Список материалов
ИЛЬЯСОВА Венера Йомай ҡыҙы
ИЛЬЯСОВА Венера Йомай ҡыҙы (4.5.1959, Туймазы ҡ.), журналист. Журналистар союзы ағзаһы (2006). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1987) 5‑се урта мәктәптә, 1998 й. алып 8‑се балалар баҡсаһында (икеһе лә — Амур ҡ.), 1999—2001 йй. 7‑се урта мәктәптә (Туймазы) эшләй. 1993 й. башлап (өҙөклөк м‑н) “Туймазинский вестник”...
ИЛЬЯСОВ Йәүҙәт Шәүҡәт улы
ИЛЬЯСОВ Йәүҙәт Шәүкәт улы (10.2.1959, БАССР‑ҙың Учалы р‑ны Миндәк ҡсб), математик. Физика‑матем. ф. д‑ры (2000). МДУ‑ны тамамлағандан һуң (1981) 1984—2007 йй. (өҙөклөктәр м‑н) БДУ‑ла, 1996—98 йй. В.А.Стеклов ис. Математика ин‑тында (Мәскәү) эшләй. 2007 й. алып Иҫәпләү үҙәге булған Математика ин‑тында...
ИЛЬЯСОВ Йәүҙәт Хәсән улы
ИЛЬЯСОВ Йәүҙәт Хәсән улы [16.2.1929, БАССР‑ҙың Бәләбәй кантоны Исламбаҡты а. (БР‑ҙың Йәрмәкәй р‑ны) – 19.6.1982, Ташкент], яҙыусы. 1952 й. “Ленинец” гәз. бүлек мөдире, 1953—58 йй. Ташкенттың матбуғат органдарында эшләй [1957 й. алып “Звезда Востока” (“Көнсығыш йондоҙо”) ж. бүлек мөдире]. И. әҫәрҙәренә...
ИЛЬЯСОВ Вәкил Искәндәр улы
ИЛЬЯСОВ Вәкил Искәндәр улы (20.8.1960, БАССР‑ҙың Ауырғазы р-ны Төрөмбәт а.), спортсы. Көрәш б‑са РСФСР‑ҙың спорт мастеры (1985). БР‑ҙың атҡ. физик культура хеҙм‑ре (2009). Төмән индустрия ин‑тын (1991), БДАУ‑ҙы (2001) тамамлаған. Төрөмбәт урта мәктәбенең спорт секцияһы (тренеры Ә.М.Заһитов), “Уңыш”...
ИЛЬЯСОВ Барый Ғәле улы
ИЛЬЯСОВ Барый Ғәле улы (13.6.1939, БАССР‑ҙың Хәйбулла районы Бүребай ҡсб), инженер‑электромеханик. БР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (2006), техник фәндәр докторы (1983), профессор (1985). РФ‑тың (1994) һәм БР‑ҙың (1990) атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре, БАССР‑ҙың атҡаҙанған уйлап табыусыһы (1980), РФ‑тың...
ИЛЬЯ СИРКӘҮЕ
ИЛЬЯ СИРКӘҮЕ. Өфөлә Оло Илья урамында (хәҙ. З.Вәлиди урамы) урынлашҡан була. 1846 й. мәхәллә кешеләре инициативаһы м‑н нигеҙ һалына, 1855 й. изге Илия пәйғәмбәргә һәм изге мучениктар Флор м‑н Лаврға бағышлап төҙөлгән 2 ағас сиркәү урынында төҙөлә. Бер көмбәҙле, манаралы (8 ҡыңғырау, 304 бот 34 ҡаҙаҡ...
ИЛЬЯ ПӘЙҒӘМБӘР ҠАТЫН‑ҠЫҘҘАР МОНАСТЫРЫ
ИЛЬЯ ПӘЙҒӘМБӘР ҠАТЫН‑ҠЫҘҘАР МОНАСТЫРЫ (3-сө класлы). 1860 й. Минзәлә ҡ. 19 б. 30‑сы йй. барлыҡҡа килгән келейница‑черничкалар общинаһын үҙгәртеп ҡороу һөҙөмтәһендә нигеҙ һалына. Нигеҙ һалыусыһы – Евгения (Е.Ф.Собина). Монастырь ҡарамағында 4 сиркәү була. Таштан һалынған Вознесение сиркәүе монастырь...
ИЛЬЮШИН Алексей Антонович
ИЛЬЮШИН Алексей Антонович (20.1.1911, Ҡазан – 31.5.1998, Мәскәү), механик. СССР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (1943), БР ФА‑ның почётлы акад. (1991), физика‑матем. ф. д‑ры (1938), проф. (1938). МДУ‑ны тамамлағандан һуң (1934) шунда уҡ эшләй: лаб. мөдире, 1942—98 йй. һығылмалылыҡ теорияһы каф. мөдире, бер үк...
ИЛЬЧАНИНОВ Виктор Петрович
ИЛЬЧАНИНОВ Виктор Петрович (19.6.1939, Магнитогорск ҡ. — 25.1.2012, Өфө), инженер-механик. Техник ф. д‑ры (1987), проф. (1992). ӨАИ‑ны тамамлағандан һуң (1961) Пермь ҡ. эшләй. 1964—2001 йй. ӨДАТУ‑ла (1988—2004 йй. теоретик механика каф. мөдире). Фәнни эшмәкәрлеге гироскоптар механикаһына, эске яныулы...
