Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ӘМИР, Б а й ғ о ш, Асҡын р‑нындағы ауыл

ӘМИР, Б а й ғ о ш, Асҡын р‑нындағы ауыл, Ҡашҡа а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 40 км һәм Чернушка т. юл ст. (Пермь крайы) К.‑Көнс. табан 137 км алыҫлыҡта Төй й. бу­йында урынлашҡан.Халҡы: 1906 й. – 442 кеше; 1920 – 521; 1939 – 436; 1959 – 554; 1989 – 420; 2002 – 381; 2010 – 304 кеше. Башҡорттар йәшәй...

ӘМИР, Стәрлебаш р‑нындағы ауыл

ӘМИР, Стәрлебаш р‑нындағы ауыл, Хәлекәй а/с ҡарай. Район үҙәгенән К. 15 км һәм Стәрлетамаҡ т. юл ст. К.‑Көнб. табан 73 км алыҫлыҡта Ҡайҙалы, Бәрҙәшле йй. (Күндерәк й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 1020 кеше; 1920 – 2390; 1939 – 1089; 1959 – 911; 1989 –537; 2002 – 557; 2010 – 483 кеше....

ӘМИР, Я ң а у ы л, Бүздәк р‑нындағы ауыл

ӘМИР, Я ң а у ы л, Бүздәк р‑нындағы ауыл, Ҡаран а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Бүздәк т. юл ст. Т. табан 15 км алыҫлыҡта Киәҙе й. (Сәрмәсән й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 644 кеше; 1920 – 611; 1939 – 572; 1959 – 384; 1989 – 416; 2002 – 440; 2010 – 482 кеше. Башҡорттар, татарҙар йәшәй(2002).Төп...

ӘМИРИ (Әмиров) Ғәйнан Ғимазетдин улы

ӘМИРИ (Әмиров) Ғәйнан Ғимазетдин улы [25.8.1911, Өфө губ. Бөрө өйәҙе Яңы Уртауыл а. (БР‑ҙың Яңауыл р‑ны) – 9.10.1982, Өфө], яҙыусы. РСФСР‑ҙың (1980) һәм БАССР‑ҙың (1969) атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1939).Б.В. һуғышындаҡатнашыусы. К.А.Тимирязев ис. Башҡорт пед. ин‑тын тамамлаған (1938)....

ӘМИРОВ Алмас Хәдис улы

ӘМИРОВ Алмас Хәдис улы (6.5.1968, БАССР‑ҙың Учалы р‑ны Ахун а.), актёр. БР‑ҙың халыҡ (2004) һәм атҡ. (1999) артисы. ӨДСИ‑не тамамлағандан һуң (1991; Р.В.Исрафилов курсы) БАДТ актёры. Сәнғәтенә сағыу комедия ролдәре, тәьҫирлелек, образдарҙы нескә соц. характер м‑н сағылдырыу хас. Төп ролдәре: Диуана...

ӘМИРОВ Артур Фердс улы

ӘМИРОВ Артур Фердс улы (19.1. 1958, Өфө), педагог. Пед. ф. д‑ры (2001),проф. (2001). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2014), БР‑ҙың мәғариф отличнигы (2001), РФ‑тың почётлы дөйөм белем биреү хеҙм‑ре (2003), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2008). БДПИ‑ны тамамлағандан һуң (1985) Орск ҡ. 43‑сө...

ӘМИРОВ Ғаян Суфиян улы

ӘМИРОВ Ғаян Суфиян улы [23.2.1916, Өфө губернаһы Бөрө өйәҙе Бабай а. (БР‑ҙың Мишкә районы) — 1.2.1993, Ташкент ҡ.], тел белгесе. Филология фәндәре докторы (1968), профессор (1981). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. К.А.Тимирязев исемендәге Башҡ. педагогия институтын тамамлағандан һуң (1951) шунда уҡ, 1957 й....

ӘМИРОВ Ғилван Ғилмитдин улы

ӘМИРОВ Ғилван Ғилмитдин улы (12.5.1916, Өфө – 1.6.1991, шунда уҡ), кинооператор. РСФСР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1977), БАССР‑ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (1948). Кинематографсылар союзы ағзаһы (1958). “Востоккино” Ялта кинофабрикаһы ҡарамағындағы фабрика‑техник курстарҙы тамамлаған (1932; етәксеһе Н.Д.Анощенко)....

ӘМИРОВ Марс Басыр улы

ӘМИРОВ Марс Басыр улы (2.2. 1939, БАССР‑ҙың Фёдоровка р‑ны Балыҡлы а. — 10.2.2010, Өфө), агроном. А.х.ф.д‑ры (1992), проф. (1995). БАХИ‑ны тамамлағанданһуң (1963) Фёдоровка р‑нының “Ленин юлы” к‑зында өлкән агроном, а.х. идаралығының баш агрономы. 1966—2002 йй. БДАУ‑ҙа уҡыта. Фәнни тикшеренеүҙәре сәсеү...

ӘМИРОВ Марс Ғизетдин улы

ӘМИРОВ Марс Ғизетдин улы (1.8. 1930, Бәләбәй ҡ. — 12.9.1992, шунда уҡ), хужалыҡ эшмәкәре. Техник ф. канд. (1983). БАССР‑ҙың атҡ. машиналар эшләүсеһе (1983). ӨАИ‑ны тамамлағандан һуң (1956) Өфө ҡ. 100‑сө почта йәшнигендә инженер, цех нач. булып эшләй, 1964 й. алып ӨМЭЗ‑дең партия ком‑ты секретары урынбаҫары....

