Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ХӘЙБУЛЛИНА Татьяна Николаевна

ХӘЙБУЛЛИНА Татьяна Николаевна (19.10.1956, Ырымбур ҡ.), театраль педагог. Проф. (2007). БР‑ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (2002), РФ‑тың атҡ. юғары мәктәп хеҙм‑ре (2007). Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1992). ӨДСИ‑не тамамлаған (1981; Л.В.Вәлиев курсы), 1982 й. алып шунда уҡ уҡыта: 2000 й. башлап театр ф‑ты...

ХӘЙҘӘРОВ Әмирйән Сөләймән улы

ХӘЙҘӘРОВ Әмирйән Сөләймән улы [20.11.1911, Өфө губернаһы Бөрө өйәҙе Үрге Ҡоҙаш а. (БР‑ҙың Тәтешле районы) — 25.11.1996, шунда уҡ], кавалерист, кесе лейтенант (1944). Советтар Союзы Геройы (1944). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Тамбов кавалерия училищеһын тамамлаған (1944). 1934 й. тиклем “Урал” колхозында...

ХӘЙҘӘРОВ Мөхәмәт Аллаяр улы

ХӘЙҘӘРОВ Мөхәмәт Аллаяр улы [7.3.1915, Ырымбур губ. Верхнеурал өйәҙе Мулдаш а. (БР‑ҙың Учалы р‑ны) – 17.7.1999, Өфө], яҙыусы. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1957). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. К.А. Тимирязев ис. Башҡорт пед. ин‑тын (1949), М.Горький ис. Әҙәбиәт ин‑тын (Мәскәү, 1958) тамамлаған. 1933 й. алып...

ХӘЙҘӘРОВ Рауил Рәфиз улы

ХӘЙҘӘРОВ Рауил Рәфиз улы (25.12. 1966, Өфө), спортсы. Шайбалы хоккей б‑са СССР‑ҙың халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1990). “Салауат Юлаев” СДЮШОР‑ы тәрбиәләнеүсеһе (тренеры В.И.Воробьёв). Салауат Юлаев исемендәге спорт клубы (1983—88), “Динамо” (Мәскәү, 1988—92) командаларында уйнай. Бөтә донъя универсиадаһы...

ХӘЙҘӘРШИН Ғәйнанша Хәйҙәрша улы

ХӘЙҘӘРШИН Ғәйнанша Хәйҙәрша улы [5.2.1911, Өфө губернаһы Бөрө өйәҙе Байғужа а. (БР‑ҙың Яңауыл районы) — 4.12.2006, шунда уҡ], Советтар Союзы Геройы (1944). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1930 й. алып Магнитогорск металлургия комбинатында, 1932—34 йй. һәм 1940—41 йй. Яңауыл районының М.В.Фрунзе исемендәге...

ХӘЙҘӘРШИН Ғәйнанша Хәйҙәрша улы

ХӘЙҘӘРШИН Ғәйнанша Хәйҙәрша улы [5.2.1911, Өфө губ. Бөрө өйәҙе Байғужа а. (БР‑ҙың Яңауыл р‑ны) — 4.12.2006, шунда уҡ], Советтар Союзы Геройы (1944). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1930 й. алып Магнитогорск металлургия комб‑тында, 1932—34 йй. һәм 1940—41 йй. Яңауыл р‑нының М.В.Фрунзе ис. к‑зында, 1934—40...

ХӘЙРЕДИНОВ Нил Шәһитйән улы

ХӘЙРЕДИНОВ Нил Шәһитйән улы (23.1.1932, Баҡы — 24.12.2009, Өфө), геолог‑нефтсе. Геол.‑минералогия ф. д‑ры (1971), проф. (1976). БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1997), СССР‑ҙың нефть сәнәғәте отличнигы (1978). Әзербайжан ун‑тын тамамлағандан һуң (Баҡы, 1956) “Небитдагнефть” НГДУ‑һында эшләй (Төрөкмән ССР‑ы);...

