Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

БЕНЬКОВСКИЙ Василий Григорьевич

БЕНЬКОВСКИЙ Василий Григорьевич (25.1.1912, Одесса ҡ. — 20.1.1986, Өфө ҡ.), физик‑химик. Ҡаҙаҡ ССР‑ы ФА академигы (1967). Химия фәндәре докторы (1952), профессор (1953). Ҡаҙаҡ ССР‑ының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1963). Одесса университетын тамамлағандан һуң (1940) Ҡаҙағстанда эшләй: 1949 й. алып Ҡаҙаҡ...

БЕР ӨЛӨШЛӨЛӘР

БЕР ӨЛӨШЛӨЛӘР, лилиопсидтар (Monocotyledone, йәки Liliopsida), сәскәле үҫемлектәр класы, бәбәге бер орлоҡ өлөшөнә эйә. 4 ярым класы (Alismatide, Arecide, Liliidae, Triuridide), 38 рәте, 104 ғаиләһе, 3 мең заты һәм яҡынса 63 мең төрө билдәле. Бөтә континенттарҙа таралған, бөтә ерҙә лә үҫә, Ерҙең үҫемлек...

БЕРӘТӘК, Бөрйән р‑нындағы ауыл

БЕРӘТӘК, Бөрйән р‑нындағы ауыл, Аҫҡар а/ с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 71 км һәм Белорет т. юл ст. К.‑Көнб. табан 185 км алыҫлыҡта Берәтәк й. (Ағиҙел й. басс.) тамағында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 58 кеше; 1920 — 27; 1939 — 139; 1959 — 401; 1989 — 380; 2002 — 422; 2010 — 424 кеше. Башҡорттар йәшәй...

БЕРГ Генрих Артурович

БЕРГ Генрих Артурович (15.9.1933, Өфө — 25.2.2018, шунда уҡ), инженер-технолог. Техник ф. канд. (1966). БАССР‑ҙың атҡ. фән һәм техника эшмәкәре (1981), СССР‑ҙың нефть эшкәртеү һәм нефтехимия сәнәғәте отличнигы (1993), РФ‑тың почётлы нефтехимигы (2001), СССР‑ҙың уйлап табыусыһы (1983). ӨНИ‑не тамамлағандан...

БЕРҒАҘАНДАР

БЕРҒАҘАНДАР (Pelecanus), ишкәк аяҡтар отрядының берғаҙандар ғаиләһенә ҡараған ҡош заты. 6 төрө билдәле, бөтә Ер шарында таралған. Башҡортостанда бөҙрә Б. һәм ал Б. осрай. Кәүҙә оҙонлоғо 160—180 см (ал Б. 140—175 см), ауырлығы 14 кг тиклем. Ата Б. ҙурыраҡ. Бөҙрә Б. ҡауырһын ҡапламы асыҡ һоро, ал Б. —...

БЕРҒАМЫТ

БЕРҒАМЫТ, урғылыусы карст сығанағы, тәбиғәт ҡомартҡыһы (1965). Ишембай р‑ны Хажы а. көньяҡҡа табан 350 м алыҫлыҡта урынлашҡан. Урта карбон (эзбизташ) һәм аҫҡы пермь (ҡомташ) тоҡомдарынан торған Ыласын тауы итәктәрендә 219,5 м бейеклектә ағып сыға. Дебиты 780— 1300 л/ с. Һыуы сөсө (0,2 г/л), гидрокарбонатлы...

БЕРҘӘМ ЭЛЕКТР ЭНЕРГИЯҺЫ СИСТЕМАҺЫ

БЕРҘӘМ ЭЛЕКТР ЭНЕРГИЯҺЫ СИСТЕМАҺЫ, юғары көсөргәнешле электр энергияһы тапшырыу линиялары м‑н берләштерелгән һәм ҙур терр‑яны энергия м‑н тәьмин итеүсе бер нисә электр энергияһы системаһы йыйылмаһы. Электр м‑н тәьмин итеүҙең сифатын һәм ышаныслылығын күтәреүгә, резерв һәм көсөргәнешле режим ҡеүәттәрен...

БЕРЕГОВКА АРХЕОЛОГИК МИКРОРАЙОНЫ

БЕРЕГОВКА АРХЕОЛОГИК МИКРОРАЙОНЫ, бронза быуаты археологик ҡомартҡылары төркөмө, Мәләүез р‑ны сиктәрендә Ағиҙел й. (уға Нөгөш й. ҡойған урынға тиклем) уң ярында урынлашҡан. Иҫке үҙән күлдәре м‑н бергә һыубаҫар туғайҙы һәм унан өҫтәге киртләстәрҙе биләй. Б.а.м. торамалар, торалар һәм ҡәберлектәр инә....

БЕРЕГОВКА, Мәләүез р‑нындағы ауыл

БЕРЕГОВКА, Мәләүез р‑нындағы ауыл, Арыҫлан а/ с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Мәләүез т. юл ст. Т. табан 20 км алыҫлыҡта Ағиҙел й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 976 кеше; 1920 — 1198; 1939 — 762; 1959 — 370; 1989 — 174; 2002 — 150; 2010 — 129 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Башланғыс мәктәп, фельдшер-акушерлыҡ...

БЕРЕЖНОЙ Иван Михайлович

БЕРЕЖНОЙ Иван Михайлович (1924, Төркөстан АССР‑ының Кременчуг а. — 10.4.1944, Перекоп муйыны, Ҡырым АССР‑ының Суворов а. ерләнгән), Советтар Союзы Геройы (1945). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1942 й. авгусына тиклем Стәрлетамаҡ станоктар эшләү заводында слесарь булып эшләй. 1942 й. алып Ҡыҙыл армияла....