ИЛЬМИНСКИЙ Николай Иванович
ИЛЬМИНСКИЙ Николай Иванович (23.4.1822, Пенза ҡ. – 27.12.1891, Ҡазан), педагог-миссионер, шәрҡиәтсе. Император С.‑Петербург ФА‑ның мөхбир ағзаһы (1870). Ҡазан дини акад. тамамлағандан һуң (1846) шунда уҡ уҡыта. 1851 й. алып Мысырҙа, Фәләстанда, Сүриәлә ислам һәм ғәрәп телен өйрәнә. 1854—58 һәм 1863—70 йй....
ИЛЬМЕНИТ
ИЛЬМЕНИТ (Көньяҡ Уралдағы Илмән һырты исеменән), оксидтар класы минералы, FeTiO3. Кристалдары пластинка рәүешендә. Агрегаттары тығыҙ, бөртөклө. Төҫө ҡара, ялтырауығы ярым металдан металға тиклем. Ҡатылығы 5—6, тығыҙлығы 4800 кг/м3, йәбешкәклеге юҡ; аҙыраҡ магнитлы. Акцессор минерал рәүешендә магматик...
ИЛЬКИН, Бәләбәй р‑нындағы ауыл
ИЛЬКИН, Бәләбәй р‑нындағы ауыл, Анновка а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т. 9 км һәм Аксаков т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 19 км алыҫлыҡта Арйылға й. (Өҫән й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 541 кеше (2 торама пункт халҡы бергә иҫәпкә алынған); 1920 — 668; 1939 — 714; 1959 — 559; 1989 — 326; 2002 —...
ИЛЬИЧЁВ Дмитрий Андреевич
ИЛЬИЧЁВ Дмитрий Андреевич (7.11.1901, Кострома губ. — окт. 1973, Өфө), урман белгесе. А.х. ф. канд. (1949). БАССР‑ҙың атҡ. фән һәм техника эшмәкәре (1970). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Ленинград урман‑техника акад. тамамлаған (1930). 1926 й. алып Тубыл ер идаралығында, 1929 й. — Урал урман‑техника ин‑тында...
ИЛЬИЧЁВ Валерий Дмитриевич
ИЛЬИЧЁВ Валерий Дмитриевич (28.8.1937, Өфө — 18.5.2013, Мәскәү), орнитолог. Биол. ф. д‑ры (1968), проф. (1973). Д.А.Ильичёвтың улы. МДУ‑ны тамамлағандан һуң (1959) шунда уҡ эшләй: 1967 й. алып бионика, 1969 й. — орнитология лаб. мөдире. 1973 й. башлап РФА‑ның А.Н.Северцов ис. Экология һәм эволюция проблемалары...
ИЛЬИНКА, Учалы р‑нындағы ауыл
ИЛЬИНКА, Учалы р‑нындағы ауыл, Мансур а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 34 км һәм Шартым т. юл ст. К.‑Көнб. табан 7 км алыҫлыҡта Шартым й. (Уй й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 822 кеше; 1959 — 103; 1989 — 121; 2002 — 173; 2010 — 173 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002).
Ауылға 20 б. 30‑сы йй....
ИЛЬИНА ПОЛЯНА, Благовещен р-нындағы ауыл
ИЛЬИНА ПОЛЯНА, Благовещен р-нындағы ауыл, Ильина Поляна а/с үҙәге. Район үҙәгенән Көнс. 14 км һәм Загородная т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 23 км алыҫлыҡта Иҙәк й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 510 кеше; 1920 – 575; 1939 – 645; 1959 – 686; 1989 – 2190; 2002 – 2011; 2010 — 2039 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002)....
ИЛЬИНА Любовь Борисовна
ИЛЬИНА Любовь Борисовна (18.7.1931, Һамар ҡ. — 9.7.1991, Өфө), генетик. Биол. ф. д‑ры (1987), проф. (1988). Силәбе пед. ин‑тын тамамлаған (1953). 1956 й. алып Силәбе политехник ин‑тында, 1962 й. – СССР ФА Себер бүлексәһенең Цитология һәм генетика ин‑тында (Новосибирск ҡ.), 1966 й. — Ставрополь а.х....
ИЛЬИНА Елена
ИЛЬИНА Елена (ысын исеме Прейс Лия Яковлевна; 16.6.1901, Воронеж губ. Острогожск ҡ. – 2.11.1964, Мәскәү), яҙыусы, тәржемәсе. “Был минең мәктәбем” (“Это моя школа”; 1955), “Арыу‑талыуҙы белмәҫ юлсы” (“Неутомимый путник”; 1964) повестары, балалар өсөн хикәйәләр һәм шиғырҙар авторы. Бөйөк Ватан һуғышы...
ИЛЬИН Сергей Спиридонович
ИЛЬИН Сергей Спиридонович [5.4.1925, БАССР‑ҙың Өфө кантоны Андреевка а. (хәҙ. БР‑ҙың Өфө р‑ны Сергеевка а.) – 5.2.1945, Врицен ҡ., Германияның Бад‑Фрайенвальде ҡ. ерләнгән], лейтенант. Советтар Союзы Геройы (1945). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Әстерхан хәрби пехота уч‑щеһын тамамлаған (1944). 1943 й....
ИЛЬИН Сергей Семёнович
ИЛЬИН Сергей Семёнович (17.3.1905, Ҡазан губ. Сөнчәләй а. — 1978, Ярославль ҡ.), агроном. А.х. ф. д‑ры (1952), проф. (1952). Ҡазан а.х. һәм урмансылыҡ ин‑тын тамамлаған (1930). 1957—62 йй. БДУ‑ның ботаника каф. мөдире, 1966—70 йй. Биология ин‑тының (Өфө) өлкән ғилми хеҙм‑ре. Фәнни хеҙмәттәре тупраҡта...