ХӘЙРЕТДИН Мөжәй, яҙыусы

ХӘЙРЕТДИН Мөжәй (ысын исеме Хәйретдинов Мозаһит Хәйретдин улы; 26.3.1901, Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Төрөкмән а., хәҙ. Октябрьский ҡ. эсендә, — 4.9.1944, Дахау концентрацион лагеры, Германия), яҙыусы. 1938 й. Хасан күле эргәһендә совет‑япон ҡораллы конфликтында, Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1919 й. алып Ҡыҙыл...

ХӘЙРЕТДИНОВ Әлфәт Фазлетдин улы

ХӘЙРЕТДИНОВ Әлфәт Фазлетдин улы (16.9.1938, БАССР‑ҙың Йәрмәкәй р‑ны Уҫман‑Ташлы а.), урман белгесе. А.х. ф. д‑ры (1991), проф. (1991). РФ‑тың атҡ. урман белгесе (1998), РФ‑тың атҡ. юғары мәктәп хеҙм‑ре (2011), БССР‑ҙың атҡ. урман белгесе (1990). БАХИ‑ны (1962),Урал урман‑техника ин‑тын (Свердловск ҡ.,...

ХӘЙРЕТДИНОВ Ирек Абдулхаҡ улы

ХӘЙРЕТДИНОВ Ирек Абдулхаҡ улы (11.3.1932, ТАССР‑ҙың Норлат станцияһы ҡсб — 9.5.2011, Өфө), геохимик. Геол.‑минералогия ф. д‑ры (1988), проф. (1991). Ҡазан ун‑тын та­мамлағандан һуң (1954) шунда уҡ эшләй. 1957 й. алып Урал геол. идаралығында (Свердловск ҡ.) ревизия‑тикшереү партияһы нач., 1959 й. — эҙләү‑разведкалау,...

ХӘЙРЕТДИНОВА Татьяна Борисовна

ХӘЙРЕТДИНОВА Татьяна Борисовна (28.8.1948, Өфө), педиатр. Мед. ф. д‑ры (1993), проф. (1996). БР‑ҙың атҡ. табибы (2007), РФ‑тың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (2002). БДМИ‑ны та­мамлағандан һуң (1972) Силәбе ҡ. 8‑се ҡала дауаханаһында эшләй. 1973—75 йй. Силәбе өлк. ревматология шифаханаһында бүлек мөдире, 1979...

ХӘЙРИ Ғәйнан, яҙыусы

ХӘЙРИ Ғәйнан (ысын исеме Хәйриев Тимерғәйнан Хәйретдин улы; 15.6.1903, Өфө губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Иҫке Мәсетле а., хәҙ. БР‑ҙың Нуриман р‑ны Иҫке Күл а., – 16.10.1938, Өфө), яҙыусы. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1934). Тыуған ауылында мәҙрәсәлә уҡый. 20‑се йй. — 30‑сы йй. башында “Башҡортостан йәштәре”, “Белем”,...

ХӘЙРИ Ринат, шағир

ХӘЙРИ Ринат (ысын исеме Хәйретдинов Ринат Мәғәфүр улы; 19.1.1950, БАССР‑ҙың Илеш р‑ны Үрмәт а. — 5.9.1990, шунда уҡ), шағир. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1986). БДУ‑ны та­мамлаған (1974). “Маяк” гәз. эшләй. “Әле яҙ башы ғына” исемле тәүге шиғырҙар йыйынтығы 1983 й. сыға. Х. шиғриәтенә эскерһеҙ интонация,...

ХӘЙРИӘ

ХӘЙРИӘ, айырым шәхестәрҙең, дәүләт учреждениеларының, йәмәғәт һәм дини ойошмаларҙың мохтажлыҡта йәшәүселәргә ярҙам күрһәтеүе. Х. мәҙәниәт, һаулыҡ һаҡлау һ.б. үҫешенә булышлыҡ итеүгә йүнәлтелгән булырға мөмкин. Христианлыҡта Х. традициялары иң тәүге осорҙарҙан уҡ үҫешә, православиела ярлыларҙы ҡарау...

