Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ФӘТҠУЛЛИН Хөсәйен Ямалетдин улы

ФӘТҠУЛЛИН Хөсәйен Ямалетдин улы [5.9.1887, Өфө губ. Златоуст өйәҙе Дыуан‑Мәсетле а. (БР‑ҙың Мәсетле р‑ны) — 12.5.1979, шунда уҡ], педагог. РСФСР мәктәбенең атҡ. уҡытыусыһы (1943), РСФСР‑ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы (1949). Беренсе донъя һуғышында ҡатнашыусы. Ҡазан татар уҡытыусылар мәктәбен тамамлағандан...

ФӘТҠУЛЛИНА Флүзә Ғабдулла ҡыҙы

ФӘТҠУЛЛИНА Флүзә Ғабдулла ҡыҙы (17.1.1958, БАССР‑ҙың Йәрмәкәй районы Һыуыҡҡул а.), тел белгесе. Филология фәндәре докторы (2002), профессор (2011). БР‑ҙың атҡаҙанған мәғариф хеҙмәткәре (2011), РФ‑тың почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (2015). БДУ‑ны тамамлаған (1983), 1984 й. алып шунда...

ФӘТТӘХЕТДИНОВ Спартак Ғабдрахман улы

ФӘТТӘХЕТДИНОВ Спартак Ғабдрахман улы (6.10.1932, Мейәс ҡ. — 13.12.1994, Өфө), геолог. Геол.‑минералогия ф. канд. (1973). БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1981). МДУ‑ны тамамлағандан һуң (1954) Геология ин‑тында (өҙөклөктәр м‑н) эшләй: 1961 й. башлап һәм 1969 й. — ғилми секретарь, 1966—68 йй. дир. вазифаһын...

ФӘТТӘХЕТДИНОВА Майя Спартак ҡыҙы

ФӘТТӘХЕТДИНОВА Майя Спартак ҡыҙы (25.2.1958, Өфө), сәнғәт ғилеме белгесе. БР‑ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (2003). Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1992). С.Ғ.Фәттәхетдиновтың ҡыҙы. ӨДСИ‑не тамамлағандан һуң (1983) Башҡ. ҡурсаҡ театрының тауыш операторы, 1986 й. ТТӘИ‑лә өлкән лаборант, 1989 й. алып “Тылсымлы...

ФӘТТӘХОВ Ҡасим Камал улы

ФӘТТӘХОВ Ҡасим Камал улы [21.1.1921, Өфө губ. Бөрө өйәҙе Яңы Мошто а. (БР‑ҙың Краснокама р‑ны) — 5.5.1981, БР‑ҙың ш. уҡ р‑ны Уртауыл а.], хужалыҡ эшмәкәре. БАССР‑ҙың атҡ. а.х. хеҙм‑ре. Б. В. һуғышында һәм 1945 й. совет‑япон һуғышында ҡатнашыусы. 1938 й. алып Краснокама р‑нында: Йәнйегет МТС‑ы тракторсыһы,...

ФӘТТӘХОВ Мөхәррәм Миңлеяр улы

ФӘТТӘХОВ Мөхәррәм Миңлеяр улы (8.8.1956, Өфө), инженер‑механик. Техник ф. д‑ры (2010). РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2003). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1978) шунда уҡ эшләй: 2002 й. алып автомобиль юлдары һәм төҙөлөш производствоһы технологиялары каф. мөдире, бер үк ваҡытта 2011—15 йй....

ФӘТТӘХОВ Рафаэль Вәлиәхмәт улы

ФӘТТӘХОВ Рафаэль Вәлиәхмәт улы (6.1.1949, ТАССР‑ҙың Үрге Каменка а.), иҡтисадсы. Иҡт. ф. д‑ры (1993). Ҡазан финанс‑иҡт. ин‑тын тамамлағандан һуң (1970) һәм 1979 й. алып шунда уҡ эшләй. 1973–79 йй., 1983–97 йй. һәм 2004 й. башлап Мәскәүҙә: 1976–78 йй. – мәктәптәрҙә, 1983 й. алып Етәксе хеҙм‑рҙәр һәм...

