Список материалов
МАЗУНОВА Лидия Константиновна
МАЗУНОВА Лидия Константинов‑ на (23.10.1945, Андижан ҡ.), педа‑ гог-методист. Пед. ф. д‑ры (2006), проф. (2006). БР‑ҙың атҡ. уҡытыусыһы (1997). Андижан телдәр пед. ин‑тын тамамлағандан һуң (1967) шунда уҡ уҡыта. 1969 й. алып БДУ‑ла (1997 й. башлап башҡа тел‑ дәрҙә белем биреү методикаһы һәм икенсе сит...
МАЗУНОВ Виктор Александрович
МАЗУНОВ Виктор Александрович (4.5.1942, Омск өлк. Исилкүл стан‑ цияһы ҡсб — 4.3.2011, Өфө), физик. БР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (1998), физика‑матем. ф. д‑ры (1992), проф. (2002). БДУ‑ны тамамлаған (1965). 1966 й. алып РФА Өфө ФҮ‑лә эшләй: 1978 й. алып өлкән ғилми хеҙм‑р, 1985 й. — Физика һәм матем. бүлеге...
МАЗУНИН МӘҘӘНИӘТЕ
МАЗУНИН МӘҘӘНИӘТЕ, тимер быуат археологик мәҙәниәте. Б.э. 3—5 бб. ҡарай. Мазунин а. (Удмуртия) янындағы ҡәберлек исеме б‑са аталған. Башҡортостан терр‑яһында М.м. ҡомартҡылары Кама й. һәм Ағиҙел й. түбәнге ағымы басс. тупланған (Баръяҙы ҡаласығы, Бөрөҡәберлегенең иртә осор ҡәберҙәре, Иҫке Ҡабан ҡәберлеге,...
МАЗОВ Николай Юрьевич
МАЗОВ Николай Юрьевич (13.7. 1969, Нея ҡ.—31.1.2014, Өфө), тренер. Филос. ф. д‑ры (2009). Грек‑рим көрәше б‑са Рәсәйҙең атҡ. тренеры (2003), СССР‑ҙың спорт мастеры (1991) һәм халыҡ‑ара категориялы судья (1996). БР‑ҙың атҡ. физик культура хеҙм‑ре (2008), РФ‑тың физик культура һәм спорт отличнигы (1997)....
МАЗИН Михаил Павлович
МАЗИН Михаил Павлович (26.2. 1925, Минск), архитектор. БАССР‑ҙың атҡ. төҙөүсеһе (1975). Архитекторҙар союзы ағзаһы (1955). Мәскәү архитектура ин‑тын тамамлағандан һуң (1949) “БашНИПИнефть” ин‑ты архитекторы, 1954 й. алып проекттарҙың баш инженеры, 1965—88 йй. баш архитекторы, бер үк ваҡытта 1949—60...
МАДЖУГА Анатолий Геннадьевич
МАДЖУГА Анатолий Геннадьевич (22.7.1970, Чимкент ҡ.), педагог, психолог. Психология ф. д‑ры (2006), пед. ф. д‑ры (2011). Ҡаҙағстан Респ. мәғариф отличнигы (1995). Шымкент пед. ин‑тын тамамлағандан һуң (1992) Шымкенттың 50‑се урта мәктәбендә уҡыта. 1993 й. алып Көньяҡ Ҡаҙағстан ун‑тында (Шымкент): 1999...
МАДЖАР Сергей Владимирович
МАДЖАР Сергей Владимирович (14.2.1958, Өфө), рәссам. БР‑ҙың атҡ. рәссамы (2013). Рәссамдар союзы ағзаһы (1993). БДПИ‑ны тамамлағандан һуң (1980) шунда уҡ уҡыта, 1983—88 йй. Башҡ‑н китап нәшриәте рәссамы, 1992—94 йй. “Светлячок” (“Баҙлауыҡ”) ж. художество мөхәррире, 2002 й. алып Өфө сәнғәт уч‑щеһында,...
МАҒАШЛЫ-АЛМАНТАЙ, Балтас р‑нындағы ауыл
МАҒАШЛЫ-АЛМАНТАЙ, Ҡ а б ы р ғ а, Балтас р‑нындағы ауыл, Түб. Һикеяҙ а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т. 15 км һәм Көйәҙе т. юл ст. (Пермь крайы) К.‑Көнс. табан 49 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 542 кеше; 1920 — 542; 1939 — 424; 1959 — 392; 1989 — 293; 2002 — 293; 2010 — 248 кеше. Мариҙар йәшәй (2002)....
МАҒАШ, Урал алдындағы һырт
МАҒАШ, Башҡортостандың Урал алдындағы һырт. Архангел р‑ны буйлап Мағаш а. алып Еҙем й. тиклем субмеридиональ йүнәлештә һуҙылған. Оҙонлоғо яҡынса 7 км, киңлеге яҡынса 5 км, абс. бейеклеге 409 м. Көньяҡ‑көнбайыш һәм көнсығыш битләүҙәре текә, төньяҡ‑көнсығыш һәм төньяҡ‑көнбайышы — һөҙәк. Аҫҡы триас ҡомташтарынан,...
МАҒАШ, Архангел р‑нындағы ауыл
МАҒАШ, Архангел р‑нындағы ауыл, Ҡыҙыл Еҙем а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 19 км һәм Приуралье т. юл ст. К.‑Көнб. табан 24 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 374 кеше; 1959 — 521; 1989 — 244; 2002 — 203; 2010 — 162 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). 20 б. 30‑сы йй. Сталинский а. булараҡ нигеҙ һалына....
