Список материалов
БЕЛОРЕТ УРМАН СӘНӘҒӘТЕ ХУЖАЛЫҒЫ
БЕЛОРЕТ УРМАН СӘНӘҒӘТЕ ХУЖАЛЫҒЫ, ағас әҙерләү, эшкәртеү һәм аҡ шыршы ҡайнатыу пр‑тиеһы. 1960 й. Магнитогорск урман сәнәғәте хужалығы базаһында нигеҙ һалына, 1961 й. алып “Башлеспром” ААЙ составында, 1995 й. — ААЙ, 2006 й. ябыла. 1962—94 йй. Б.у.с.х. Түбәнге Новгород ҡ. һәм Нейво-Рудянка ҡасабаһы (Свердловск...
БЕЛОРЕТ УРТА МӘКТӘБЕ №1
БЕЛОРЕТ УРТА МӘКТӘБЕ №1. 1889 й. сиркәү‑мәхәллә мәктәбе булараҡ нигеҙ һалына, 1890 й. алып 2 класлы башланғыс халыҡ ир балалар уч‑щеһы, 1907 й. — ҡала училищеһы, 1912 й. — 4 класлы юғары башланғыс уч‑ще, 1917 й. — 2‑се баҫҡыс мәктәп, 1937 й. — А.С.Пушкин ис. 1‑се Белорет урта мәктәбе. Тыуған яҡты өйрәнеү...
БЕЛОРЕТ ХАЛЫҠ АКАДЕМИЯ ХОРЫ
БЕЛОРЕТ ХАЛЫҠ АКАДЕМИЯ ХОРЫ. 1971 й. Белорет ҡ. Мәҙәниәт һарайында ойошторола. 1987 й. “халыҡ” исемен ала. РФ‑тың атҡ. халыҡ ижады коллективы (2015). Составына 16—80 йәштәге 20‑нән ашыу кеше инә. Репертуарында урыҫ, сит ил, ш. уҡ совет һәм хәҙерге композиторҙарҙың классик әҫәрҙәре, халыҡ һәм дини йырҙар,...
БЕЛОРЕТ ҺӨНӘРСЕЛЕК ЛИЦЕЙЫ №25
БЕЛОРЕТ ҺӨНӘРСЕЛЕК ЛИЦЕЙЫ №25, 1921 й. Белорет металлургия з‑ды (ҡара: Белорет металлургия комбинаты) эргәһендә фабрика‑завод өйрәнсектәр мәктәбе булараҡ нигеҙ һалына, 1940 й. алып 1‑се һөнәрселек уч‑щеһы, 1960 й. — 7‑се техник уч‑ще, 1963 й. — 35‑се ҡала ПТУ‑һы, 1975 й. — 35‑се СПТУ, 1988 й. — 25‑се...
БЕЛОРЕТ ҺЫУҺАҠЛАҒЫСЫ, Ағиҙел йылғаһында
БЕЛОРЕТ ҺЫУҺАҠЛАҒЫСЫ, Ағиҙел йылғаһында. Плотинаның һыу ағыҙғыс ҡапҡаһы йылға тамағынан 1320 км алыҫлыҡта Белорет ҡ. эргәһендә урынлашҡан. Гидроузел ағыҙғысында йылғаның һыу йыйыу майҙаны 1720 км2 (йылға басс. 2%‑ы), уртаса йыллыҡ ағым күләме 353 млн м3, һыуһаҡлағыстың тулы күләме 7,4 млн м3, файҙалы...
БЕЛОРЕТ ЭЛЕКТР БҮЛЕҮ СЕЛТӘРҘӘРЕ
БЕЛОРЕТ ЭЛЕКТР БҮЛЕҮ СЕЛТӘРҘӘРЕ, п р о и з в о д с т в о б ү л е г е. Белорет, Бөрйән, Учалы, Әбйәлил райондары ҡулланыусыларын, ш. иҫ. Туҡан руднигы булған Белорет металлургия комбинатын, Учалы тау-байыҡтырыу комбинатын, Куйбышев тимер юлының Ҡарлыман— Белорет участкаһын һ.б., электр энергияһы менән...
БЕЛОРЕТ, ҡала
БЕЛОРЕТ, БР‑ҙағы ҡала һәм т. юл ст., Белорет р‑нының адм. үҙәге (1930 й. алып). Өфөнән көньяҡ‑көнсығышҡа табан 250 км алыҫлыҡта Ағиҙел й. буйында урынлашҡан. Майҙаны — 40 км2. Халҡы (мең кеше): 1920 й. — 12,9; 1939 — 39,7; 1959 — 59,3; 1989 — 72,7; 2002 — 71,1; 2010 — 68,8; 2018 — 65,5. Милли составы...
БЕЛОРЕЦКИЙ (Ларионов) Григорий Прокопьевич
БЕЛОРЕЦКИЙ (Ларионов) Григорий Прокопьевич (19.1.1879, Ырымбур губ. Верхнеурал өйәҙе Белорецкий Завод ҡсб., хәҙ. Белорет ҡ. — 6.3.1913, Рязань губ. Скопин ҡ.), яҙыусы, врач. Өфө ир балалар гимназияһын тамамлаған (1899). Император хәрби‑мед. акад. (С.‑Петербург) уҡыған. Завод эшселәренең ауыҙ‑тел поэзияһын...
БЕЛОРЕЦКИЙ РАБОЧИЙ, ижт.‑сәйәси гәзит
“БЕЛОРЕЦКИЙ РАБОЧИЙ” (“Белорет эшсеһе”), ижт.‑сәйәси гәзит. Ойоштороусылары — БР‑ҙың Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары агентлығы, БР‑ҙың «“Башҡортостан Республикаһы” нәшриәт йорто» ДУП‑ы. Белорет ҡ. аҙнаһына 2 тапҡыр урыҫ телендә сыға. 1928 й. сент. алып Белорет металлургия з‑ды гәзите (1923—28 йй....