ӘМИРОВ Мөбәрәкйән Васфи улы

ӘМИРОВ Мөбәрәкйән Васфи улы [3.7.1886, Өфө губ. Бөрө өйәҙе (БР‑ҙың Борай р‑ны) Борай а. — 7.3.1968, Өфө], китапханасы, библиограф. “Ғосмания” мәҙрәсәһен тамамлағандан һуң (1906) Мосолман хәйриә йәмғиәтенең Өфө приютында, 1907 й. алып Иркутск губ. ауыл мәктәптәрендә уҡыта. 1911 й. башлап Өфөлә “Шәреҡ”...

ӘМИРОВ Рәйеф Ҡәҙим улы

ӘМИРОВ Рәйеф Ҡәҙим улы (3.11. 1941, БАССР‑ҙың Балтас р‑ны Нажар а.), әҙәбиәт белгесе. Филол. ф. д‑ры (1986), проф. (1987). БР‑ҙың атҡ.фән эшмәкәре(1992),РФ‑тың атҡ. юғары мәктәп хеҙм‑ре (2001). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1981). Бөрө пед. ин‑тын тамамлағандан һуң (1963) 1965 й. тиклем Бөрө һәм Нуриман р‑ндары...

ӘМИРОВ Рәсим Зәкәриә улы

ӘМИРОВ Рәсим Зәкәриә улы (28.2. 1923, БАССР‑ҙың Бәләбәй кантоны Бүздәк а., хәҙ. БР‑ҙың Бүздәк р‑ны Иҫке Бүздәк а., — 2.12.1995, Өфө), терапевт. БР ФА‑ның почётлы акад. (1991). Мед. ф. д‑ры (1968), проф. (1970). СССР‑ҙың уйлап табыусыһы (1977). 1‑се Мәскәү мед. ин‑тын тамамлаған (1947). 1952 й. алып...

ӘМИРОВА Виктория Радек ҡыҙы

ӘМИРОВА Виктория Радек ҡыҙы (9.10.1963, Өфө), неонатолог, педиатр. Мед. ф. д‑ры (2003). БР‑ҙың мәғариф отличнигы (2009). БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1986) Респ. кли­ник дауаханаһында эшләй, 1991 й. алып БДМУ‑ла уҡыта, бер үк ваҡытта 2011 й. башлап Өфөнөң 4‑се бала табыу йортонда педиатрия ярҙамы б‑са...

ӘМИРОВА Зарема Ҡәнзәфәр ҡыҙы

ӘМИРОВА Зарема Ҡәнзәфәр ҡыҙы (28.8.1951, Өфө ҡ.), химик. Биология фәндәре докторы (2000). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1973) Нефтехимия производстволары ҒТИ‑нда эшләй (1983 й. башлап лаборатория мөдире). 1993 й. алып Башҡортостан республика ғилми‑тикшеренеү экология үҙәгендә: фәнни эштәр буйынса директор...

ӘМИРОВА Людмила Александровна

ӘМИРОВА Людмила Александровна (30.11.1961, Владивосток ҡ.), педагог. Пед. ф. д‑ры (2010). БР‑ҙың мәғариф отличнигы (2009), РФ‑тың почётлы мәғариф өлкәһе хеҙм‑ре (2017). БДПИ‑ны тамамлағандан һуң (1985) Орск ҡ. 15‑се урта мәктәбендә, 1987 й. алып 32‑се урта мәктәптә, 1990 й. — 119‑сы урта мәктәптә (икеһе...

ӘМИРХАНОВ Әнүәр Хәбибулла улы

ӘМИРХАНОВ Әнүәр Хәбибулла улы (25.1.1912, Һамар губ. Быҙаулыҡ ҡ. — 3.3.1986, Өфө), химик. БАССР‑ҙың атҡ. химигы (1982). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Ҡазан ун‑тын тамамлаған (1937). 1938—41 йй. Урта Азия ун‑тында (Ташкент), 1946 й. алып Ташкент ирригация һәм а.х. механизациялау ин‑тында уҡыта. 1951 й....

ӘМИРХАНОВ Дамир Вилдан улы

ӘМИРХАНОВ Дамир Вилдан улы (20.6.1947, БАССР‑ҙың Благовар р‑ны Өйҙөрәкбаш а.), энтомолог. Биол. ф. д‑ры (1995), проф. (1996). БДУ‑ны тамамлаған (1973). 1975—81 йй. Башҡ‑н урман тәж. ст. эшләй. 1982 й. алып Биохимия һәм цитохимия бүлегендә: 1984 й. башлап өлкән, 1987 й. — төп ғилми хеҙм‑р, 1988 й. —...

ӘМИРХАНОВА Ғәлиәбаныу (Миңлеғаян) Мосараф ҡыҙы

ӘМИРХАНОВА Ғәлиәбаныу (Миңлеғаян) Мосараф ҡыҙы [5.7.1929, БАССР‑ҙың Стәрлетамаҡ кантоны Талбазы а. (БР‑ҙың Ауырғазы р‑ны)—13.8.2014, Салауат ҡ.], актриса. БАССР‑ҙың атҡ. артисы (1979). Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1954). Башҡорт театр‑художество уч‑щеһын тамамлаған (1953; К.Ф. Ғәҙелшин курсы). 1949—84...

ӘМИРХАНОВА Лилиә Риф ҡыҙы

ӘМИРХАНОВА Лилиә Риф ҡыҙы (18.6.1960, Өфө), иҡтисадсы. Иҡт. ф. д‑ры (2007), проф. (2009). ӨАИ‑ны тамамлағандан һуң (1982) шунда уҡ эшләй. Фәнни эшмәкәрлеге пр‑тиелар­ҙың иҡт. күрһәткестәрен прогнозлау ысулдарын, ресурстарҙы һөҙөмтәле ҡулланыу моделдәрен эшләүгә арналған.180‑гә яҡын фәнни хеҙмәт авторы. Х...