БЕРЕЖНОЙ Иван Михайлович

БЕРЕЖНОЙ Иван Михайлович (1924, Төркөстан АССР‑ының Кременчуг а. — 10.4.1944, Перекоп муйыны, Ҡырым АССР‑ының Суворов а. ерләнгән), Советтар Союзы Геройы (1945). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1942 й. авгусына тиклем Стәрлетамаҡ станоктар эшләү заводында слесарь булып эшләй. 1942 й. алып Ҡыҙыл армияла....

БЕРЕЗИН Виктор Матвеевич

БЕРЕЗИН Виктор Матвеевич (9.3.1928, БАССР‑ҙың Өфө кантоны Балтика колонияһы утары, хәҙ. БР‑ҙың Иглин р‑ны Балтика а. — 15.6.2002, Нефтекама ҡ.), геофизик. 1951 й. алып Туймазы геофизика контораһында (Октябрьский ҡ.) эшләй; 1962—2002 йй. “Башнефтегеофизика” тресы Арлан промысла-геофизика контораһының...

БЕРЕЗИН Всеволод Леонидович

БЕРЕЗИН Всеволод Леонидович (16.12.1922, Тамбов губ. Ил-Рождественское а. — 3.8.2016, Мәскәү), инженер-механик. БР ФА‑ның почётлы акад., техник ф. д‑ры (1970), проф. (1969). РСФСР‑ҙың (1984), БАССР‑ҙың (1968) атҡ. фән һәм техника эшмәкәре, СССР-ҙың (1982), РФ-тың (1995) Нефть һәм газ сәнәғәте пр‑тиелары...

БЕРЕЗИН Геннадий Николаевич

БЕРЕЗИН Геннадий Николаевич (9.11.1927, Өфө), рәссам. Рәссамдар союзы ағзаһы (1997). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Краснодар пед. ин‑тын тамамлаған (1965; педагогы Г.В.Беда). 1952 й. алып “Октябрь” һәм “Родина” к/ т (Өфө), 1954—70 йй. “Восток” к/ т, “Аксаковнефть” НГДУ‑һы (Бәләбәй ҡ.) рәссам-биҙәүсеһе....

БЕРЕЗНЯКИ

БЕРЕЗНЯКИ, Өршәк й. басс. һаҙлыҡ, Шишмә р‑ны Шишмә ҡасабаһынан көньяҡ-көнсығышҡа табан 26 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Уйһыу һаҙлыҡ, дөйөм майҙаны 140 га, торфтың уртаса ҡалынлығы 1,6 м, иң ҡалыны — 4,5 м. Ер аҫты һыуҙары м‑н туйына. Ҡара ерек, муйыл, тәлгәш ҡайын, күрән, ҡуһа, һаҙ бажаты, һаҙ томбойоғо...

БЕРЁЗОВКА СВЯТИТЕЛЬ НИКОЛАЙ ЧУДОТВОРЕЦ ИКОНАҺЫ

БЕРЁЗОВКА СВЯТИТЕЛЬ НИКОЛАЙ ЧУДОТВОРЕЦ ИКОНАҺЫ. Омофор кейгән, яланбаш святитель Николайҙың күкрәккә тиклемге һыны төшөрөлгән мөғжизәле икона. Үлсәме яҡынса 34 х 27 см. Киң таралған риүәйәттәрҙең береһенә ярашлы, 16 б. 50—60‑сы йй. Өфө өйәҙе Никольский а. (хәҙ. Краснокама р‑ны Николо-Берёзовка а.) эргәһендә...

БЕРЕЗОВКА, Бөрө р‑нындағы ауыл

БЕРЕЗОВКА, Бөрө р‑нындағы ауыл, Березовка а/ с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 35 км һәм Өфө т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 75 км алыҫлыҡта Ағиҙел й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1920 й. — 63 кеше; 1939 — 1011; 1959 — 960; 1989 — 449; 2002 — 532; 2010 — 534 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Төп мәктәп, фельдшер-акушерлыҡ...

БЕРЁЗОВКА, Ғафури р‑нындағы ауыл

БЕРЁЗОВКА, Ғафури р‑нындағы ауыл, Табын а/ с ҡарай. Район үҙәгенән Т. 27 км һәм Аҡкүл т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 43 км алыҫлыҡта Бирҙәүес й. (Ағиҙел й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 150 кеше; 1920 — 186; 1939 — 201; 1959 — 236; 1989 — 123; 2002 — 126; 2010 — 154 кеше. Урыҫтар, башҡорттар...

БЕРЕЗОВКА, Дәүләкән р‑нындағы ауыл

БЕРЕЗОВКА, Дәүләкән р‑нындағы ауыл, Алға а/ с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Дәүләкән т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 25 км алыҫлыҡта Кесе Өйҙөрәк й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1920 й. — 351 кеше; 1939 — 183; 1959 — 299; 1989 — 92; 2002 — 129; 2010 — 145 кеше. Урыҫтар, немецтар йәшәй (2002). Ауылға 19 б. аҙ. Бәләбәй...

БЕРЁЗОВКА, Йылайыр р‑нындағы ауыл

БЕРЁЗОВКА, Йылайыр р‑нындағы ауыл, Ҡананикольский а/ с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 83 км һәм Сибай т. юл ст. Көнб. табан 138 км алыҫлыҡта Берёзовка й. (Һаҡмар й. басс.) өҫкө ағымында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 99 кеше; 1920 — 201; 1939 — 363; 1959 — 406; 1989 — 165; 2002 — 122; 2010 — 77 кеше....