Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ХӘБИБУЛЛИН Мөбәрәкша Сафиулла

ХӘБИБУЛЛИН Мөбәрәкша Сафиулла улы (23.4.1917, Өфө губ. Стәрлетамаҡ өйәҙе Талас‑Моҡша а., хәҙ. БР‑ҙың Стәрлетамаҡ р‑ны Талас а., — 9.11.1997, Бәләбәй ҡ.), Соц. Хеҙмәт Геройы (1966). 1937 й. алып “Башнефть” АНК‑нда: 1945 й. башлап “Ишимбайнефть” нефть промыслаһы идаралығында скважиналарҙы ер аҫтында ремонтлау...

ХӘБИБУЛЛИН Исмәғил Тәлғәт улы

ХӘБИБУЛЛИН Исмәғил Тәлғәт улы (3.1.1955, БАССР‑ҙың Миәкә р‑ны Сатый а.), математик. Физика‑матем. ф. д‑ры (1996), проф. (1999). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1977) шунда уҡ эшләй (2002—06 йй. дифференциаль тигеҙләмәләр каф. мөдире), бер үк ваҡытта 1992 й. алып Матем. ин‑тында өлкән, 1996 й. башлап төп ғилми...

ХӘБИБУЛЛИН Илдус Лотфрахман улы

ХӘБИБУЛЛИН Илдус Лотфрахман улы (21.7.1951, БАССР‑ҙың Дәүләкән р‑ны Суйынсы а.), физик. Физика‑матем. ф. д‑ры (2000), проф. (2001). РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2006). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1973) шунда уҡ эшләй. Фәнни эшмәкәрлеге йылылыҡ, масса күсереү һәм фильтрация процестарын,...

ХӘБИБУЛЛИН Заятүләк Әмир улы

ХӘБИБУЛЛИН Заятүләк Әмир улы (9.7.1939, БАССР‑ҙың Бәләбәй р‑ны Атбаҫар ҡсб, хәҙ. БР‑ҙың ш. уҡ р‑ны Аҡбаҫар а.,—1.12.1999, Өфө), тау инженеры. Техник ф. д‑ры (1988), проф. (1990). РФ‑тың почётлы нефтсеһе (1998). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1967) шунда уҡ эшләй: 1970 й. алып өлкән ғилми хеҙм‑р, 1988—95...

ХӘБИБУЛЛИН Ғәбдрахман Сөләймән улы

ХӘБИБУЛЛИН Ғәбдрахман Сөләймән улы (7.1.1903, Томск ҡ. — 19.9. 1969, Өфө), йырсы (бас). РСФСР‑ҙың халыҡ (1955) һәм атҡ. (1949) артисы, БАССР‑ҙың халыҡ (1947) һәм атҡ. (1942) артисы. Мәскәү консерваторияһы эргәһендәге Башҡорт студияһын тамамлаған (1938; Е.А.Милькович класы). 1931 й. алып Себер крайының...

ХӘБИБУЛЛИН Булат Нурмый улы

ХӘБИБУЛЛИН Булат Нурмый улы (24.5.1958, ТАССР‑ҙың Бәйрәкә а.), математик. Физика­математика фәндәре докторы (1993), профессор (1996). БР‑ҙың мәғариф отличнигы (2002), РФ‑тың почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (2011). БДУ‑ны тамамлаған (1980), 1983 й. алып шунда уҡ эшләй (1995 й. башлап...

ХӘБИБУЛЛИН Алик Ғәлимйән улы

ХӘБИБУЛЛИН Алик Ғәлимйән улы (21.7.1954, Калининград өлк. Приморье ҡсб), хоҡуҡ белгесе. Юридик ф. д‑ры (1997), проф. (1998). БР‑ҙың атҡ. юрисы (2001). Полиция ген.‑лейт. (2011). Ҡазан ун‑тын тамамлаған (1978). 1982 й. алып Бөтә Союз совет ҡануниәте ҒТИ (Мәскәү) хеҙм‑ре. 1983 й. башлап СССР ЭЭМ‑ының...