ХӘЙРУДИНОВ Илдар Рәшит улы

ХӘЙРУДИНОВ Илдар Рәшит улы (21.4.1946, ТАССР‑ҙың Ципья а.), инженер‑технолог. Химия ф. д‑ры (1990). РФ‑тың (2006) һәм БР‑ҙың (2001) атҡ. фән эшмәкәре, РФ Яғыулыҡ һәм энергетика министрлығының атҡ. хеҙм‑ре (1995). И.М.Губкин ис. Мәскәү нефтехимия һәм газ сәнәғәте ин‑тын тамамлаған (1969). 1973 й. алып...

ХӘЙРУЛЛИН Айрат Хәлил улы

ХӘЙРУЛЛИН Айрат Хәлил улы [27.7.1934, БАССР‑ҙың Бүздәк р‑ны Төрөштамаҡ а. (БР‑ҙың Благовар р‑ны) — 10.8.2008, Мәскәү], иҡтисадсы. Иҡт. ф. д‑ры (1979), проф. (1982). Ленинград финанс‑иҡт. ин‑тын тамамлағандан һуң (1956) СССР ЭЭМ‑ының Красноярск урман холоҡ төҙәтеү‑хеҙмәт учреждениеһы идаралығында эшләй,...

ХӘЙРУЛЛИН Вәғиз Нурулла улы

ХӘЙРУЛЛИН Вәғиз Нурулла улы [14.12.1929, БАССР‑ҙың Бөрө кантоны Һикәлекүл а. (БР‑ҙың Дүртөйлө р‑ны) — 10.7.1999, ш. уҡ р‑ндың Шишмә а., тыуған яғында ерләнгән], хужалыҡ эшмәкәре. БАССР‑ҙың атҡ. а.х. хеҙм‑ре (1981). 1945 й. алып “Трактор” к‑зында, 1953 й. — “Шишмә” к‑зында (икеһе лә — Дүртөйлө р‑ны)...

ХӘЙРУЛЛИН Владимир Ихсан улы

ХӘЙРУЛЛИН Владимир Ихсан улы (5.9.1956, БАССР‑ҙың Шишмә р‑ны Шишмә эшселәр ҡсб), тел белгесе. Филол. ф. д‑ры (1996), проф. (1998). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1979) 1992 й. тиклем ӨАИ‑ла, 1996 й. алып БДУ‑ның Хоҡуҡ ин‑тында (2014 й. тиклем эшлекле сит тел һәм тәржемә каф. мөдире) уҡыта, бер үк ваҡытта...

ХӘЙРУЛЛИН Ирек Хәниф улы

ХӘЙРУЛЛИН Ирек Хәниф улы (10.8. 1938, Үзбәк ССР‑ы Өс Күпрек а.), инженер-­электромеханик. Техник ф. д‑ры (1981), проф. (1983). БР‑ҙың атҡ. фән һәм техника эшмәкәре (1991). Иваново энергетика ин‑тын тамамлағандан һуң (1963) 76‑сы почта йәшнигендә эшләй (Куйбышев ҡ.). 1964 й. алып ӨДАТУ‑ла (1983—2000...

ХӘЙРУЛЛИН Наил Ғиндулла улы

ХӘЙРУЛЛИН Наил Ғиндулла улы (10.4.1939, БАССР‑ҙың Шишмә р‑ны Иҫке Тәпәреш а., хәҙ. БР‑ҙың ш. уҡ р‑ны Тәпәреш а., — 19.9.2011, Ҡазан), иҡтисадсы. Иҡт. ф. канд. (1974), проф. (1991). РФ‑тың атҡ. фән эшмәкәре (2006),РФ‑тың атҡ.юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (1998), ТР‑ҙың атҡ. иҡтисадсыһы (1991), РФ‑тың...