ФӘТҮӘ

ФӘТҮӘ (ғәр.), дини‑юридик мәсьәләләр б‑са мөфтөйҙөң йәки факиһтың (фикһ белгесе) һығымтаһы. Ф. телдән иғлан ителә йәки документ итеп төҙөлә; ҡазыйҙың ғәмәлдәре йәки суд ҡарары һ.б. өсөн нигеҙ була ала. Ф. Ҡөрьәнгә, хәҙистәргә, шәриғәткә һ.б. нигеҙләнә. Ф. билдәле булған иң боронғо йыйынтыҡтары 11 б....

ФӘТХЕТДИНОВ Салауат Зәки улы

ФӘТХЕТДИНОВ Салауат Зәки улы (10.1.1960, БАССР‑ҙың Тәтешле районы Аҡсәйет а.), йырсы. Профессор (2013). РФ‑тың атҡаҙанған (2005), ТР‑ҙың халыҡ (1995), ТР‑ҙың (1991) һәм БР‑ҙың (2010) атҡаҙанған артисы, Ульянов өлкәһенең атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (2010), автомобиль спорты буйынса Рәсәйҙең халыҡ-ара...

ФӘТХЕТДИНОВ Салауат Зәки улы

ФӘТХЕТДИНОВ Салауат Зәки улы (10.1.1960, БАССР‑ҙың Тәтешле районы Аҡсәйет а.), йырсы. Профессор (2013). РФ‑тың атҡаҙанған (2005), ТР‑ҙың халыҡ (1995), ТР‑ҙың (1991) һәм БР‑ҙың (2010) атҡаҙанған артисы, Ульянов өлкәһенең атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (2010), автомобиль спорты буйынса Рәсәйҙең халыҡ-ара...

ФӘТХУЛЛИН ӘШРӘФ ӘХМӘТ УЛЫ

ФӘТХУЛЛИН Әшрәф Әхмәт улы [10.7.1927, БАССР‑ҙың Йылайыр кантоны Иҫәнбәт а. (БР‑ҙың Баймаҡ р‑ны) — 26.12.2004, Сибай ҡ.], Соц. Хеҙмәт Геройы (1971). СССР‑ҙың почётлы таусыһы (1967). 1944 й. алып “Башзолото” тресында забойсы, быраулау мастеры; 1950—82 йй. (өҙөклөк м‑н) Башҡ‑н баҡыр-көкөрт комб‑тының Сибай...

ФӘХРЕТДИНОВ Әнүәр Нуретдин улы

ФӘХРЕТДИНОВ Әнүәр (Адольф) Нуретдин улы (13.2.1928, Пермь ҡ. — 2.4.1987, Өфө), бейеүсе. РСФСР‑ҙың атҡ. (1969), БАССР‑ҙың халыҡ (1959) һәм атҡ. (1953) артисы. 1942 й. алып Дүртөйлө колхоз-совхоз театры актёры, 1946 й. — Башҡ. дәүләт халыҡ бейеүҙәре ансамбле солисы (ҡара: Ғәскәров Ф. исемендәге халыҡ...

ФӘХРЕТДИНОВ ҒАБДРАХМАН РИЗАИТДИН УЛЫ

ФӘХРЕТДИНОВ Ғабдрахман Ризаитдин улы [15.1.1887, Һамар губ. Бөгөлмә өйәҙе Кисеүсат а. (ТР‑ҙың Әлмәт р‑ны) — 1936, Өфө], Башҡорт милли хәрәкәте эшмәкәре. Р.Ф.Фәхретдиновтың улы. Беренсе донъя һуғышында ҡатнашыусы. Өфөлә мәҙрәсә тамамлаған. 1916—17 йй. рус армияһында. “Ваҡыт” гәз., “Шура” ж. редакцияларында...

