Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

БОГОЛЮБОВКА, Бишбүләк р‑нындағы ауыл

БОГОЛЮБОВКА, Бишбүләк р‑нындағы ауыл, Дим а/ с ҡарай. Район үҙәгенән К. 40 км һәм Приют т. юл ст. К.‑Көнс. табан 69 км алыҫлыҡта Дим й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 123 кеше; 1920 — 313; 1939 — 350; 1959 — 254; 1989 — 251; 2002 — 201; 2010 — 158 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Башланғыс мәктәп (Набережный...

БОГОЛЮБОВКА, Стәрлетамаҡ р‑нындағы ауыл

БОГОЛЮБОВКА, Стәрлетамаҡ р‑нындағы ауыл, Константиноградовка а/ с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Стәрлетамаҡ т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 57 км алыҫлыҡта Өршәк й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 395 кеше; 1920 — 503; 1939 — 321; 1959 — 109; 1989 — 105; 2002 — 168; 2010 — 174 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002)....

БОГОМОЛЕЦ Александр Александрович

БОГОМОЛЕЦ Александр Александрович (12.5.1881, Киев — 19.7.1946, шунда уҡ), патофизиолог. СССР ФА (1932), СССР мед. ФА (1944), Украина ССР‑ы ФА (1929; 1930—46 йй. президенты), Белорус ССР‑ы ФА (1933) академигы. Соц. Хеҙмәт Геройы (1944). Б. тоташтырғыс туҡыманың трофика функцияһы т‑дағы тәғлимәте коллагеноздар...

БОГОМОЛОВ Дмитрий Васильевич

БОГОМОЛОВ Дмитрий Васильевич (5.3.1909, Екатеринодар ҡ. — 28.1.1951, Өфө), тупраҡ белгесе. Геол.‑минералогия ф. канд. (1947). Кубань а.х. ин‑тын тамамлағандан һуң (1930) Краснодар тәмәке үҫтереүселек ин‑тында, Муган татырлыҡ‑тәж. станцияһында (Әзербайжан ССР‑ы) һәм Кавказ аръяғы һыу хужалығы ин‑тында...

БОГОМОЛОВА Галина Евгеньевна

БОГОМОЛОВА Галина Евгеньевна (15.10.1977, Белорет ҡ.), спортсы. Еңел атлетика б‑са Рәсәйҙең халыҡ-ара класлы спорт мастеры (2000). БР‑ҙың күренекле спортсыһы (2001). Магнитогорск пед. ун‑тын тамамлаған (1999). Белореттың 1-се ДЮСШ тәрбиәләнеүсеһе (тренерҙары Е.Г.Сенченко һәм Т.В.Сенченко). 1997 й. алып...

БОГОРОДИЦА ОДИГИТРИЯ СЫУАШ ИР-ЕГЕТТӘР МОНАСТЫРЫ

БОГОРОДИЦА ОДИГИТРИЯ СЫУАШ ИР-ЕГЕТТӘР МОНАСТЫРЫ. 1901 й. Бәләбәй өйәҙе Гусевский а. (хәҙ. Баҡалы р‑ны Иҫке Гусев а.) эргәһендә табип Ф.Стельмахович имениеһында нигеҙ һалына. Монастырь эргәһендә 2 сиркәү була: ағас һәм 5 көмбәҙле, манаралы кирбес, 1915 й. төҙөлгән (архитекторы Урусов) һәм изгеләндерелгән....

БОГОРОДИЦА РАШТЫУАҺЫ КАФЕДРАЛЬ СОБОРЫ

БОГОРОДИЦА РАШТЫУАҺЫ КАФЕДРАЛЬ СОБОРЫ. Өфөлә урынлашҡан. 1901—09 йй. нигеҙҙә купец Н.М.Патокин аҡсаһына сиркәү булараҡ төҙөлә һәм Пресвятая Богородица Раштыуаһы хөрмәтенә Нафанаил тарафынан изгеләндерелә. 2011 й. кафедраль собор статусын ала. “Кирбес” стилендәге собор тәүҙә бер көмбәҙле итеп таштан...

БОГОРОДСКИЙ‑ӨФӨ БОЖЬЯ МАТЕРЬ ИКОНАҺЫ

БОГОРОДСКИЙ‑ӨФӨ БОЖЬЯ МАТЕРЬ ИКОНАҺЫ. Ҡазан Божья Матерь мөғжизәле иконаһының ҡараңғыраҡ төҫтәге, византия яҙмаһындағы аныҡ күсермәһе. Ҙурлығы 23х21 см. 17—19 бб. Богородский а. пәйҙә булған Ҡазан иконаһы тип аталған, 20 б. 20‑се йй. — Богородский (Өфө), 1993 й. алып хәҙ. исемен йөрөтә. Риүәйәт б‑са,...

БОГОРОДСКИЙ‑ӨФӨ СИРКӘҮЕ

БОГОРОДСКИЙ‑ӨФӨ СИРКӘҮЕ. Өфөлә урынлашҡан. 1881 й. Өфө өйәҙе Богородский а. 1873 й. янған ағас сиркәү (Богородский‑Өфө Божья Матерь иконаһы хөрмәтенә яҡынса 1622 й. төҙөлгән) урынында төҙөлә һәм изгеләндерелә. Сиркәү таштан, 5 көмбәҙле, манараһы сатыр рәүешендә, 3 яруслы, таш бағанаға ултыртылған сүкелгән...

БОГОРОДСКИЙ, ауыл

БОГОРОДСКИЙ, ауыл, 1936 й. алып Өфө составында. 1604 й. батша һарайы крәҫтиәндәре Яңы Слобода исеме м‑н нигеҙ һала, 1620 й. Кадомцов (тәүге төпләнеүселәрҙең береһе Иван Кадомец исеменән) исеме м‑н теркәлгән. 1622 й. ауылда икона (ҡара: Богородский-Өфө Божья Матерь иконаһы) пәйҙә булыу хөрмәтенә Ҡазан-Богородский...