ХӘБИБУЛИНА Наталья Ивановна

ХӘБИБУЛИНА Наталья Ивановна (5.9.1955, ТР‑ҙың Бөгөлмә ҡ.), хоҡуҡ белгесе. Юридик ф. д‑ры (2001), проф. (2002). Ҡазан ун‑тын тамамлаған (1979). 1982—83 йй. “Советское государство и право” (“Совет дәүләте һәм хоҡуғы”) ж. мөхәррире (Мәскәү). 1986 й. алып 34‑се урта мәктәп, 1987 й. — Ока буйы мәктәп‑интернаты...

ХӘБИБРАХМАНОВА Людмила Ивановна

ХӘБИБРАХМАНОВА Людмила Ивановна (10.4.1951, Барановичи ҡ.), рәссам. Дизайнерҙар союзы ағзаһы (2005). Юғары художество‑сәнәғәт уч‑щеһын тамамлағандан һуң (Мәскәү, 1978) Өфө пр‑тиеларында рәссам булып эшләй, 1980 й. алып Өфө сәнғәт уч‑щеһында уҡыта. Күбеһенсә биҙәү‑ҡулланма сәнғәте өлкәһендәге нәфис...

ХӘБИБРАХМАНОВ Хәниф Мирзаһит улы

ХӘБИБРАХМАНОВ Хәниф Мирзаһит улы (12.11.1948, БАССР‑ҙың Краснокама р‑ны Шушнур а.), скульптор. БР‑ҙың атҡ. рәссамы (2006). Рәссамдар союзы ағзаһы (1982). Юғары художество‑сәнәғәт уч‑щеһын тамамлағандан һуң (Мәскәү, 1978; педагогтары А.А. Мельник, Л.М.Олещенко) 1984 й. тиклем БДПИ‑ла уҡыта. 80‑се йй....

ХӘБИБРАХМАНОВ Хәниф Мирзаһит улы

ХӘБИБРАХМАНОВ Хәниф Мирзаһит улы (12.11.1948, БАССР‑ҙың Краснокама р‑ны Шушнур а.), скульптор. РФ-тың (2020) һәм БР‑ҙың (2006) атҡаҙанған рәссамы. Рәссамдар союзы ағзаһы (1982). Юғары художество‑сәнәғәт училищеһын тамамлағандан һуң (Мәскәү ҡ., 1978; педагогтары А.А.Мельник, Л.М.Олещенко) 1984 й. тиклем...

ХӘБӘРЛЕК КАТЕГОРИЯҺЫ

ХӘБӘРЛЕК КАТЕГОРИЯҺЫ, бер үк ваҡытта затты һәм уның билдәһен белдергән грамматик категория; башлыса исем һүҙ төркөмдәренә хас. Х.к. формаһындағы һүҙ үҙ структураһында субъект һәм предикатты берләштерә. Башҡорт телендә Х.к. төп белдереү саралары булып берлек һәм күплек һандарҙағы 1‑се һәм 2‑се зат күрһәткестәре...

ХАЧИН Георгий Андреевич

ХАЧИН Георгий Андреевич [15.3. 1915, Ырымбур губ. Орск өйәҙе Ҡананикольский а. (БР-ҙың Йылайыр р-ны) — 2.5.1978, Джетыгара ҡ.], Советтар Союзы Геройы (1943). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1930 й. алып Йылайыр р-нындағы Советтарҙың 8-се Бөтә Рәсәй съезы ис. к-зда, 1941 й. башлап Ҡананикольский урман хужалығында...

