалар пакеты. Э.с. нигеҙендә...
ЭКСТЕРНАТ
ЭКСТЕРНАТ (лат. externus — сит), мәғариф учреждениеһына мәжбүри йөрөмәйенсә белем алыу формаһы. РФ‑тың һәм БР‑ҙың “Мәғариф тураһында” (1992) закондарына, РФ Мәғариф министрлығының...
ЭКСТРАГЕНТТАР
ЭКСТРАГЕНТТАР, экстракция өсөн һайланма эреткестәр. Э. нейтраль — алифатик спирттар, һыу, карбониллы берләшмәләр, нефть сульфоксидтары, фосфиноксидтар, фосфорорганик берләшмәләр, эфирҙар һ.б.; әсе...
ЭКСТРАКТИВ ДИСТИЛЛЯЦИЯЛАУ
ЭКСТРАКТИВ ДИСТИЛЛЯЦИЯЛАУ, экстрактив ректификация, ҡайнау т‑раһы яҡын булған, сағыштырмаса түбән осоусан (азеотроп аналогы) компоненттарҙың углеводород ҡатышмаларын...
ЭКСТРАКЦИЯ
ЭКСТРАКЦИЯ, һайланма эреткестәр (экстрагенттар) ярҙамында шыйыҡ йәки ҡаты матдәнең ҡатышмаһын айырыу процесы. Ҡаты есемдән һыу м‑н Э. —һелтеһеҙләндереү. Экстрагент...