БОГОРОДСКИЙ, Мәләүез р‑нындағы ауыл

БОГОРОДСКИЙ, Мәләүез р‑нындағы ауыл, Денис а/  с үҙәге. Район үҙәгенән һәм Мәләүез т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 18 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 871 кеше; 1920 — 1005; 1939 — 885; 1959 — 504; 1989 — 484; 2002 — 513; 2010 — 508 кеше. Урыҫтар, башҡорттар йәшәй (2002). Урта мәктәп, балалар баҡсаһы,...

БОГОРОДСКИЙ, Сергеевка, Благовещен р‑нындағы ауыл

БОГОРОДСКИЙ, Сергеевка, Благовещен р‑нындағы ауыл, Богородский а/ с үҙәге. Район үҙәгенән Т. 31 км һәм Загородная т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 51 км алыҫлыҡта Огрязь й. (Иҙәк й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1018 кеше; 1920 — 1329; 1939 — 751; 1959 — 612; 1989 — 544; 2002 — 493; 2010 —...

БОГОСЛАВСКИЙ Владимир Александрович

БОГОСЛАВСКИЙ Владимир Александрович (20.12.1964, Ҡаҙаҡ ССР‑ы Баянауыл а. — 10.11.2004, БР‑ҙың Әлшәй р‑ны Раевка а.), спортсы. Ауыр атлетика б‑са Рәсәйҙең халыҡ-ара класлы спорт мастеры (1995). Әлшәй р‑ны ДЮСШ тәрбиәләнеүсеһе (тренеры Р.Н.Әхмәтов), БР йыйылма командаһы өсөн сығыш яһай (тренеры П.С.Горулёв)....

БОГОСЛОВСКИЙ ЗАВОДЫ

БОГОСЛОВСКИЙ ЗАВОДЫ, 1758 й. Ҡазан даруғаһы Надир улусында Надир Ураҙмәтовтан һатып алынған ерҙәрҙә Кисеү й. (Кама й. басс.) буйында сауҙагәр Г.И.Глазов тарафынан баҡыр иретеү заводы булараҡ нигеҙ һалына; 1759 й. йылға ағымы буйлап 2,5 саҡрымға түбәнерәк күсерелә. Хужалары: Глазовтар, 1834 й. алып В.П.Шелашников....

БОГОЯВЛЕНСК ЗАВОДЫ

БОГОЯВЛЕНСК ЗАВОДЫ, 1751 й. И.Б.Твердышев (ҡара: Твердышевтар) һәм И.С.Мясников (ҡара: Мясниковтар) тарафынан Нуғай даруғаһы Кесе Табын һәм Юрматы улусы башҡорттарынан һатып алынған ерҙәрҙә Тоҙйылға й. буйында баҡыр иретеү заводы булараҡ нигеҙ һалына. Хужалары: Твердышев һәм Мясников, 1783 й. алып Бекетовтар,...

БОГУСЛАВСКИЙ Наум Самойлович (Шмулевич)

БОГУСЛАВСКИЙ Наум Самойлович (Шмулевич) (7.11.1927, Украина ССР‑ы Белая Церковь ҡ. — 11.5.1997, Өфө), рәссам. БАССР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1988), СССР кинематографияһы отличнигы (1982). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Юғары профсоюз мәҙәниәт мәктәбен тамамлаған (Ленинград, 1967). 1948 й. алып — “Победа”...

БОҒАҠ

БОҒАҠ, ҡалҡан биҙенең патологик ҙурайыуы. Морфологик билдәләре б‑са — диффуз (биҙҙең тигеҙ ҙурайыуы), төйөрлө (биҙҙең айырым урындары ҙурайыуы һәм тығыҙланыуы), ҡатнаш (тығыҙ урындарҙың бөтә биҙҙең диффуз ҙурайыуы м‑н бергә барыуы); ҡалҡан биҙенең функциональ әүҙемлеге б‑са — тиреотоксик (юғары), гипотиреоид...

БОҒАН (Bucephala clangula)

БОҒАН (Bucephala clangula), ҡаҙ һымаҡтар отрядының өйрәктәр ғаиләһенә ҡараған ҡош. Евразияла һәм Төньяҡ Америкала таралған. Кәүҙә оҙонлоғо 42—50 см, ауырлығы 1 кг тиклем. Башы ҙур, йомро. Енси диморфизм хас: ата ҡоштар ҙурыраҡ һәм яҙын сағыуыраҡ төҫтә була (түше һәм ян-яғы аҡ, ҡанаты, арҡаһы һәм ҡойроғо...

БОҒАНАҠ, Белорет р‑нындағы ауыл

БОҒАНАҠ, Белорет р‑нындағы ауыл, Әзекәй а/ с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 9 км һәм Белорет т. юл ст. К.‑Көнб. табан 3 км алыҫлыҡта Буғанаҡ й. (Ағиҙел й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 404 кеше; 1959 — 836; 1989 — 933; 2002 — 859; 2010 — 773 кеше. Урыҫтар, башҡорттар йәшәй (2002)....

БОҒҘАН, Балтас р‑нындағы ауыл

БОҒҘАН, Балтас р‑нындағы ауыл, Боғҙан а/ с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 23 км һәм Көйәҙе т. юл ст. (Пермь крайы) К.‑Көнс. табан 93 км алыҫлыҡта Боғҙан күле (Тере Танып й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 2108 кеше; 1920 — 2134; 1939 — 1143; 1959 — 804; 1989 — 410; 2002 — 453; 2010 — 454 кеше....