Список материалов
ДӘМИНЕВ Рөстәм Риф улы
ДӘМИНЕВ Рөстәм Риф улы (2.6.1972, Стәрлетамаҡ ҡ.), нефтехимик. БР ФА профессоры (2016), техник фәндәр докторы (2006), профессор (2015). БР‑ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы (2005), РФ‑тың почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (2016). ӨДНТУ‑ны тамамлаған (1994). 1998 й. алып ӨДНТУ‑ның Стәрлетамаҡ...
ДӘМИНЕВ Дим Абдрахман улы
ДӘМИНЕВ Дим Абдрахман улы (19.6.1942, Чкалов өлк. 2-се Зубочистка а. ‒– 23.4.1994, Өфө, тыуған яғында ерләнгән), шағир, тәржемәсе. БР-ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1992). Яҙыусылар союзы (1982), Журналистар союзы ағзаһы. Ырымбур пед. ин‑тын тамамлаған (1964). 1965— 74 йй. Ырымбур өлк. район һәм өлкә гәз....
ДӘРЕСЛЕКТӘР
ДӘРЕСЛЕКТӘР, билдәле бер өлкәлә белем нигеҙҙәрен аңлатҡан китаптар; уҡыу әҙәбиәтенең төп төрө. Йөкмәткеләре нигеҙ һәм төбәк уҡыу программалары м-н билдәләнә; дәүләт белем биреү стандарттары талаптарына ярашлы төҙөлә. Д. уҡыу йорто тибына һәм уҡыусыларҙың белем алыу баҫҡысына тап килергә тейеш. Мәктәп...
ДӘРҮИШ
ДӘРҮИШ (фарс. – ярлы, фәҡир), мосолман мистигы, суфыйҙар тәриҡәте (ҡара: Суфыйсылыҡ) ағзаһы. Теге йәки был тәриҡәттә (Бикташиә, Нәҡшбәндиә һ.б.) тороуына ҡарамаҫтан, Д. сәйәхәт итеүселәргә һәм ишан (пир, остаз) етәкселегендә даими торлаҡта көн итеүселәргә бүленә. Д. соц. составы төрлө, йыш ҡына улар...
ДӘҮЕШ, Ҡариҙел р‑нындағы ауыл
ДӘҮЕШ, Ҡариҙел р‑нындағы ауыл, Ҡортлокүл а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 47 км һәм Щучье Озеро т. юл ст. (Пермь крайы) К. табан 93 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 529 кеше; 1920 — 539; 1939 — 621; 1959 — 432; 1989 — 230; 2002 — 238; 2010 — 210 кеше. Татарҙар йәшәй (2002). Башланғыс мәктәп,...
ДӘҮЕШЕВ Абдулла Мөслим улы
ДӘҮЕШЕВ Абдулла Мөслим улы, А.Тауышев, А.Мөслимов (яҡынса 1731 — 1791, башҡа мәғлүмәттәр б‑са, 1794 йәки 1795), Исәт провинцияһы мишәрҙәренән Уложенный комиссия депутаты. Исәт провинцияһы Мөслим а. (Силәбе өлк. Ҡоншаҡ р‑ны) мишәрҙәренән. Мырҙа. 1771 й. алып Исәт провинцияһы ахуны. Комиссияға Ырымбур...
ДӘҮЕШЕВ Асаф Исмәғил улы
ДӘҮЕШЕВ Асаф Исмәғил улы (5.4.1932, БАССР‑ҙың Учалы р‑ны Ахун а. — 16.4.2006, Өфө, тыуған ауылында ерләнгән), хормейстер. РСФСР‑ҙың (1980) һәм БАССР‑ҙың (1970) атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре. Башҡ. муз. уч‑щеһын (1958; А.Н.Болотов класы), ӨДСИ‑не (1976; Л.К. Лаврова класы) тамамлаған. 1958 й. алып Башҡ. филармонияһы...
ДӘҮЛӘДИ Ғәлим Абдулла улы
ДӘҮЛӘДИ (Дәүләтов) Ғәлим Абдулла улы [9.4.1936, БАССР‑ҙың Йомағужа Йомағужа р‑ны Сергеевка а. (БР‑ҙың Мәләүез р‑ны) – 15.4.2016, Өфө, тыуған яғында ерләнгән], шағир. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1968). БДУ‑ны (1960), М.Горький ис. Әҙәбиәт ин‑ты эргәһендәге Юғары әҙәби курстарҙы (Мәскәү, 1977) тамамлаған....