БЕЛОРЕЦКСТРОЙ
“БЕЛОРЕЦКСТРОЙ”, сәнәғәт һәм соц.-мәҙәни тәғәйенләнешле объекттар, торлаҡ йорттар төҙөү һәм капиталь ремонт; төҙөлөш материалдары һәм конструкциялары етештереү пр‑тиеһы. 1958 й. “Магнитострой” тресының 8‑се төҙөлөш контораһы (1939 й. нигеҙләнгән, Белорет ҡ.) базаһында “Белорецкметаллургстрой” тресы...
БЕЛОРУCСИЯ
БЕЛОРУCСИЯ, Белоруcь Республикаһы, Көнсығыш Европалағы дәүләт. Майҙаны — 207,6 мең км2. Баш ҡалаһы — Минск. Дәүләт башлығы — президент. Халҡы — 9,5 млн кеше (2009): белорустар (83,7%), урыҫтар һ.б.; 607 башҡорт йәшәй. Рәсми телдәр — белорус теле һәм урыҫ теле. Диндарҙарҙың күпселеге — православие христиандары.
БР...
БЕЛОРУС ТЕЛЕ
БЕЛОРУС ТЕЛЕ, славян телдәренең береһе (көнс.‑славян төркөмсәһе). Белоруссияның рәсми теле. Шулай уҡ РФ‑та, Украинала, Польшала, Балтик буйы респ. таралған. Һөйләшеүселәр һаны — 7 млн ашыу кеше (1989). Урыҫ теле һәм украин теленә яҡын. Боронғо урыҫ теленә барып тоташа. Әҙәби Б.т. 14 б. иҫке белорус...
БЕЛОРУС‑АЛЕКСАНДРОВКА, Архангел р‑нындағы ауыл
БЕЛОРУС‑АЛЕКСАНДРОВКА, Архангел р‑нындағы ауыл, Липовка а/ с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 30 км һәм Приуралье т. юл ст. Т.- Көнб. табан 36 км алыҫлыҡта Юдаш й. (Эҫем й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 133 кеше; 1920 — 273; 1939 — 328; 1959 — 228; 1989 — 133; 2002 — 122; 2010 — 86 кеше....
БЕЛОРУСТАР
БЕЛОРУСТАР (үҙ атамаһы беларустар), халыҡ, Белоруссияның төп халҡы. Б. һаны 1989 й. Белорус ССР‑ында — 7904,6 мең, РСФСР‑ҙа — 1206,2 мең; 2002 й. РФ‑та — 814,7 мең; 2010 — 521,4 мең кеше. БАССР‑ҙа 1989 й. Б. һаны 17 меңдән ашыу тәшкил итә; БР‑ҙа 2002 й. — 17,1 мең; 2010 — 11,7 мең кеше. Айырыуса Иглин...
БЕЛОСЕЛЬСКИЙ‑БЕЛОЗЕРСКИЙҘАР
БЕЛОСЕЛЬСКИЙ‑БЕЛОЗЕРСКИЙҘАР, кенәздәр, ер һәм завод хужалары. Билдәлеләре: Александр Михайлович Б.‑Б. (12.3.1752 — 29.12.1809, С.‑Петербург), действительный тайный советник (1801), обер‑шенк (1808). Император ФА‑ның почётлы ағзаһы (1809). 1779 й. алып Дрезденда, 1790 й. — Венала, 1792—93 йй. Туринда...
БЕЛОУСОВКА, ауыл
БЕЛОУСОВКА, ауыл, 2002 й. алып Стәрлетамаҡ ҡ. эсенә инә.
Стәрлетамаҡ өйәҙендә нигеҙ һалына, 1913 й. башлап Добрая Надежда утары булараҡ билдәле. 20‑се йй. алып Белоусов утары, 30‑сы йй. — Белоусовка а. булараҡ теркәлгән. Халҡы: 1920 й. — 56 кеше; 1939 — 123; 1959 — 79; 1989 — 56 кеше. 2002 й. тиклем...
БЕЛЫЙ КАМЕНЬ, Ғафури р-нындағы ауыл
БЕЛЫЙ КАМЕНЬ, Ғафури р-нындағы ауыл, Красноусол а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.-Көнс. 11 км һәм Аҡкүл т. юл ст. К.-Көнс. табан 45 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 2010 й. — 118 кеше.
2007 й. барлыҡҡа килә (20 б. 50-се йй. алып ауыл урынында “Красноусол” курортының ярҙамсы хужалығы була).
Тәрж. Р.Ғ.Ғилманов...
БЕЛЬСКИЙ Иван Фёдорович
БЕЛЬСКИЙ Иван Фёдорович (22.9.1923, Өфө ҡ. — 8.12.1978, Мәскәү ҡ.), химик‑органик. Химия фәндәре докторы (1964), профессор (1974). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. МДУ‑ны тамамлағандан һуң (1954) СССР ФА‑ның Н.Д.Зелинский исемендәге Органик химия институтында (Мәскәү ҡ.), 1967 й. алып Иркутск органик химия...
БЕЛЬСКИЙ Юрий Андреевич
БЕЛЬСКИЙ Юрий Андреевич (15.7.1927, Өфө — 6.2.2002, шунда уҡ), кинорежиссёр. БАССР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1985). Фоторәссамдар союзы ағзаһы (1992). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Бөтә Рәсәй дәүләт кинематография ин‑ты эргәһендәге Квалификация күтәреү юғары курстарын тамамлаған (Мәскәү, 1989; Б.Н.Нащёкин...