ФӘХРЕТДИНОВ Иҙрис Әкрәм улы

ФӘХРЕТДИНОВ Иҙрис Әкрәм улы (1.1.1947, БАССР-ҙың Баҡалы р‑ны Ҡыҙыл Бүләк ҡсб), физик. Физика‑матем. ф. д‑ры (1998), проф. (1999). РФ-тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2007). БДУ‑ны тамамлаған (1971). 1972—73 йй. Химия ин‑тында өлкән инженер, 1977 й. алып (өҙөклөк м‑н) БДУ‑ла эшләй. 1998—2014...

ФӘХРЕТДИНОВ Ривал Нуретдин улы

ФӘХРЕТДИНОВ Ривал Нуретдин улы (3.3.1946, БАССР‑ҙың Миәкә р‑ны Иҫке Елдәр а., хәҙ. БР‑ҙың ш. уҡ р‑ны Елдәр а.), биолог. Химия ф. д‑ры (1994), проф. (1996). БДУ‑ны тамамлаған (1973). 1974 й. алып Химия ин‑тында (1980 й. — өлкән ғилми хеҙм‑р); 1987 й. башлап Ҡатламдарҙың нефть биреүсәнлеген арттырыу ҒТИ‑нда:...

ФӘХРЕТДИНОВ Ризаитдин Фәхретдин улы

ФӘХРЕТДИНОВ Ризаитдин Фәхретдин улы, Р и з а Ф ә х р е т д и н [4.1.1859, Һамар губ. Бөгөлмә өйәҙе Кисеүсат а. (ТР‑ҙың Әлмәт р‑ны) — 11.4.1936, Өфө, мосолман зыяратында ерләнгән], яҙыусы, шәрҡиәтсе, педагог‑мәғрифәтсе, дин әһеле, Эске Рәсәй һәм Себер мосолмандарының Үҙәк Диниә назараты мөфтөйө һәм рәйесе...

ФӘХРЕТДИНОВ Тимерйән Йыһанша улы

ФӘХРЕТДИНОВ Тимерйән Йыһанша улы [20.3.1919, Өфө губернаһы Бәләбәй өйәҙе Оло Өстүбә а. (БР‑ҙың Бүздәк районы) — 27.11.1979, Өфө ҡ.], Дан орденының тулы кавалеры. Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1939 й. алып Ҡыҙыл армияла. 1942 й. майынан Калинин, 1‑се һәм 2‑се Белоруссия фронттарында 2‑се удар армияның 150‑се...

ФӘХРЕТДИНОВ Тимерйән Йыһанша улы

ФӘХРЕТДИНОВ Тимерйән Йыһанша улы [20.3.1919, Өфө губернаһы Бәләбәй өйәҙе Оло Өстүбә а. (БР‑ҙың Бүздәк районы) — 27.11.1979, Өфө ҡ.], Дан орденының тулы кавалеры. Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1939 й. алып Ҡыҙыл армияла. 1942 й. майынан Калинин, 1‑се һәм 2‑се Белоруссия фронттарында 2‑се удар армияның 150‑се...

ФӘХРЕТДИНОВА Дилара Әхәт ҡыҙы

ФӘХРЕТДИНОВА Дилара Әхәт ҡыҙы (1923, Өфө — ?, Ташкент), сәнғәт ғилеме белгесе. Сәнғәт ғилеме д‑ры (1988). Р.Ф.Фәхретдиновтың ейәнсәре. Үзбәкстан Рәссамдар союзы ағзаһы. МДУ‑ны тамамлағандан һуң (1951) Бөтә Рәсәй дәүләт кинематография ин‑тында, Мәскәү туҡыу ин‑тында, Керамика һәм “18 быуат Кусково усадьбаһы”...

ФӘХРЕТДИНОВА Хәҙисә Сиражетдин ҡыҙы

ФӘХРЕТДИНОВА Хәҙисә Сиражетдин ҡыҙы (1.8.1938, БАССР‑ҙың Көйөргәҙе р‑ны Төкән а.), дерматовенеролог. Мед. ф. д‑ры (2000), проф. (2002). РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2003). БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1969) 1972 й. тиклем Стәрлетамаҡ, 1975 й. башлап Өфө ҡала тире-венерология диспансерҙарында...