ДӘҮЛӘКӘН АЯҠ КЕЙЕМЕ ФАБРИКАҺЫ
ДӘҮЛӘКӘН АЯҠ КЕЙЕМЕ ФАБРИКАҺЫ. Күн һәм яһалма материалдарҙан балалар өсөн аяҡ кейеме сығарған. 1941 й. эвакуацияланған Волчанск балалар аяҡ кейеме ф‑каһы нигеҙендә ойошторола. 1960—92 йй. “Башкиробувь” берекмәһе составына инә, 2001 й. алып ДУП, 2004 й. — ААЙ, 2010 й. ябыла. Составына бесеү, тегеү цехтары...
ДӘҮЛӘКӘН БАШҠОРТ ГИМНАЗИЯ-ИНТЕРНАТЫ №3
ДӘҮЛӘКӘН БАШҠОРТ ГИМНАЗИЯ-ИНТЕРНАТЫ №3, 1936 й. 2‑се башҡ. урта мәктәбе булараҡ нигеҙ һалына, 1940 й. алып тулы булмаған урта мәктәп, 1949 й. — урта мәктәп, 1954 й. — 1‑се тулы булмаған урта Мәктәп м‑н берләштерелгәндән һуң 3‑сө урта мәктәп, 2007 й. — 3‑сө гимназия, 2010 й. хәҙ. статусын ала. Интернаты,...
ДӘҮЛӘКӘН ИГЕН ПРОДУКТТАРЫ КОМБИНАТЫ №1
ДӘҮЛӘКӘН ИГЕН ПРОДУКТТАРЫ КОМБИНАТЫ №1, ЯСЙ. Иген һәм май биреүсе культуралар орлоғон әҙерләү, һаҡлау һәм эшкәртеү эштәрен башҡара. Составына: 2‑се (1976 й. нигеҙләнә) һәм 3‑сө (1989) элеваторҙар, 4‑се тирмән з‑ды (1989) инº. 2010 й. 180 кеше эшләгән. Продукцияһы БР‑ҙа һәм РФ‑тың башҡа төбәктәрендә,...
ДӘҮЛӘКӘН ИГЕН ПРОДУКТТАРЫ КОМБИНАТЫ №2
ДӘҮЛӘКӘН ИГЕН ПРОДУКТТАРЫ КОМБИНАТЫ №2, он, ҡатнаш мал аҙығы һ.б. етештереү пр‑тиеһы. 1905 й. “Якорь” тирмәне булараҡ ойошторола, 1908 й. файҙаланыуға тапшырыла (хужалары: А.Петерс, Г.Пеннер, Г.Тиссен; 1920 й. һуң национализациялана). 20‑се йй. аҙағынан “Союзхлеб” берекмәһе Башҡ‑н өлкә контораһының...
ДӘҮЛӘКӘН ЙӘМИҒ МӘСЕТЕ
ДӘҮЛӘКӘН ЙӘМИҒ МӘСЕТЕ, 1907 й. тиклем Бәләбәй өйәҙе Этҡол а. (хәҙ. Дәүләкән ҡ. эсендә) ошо ауыл кешеләре тарафынан сауҙагәрҙәр Н.Ғ.Кәримов, ағалы‑ҡустылы А. һәм М. Үтәмешевтәр аҡсаһына төҙөлә. БР Диниә назараты ҡарамағында. Мәсет (25,0×12,9×4,8 м) бер ҡатлы, 2 яҡлы ҡыйыҡлы; стенаһы аҡ таштан һалынған...
ДӘҮЛӘКӘН КИРБЕС ЗАВОДЫ
ДӘҮЛӘКӘН КИРБЕС ЗАВОДЫ, ЯСЙ. Составы: кирбес (1991 й. нигеҙләнгән), йөҙләү плиткаһы (1996) цехтары. 2010 й. 172 кеше эшләгән. Продукцияһы БР-ҙа һатыла.