МАҒАЗОВА Хазина Нурмөхәмәт ҡыҙы
МАҒАЗОВА Хазина Нурмөхәмәт ҡыҙы (5.5.1916, Байкал аръяғы өлк. Шелебенгуй ҡсб – 10.5.1998, Өфө), бейеүсе. РСФСР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1991), БАССР‑ҙың халыҡ (1949) һәм атҡ. (1945) артисы. Башҡ‑н индустриаль техникумын тамамлаған (Өфө, 1936). 1939 й. алып Башҡ. халыҡ бейеүҙәре ансамбле (ҡара: Ғәскәров...
МАҒАЗОВ Сәйетгәрәй Сәйетйәғәфәр улы
МАҒАЗОВ Сәйетгәрәй Сәйетйәғәфәр улы [?, Ырымбур губ. Силәбе өйәҙе Асҡар а. (Ҡурған өлк. Әлмән р‑ны) — 1921, Һамар губ. Кинәле ҡ. (Һамар өлк.) ерләнгән], Башҡорт милли хәрәкәте эшмәкәре. Ғ.С.Мағазовтың туғаны. Граждандар һуғышында ҡатнашыусы. Башҡорт хөкүмәте ағзаһы. 1918 й. Башҡорт ғәскәрен ойоштороуҙа...
МАҒАЗОВ Риза Шәйехйән улы
МАҒАЗОВ Риза Шәйехйән улы [10.3.1932, БАССР‑ҙың Ҡырғыҙ‑Миәкә р‑ны Яңы Ишле а. (БР‑ҙың Миәкә р‑ны)], микробиолог. БР ФА акад. (1991), Сыуашстан Респ. ФА‑ның почётлы акад. (1994), мед. ф. д‑ры (1986), проф. (1988). РФ‑тың атҡ. фән эшмәкәре (2004), БАССР‑ҙың атҡ. табибы (1980), СССР‑ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы...
МАҒАЗОВ Ғимран Сәйетйәғәфәр улы
МАҒАЗОВ Ғимран Сәйетйәғәфәр улы [?, Ырымбур губ. Силәбе өйәҙе Асҡар а. (Ҡурған өлк. Әлмән р‑ны) — 7.3.1918, Ырымбур губ. Орск өйәҙе Баймаҡ а., хәҙ. Баймаҡ ҡ.], Башҡорт милли хәрәкәте эшмәкәре. С.С.Мағазовтың туғаны. Беренсе донъя һуғышында ҡатнашыусы. Батша армияһында прапорщик. 1917 й. дек. алып Башҡорт...
МАҒАЗОВ Азат Шәйехйән улы
МАҒАЗОВ Азат Шәйехйән улы [17.12. 1926, БАССР‑ҙың Бәләбәй кантоны Баязит а. (БР‑ҙың Миәкә р‑ны) — 13.12.2015, Өфө], яҙыусы. БАССР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1984). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1973). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Р.Ш.Мағазовтың ағаһы. Харьков пед. ин‑тын тамамлаған (1953). 1951 й. алып Харьков...
МАГНИТОФОН
МАГНИТОФОН (магнит һәм гр. phōnē † — тауыш), тауышты магнит ярҙамында яҙып (ғәҙәттә, таҫмаға), яңынан ишеттерә торған ҡоролма. Таҫма тартыу механизмынан, электр сигналдарын көсәйткестәрҙән, магнитлы эшләпәләрҙән, юғары йышлыҡ генераторынан, яҙыу кимәле күрһәткесенән, электр энергияһы биреү һәм электр‑акустик...
МАГНИТОРАЗВЕДКА
МАГНИТОРАЗВЕДКА, м а г н и т м е н ә н т ө ш ө р ө ү, Ерҙең магнит ҡырын, тау тоҡомдарының һәм файҙалы ҡаҙылмаларҙың магнит сифаттарын өйрәнеүгә нигеҙләнгән разведка геофизикаһы ысулы. Ер өҫтө (майҙан һәм профиль), һауа (аэромагнит), скважина М. айырыла. М. башҡа геофизик ысулдар менән комплекста майҙандарҙың...
МАГНИТОГОРСК ТЕХНИК УНИВЕРСИТЕТЫ
МАГНИТОГОРСК ТЕХНИК УНИВЕРСИТЕТЫ. Белорет ҡ. филиалы 1957 й. киске бүлек булараҡ асыла, 1964 й. алып Белорет киске ф‑ты, 1994 й. — Белорет ф‑ты, 2000 й. — Г.И.Носов ис. Магнитогорск дәүләт техник ун‑ты филиалы. Уҡытыу көндөҙгө, көндөҙгө-ситтән һәм ситтән тороп уҡыу бүлектәрендә машиналар һәм металды...
МАГНИТОГОРСК МЕГАСИНКЛИНОРИЙЫ
МАГНИТОГОРСК МЕГАСИНКЛИНОРИЙЫ, М а г н и т о г о р с к б ө г ө л ө, М а г н и т о г о р с к с и н ф о р м а һ ы, М а г н и т о г о р с к з о н а һ ы, Башҡортостан (Көньяҡ) Уралы көнсығыш битләүенең ҙур тектоник структураһы. БР‑ҙа, Силәбе һәм Ырымбур өлк. урынлашҡан. Уралдағы Тагил‑Магнитогорск‑Моғажар...
МАГНИТ МАТЕРИАЛДАР
МАГНИТ МАТЕРИАЛДАР, магнит үҙенсәлектәре б‑са электротехникала, автоматикала, телемеханикала, приборҙар яһауҙа һ.б. өлкәләрҙә ҡулланыла алған матдәләр (ферро‑ һәм ферримагнетиктар). Йомшаҡ һәм ҡаты М.м. бүленә. Йомшаҡ М.м. көсөргәнешлелеге 8‑ҙән 800 А/м тиклем булған магнит ҡырҙарында туйынғанға тиклем...