1929 й. Ануфрий һөнәрселек-балсыҡтан әйберҙәр яһау производствоһы (1905) нигеҙендә “Красный железняк” балсыҡтан әйберҙәр яһау-кирбес артеле булараҡ...
ДӘҮЛӘКӘН ҠӘБЕРЛЕГЕ
ДӘҮЛӘКӘН ҠӘБЕРЛЕГЕ, бронза быуаты археологик ҡомартҡыһы. Б.э.т. 2‑се мең йыллыҡтың 3‑сө сирегенә ҡарай. Дәүләкән ҡ. төньяҡ-көнсығыш ситендә урынлашҡан. 1962 й. БДУ экспедицияһы (етәксеһе Г.И.Матвеева) тарафынан асыла һәм өйрәнелә. Ҡурғанлы ҡәберлектәр иҫәбенә инә. Тупраҡ өйөп яһалған 6 ҡурғандан (диам....
ДӘҮЛӘКӘН ПЕДАГОГИЯ УЧИЛИЩЕҺЫ
ДӘҮЛӘКӘН ПЕДАГОГИЯ УЧИЛИЩЕҺЫ, 1930 й. нигеҙ һалына. 1955 й. Бәләбәй пед. уч‑щеһы составына инә (ҡара: Бәләбәй педагогия колледжы). Көндөҙгө уҡыу бүлектәре эшләгән: башҡ. һәм татар, 1939 й. алып урыҫ (1945 й. тиклем ситтән тороп уҡыу). Урыҫ бүлегендә 1939—45 йй. экстернат булған. Училище башланғыс класс...
ДӘҮЛӘКӘН РАЙОНЫ
ДӘҮЛӘКӘН РАЙОНЫ, БР‑ҙың көнбайышында урынлашҡан. Төньяҡта —Благовар, төньяҡ-көнсығышта — Шишмә һәм Ҡырмыҫҡалы, көнсығышта — Ауырғазы, көньяҡта һәм көньяҡ-көнбайышта — Әлшәй, көнбайышта — Бәләбәй, төньяҡ-көнбайышта Бүздәк р‑ндары м‑н сиктәш. 1930 й. 20 авг. ойошторола, район составына Бәләбәй кантоны...
ДӘҮЛӘКӘН СОРТ ҺЫНАУ УЧАСТКАҺЫ
ДӘҮЛӘКӘН СОРТ ҺЫНАУ УЧАСТКАҺЫ, Башҡортостандың Урал алды дала зонаһы шарттарында үҫтереү өсөн иген культураларының, ҡуҙаҡлы иген культураларының һәм мал аҙығы культураларының сорттарын һынау, сорттарын һәм гибридтарын һайлап алыу һәм үҫтерергә тәҡдим итеү м‑н шөғөлләнә. 1937 й. ойошторола. Дәүләкән...
ДӘҮЛӘКӘН СЫР ЯҺАУ КОМБИНАТЫ
ДӘҮЛӘКӘН СЫР ЯҺАУ КОМБИНАТЫ, 1929 й. май з-ды булараҡ нигеҙ һалына, 1975 й. алып Д.с.я.к., 1996 й. — ААЙ, 2003 й. ябыла. Составына сыр яһау (1965 й. нигеҙләнгән), айыртылмаған һөт продукцияһы (1966), ҡоро сыворотка (1979) цехтары; сыр һаҡлағыс (1965), ҡабул итеү пункты (Дәүләкән р‑ны Хотимля а.) ингән...
ДӘҮЛӘКӘН ЯНҒЫНҒА ҠАРШЫ ҠОРАМАЛДАР ЗАВОДЫ
ДӘҮЛӘКӘН ЯНҒЫНҒА ҠАРШЫ ҠОРАМАЛДАР ЗАВОДЫ, 1974 й. нигеҙ һалына, 1976 й. Дәүләкән янғын һүндереү техникаһы эшләү һәм ремонтлау з-ды булараҡ файҙаланыуға тапшырыла, 1983 й. алып Д.я.ҡ.ҡ.з., 1993 й. — ЯАЙ, 2002 й. ябыла. Составына етештереү (1979 й. нигеҙләнгән), ут һүндергестәр (1980), инструменттар,...