ХАФИЗОВА Ғәлиә Ғөбәйҙулла ҡыҙы

ХАФИЗОВА (Ҡолбарисова) Ғәлиә Ғөбәйҙулла ҡыҙы [10.9.1923, БАССР-ҙың Бәләбәй кантоны (БР-ҙың Бишбүләк р-ны) Аҙнай а. — 8.8.2006, Өфө], балет артисы. Ленинград хореография уч-щеһын тамамлағандан һуң (1941; педагогы Е.В.Ширипина) 1961 й. тиклем БДОБТ солисы. 1971—76 йй. М.И.Калинин ис. мәҙәниәт йортоноң...

ХАФИЗОВ Фәнил Шамил улы

ХАФИЗОВ Фәнил Шамил улы (15.6. 1956, БР-ҙың Бәләбәй ҡ. составындағы Приют эшселәр ҡсб, хәҙ. Бәләбәй р-ны Приют ҡала тибындағы ҡсб), химик-технолог. Техник ф. д-ры (1997), проф. (2001). БР-ҙың атҡ. уйлап табыусыһы (2002). ӨНИ-не тамамлаған (1978), 1980—82 йй. шунда уҡ эшләй. 1985 й. алып Яңы Өфө НЭЗ-ында,...

ХАФИЗОВ Фәиз Зәки улы

ХАФИЗОВ Фәиз Зәки улы (25.8. 1938, БАССР-ҙың Туймазы р-ны Иҫке Туймазы а.), тау инженеры-геолог. Геол.-минералогия ф. д-ры (1987), проф. (2005). РФ-тың атҡ. геологы (1999), СССР-ҙың ер аҫты разведкаһы отличнигы (1976), РФ-тың почётлы ер аҫты разведкалаусыһы (1993), Төмән өлк. почётлы нефтсеһе (2008)....

ХАФИЗОВ Миҙхәт Ғәбдрәүф улы

ХАФИЗОВ Миҙхәт Ғәбдрәүф улы [26.6.1933, БАССР-ҙың Ҡырғыҙ-Миәкә р-ны Ҡырғыҙ-Миәкә а. (БР-ҙың Миәкә р-ны)], Соц. Хеҙмәт Геройы (1977). СССР-ҙың почётлы нефтехимигы (1978). ӨНИ-не тамамлаған (1976). 1953—54 йй. Яңы Өфө НЭЗ-нда оператор, 1957—99 йй. өлкән оператор, ҡулайлама начальнигы. Х.ҡатнашлығында...

ХАФИЗОВ Айрат Рим улы

ХАФИЗОВ Айрат Рим улы (5.1.1957, БАССР-ҙың Илеш р-ны Үрге Маншыр а.), тау инженеры. Техник ф. д-ры (1998), проф. (1999). РФ-тың почётлы газ сәнәғәте хеҙм-ре (1998). ӨНИ-не тамамлағандан һуң (1979) шунда уҡ эшләй: 1999 й. алып тау-нефть ф-ты деканы, 2016 й. — нефть һәм газ скважиналарын быраулау каф....

ХАУСТОВ Валентин Иванович

ХАУСТОВ Валентин Иванович (24.7. 1884,Рязань губ.Коленцы а.—?), Өфө губернаһынан 4-се Дәүләт думаһы (1912—17) депутаты. 1902 й. алып РСДРП ағзаһы. 1902—03 йй. Социал- демократтар һәм социал-революционерҙарҙың Өфө ойошмаһында тора. Революцион эшмәкәрлеге өсөн бер нисә тапҡыр ҡулға алына. Думала социал-демократтар...

ХАУСТОВ Анатолий Тихонович

ХАУСТОВ Анатолий Тихонович (27.2. 1942, Һарытау ҡ. — 21.8.2017, Өфө), актёр. БАССР-ҙың халыҡ (1984) һәм атҡ. (1976) артисы. Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1966). Һарытау театр уч-щеһын тамамлағандан һуң (1965; А.С.Быстряков, Я.А.Рубин курсы) 2012 й. тиклем БР-ҙың Урыҫ драма театры (Өфө) актёры. Зыялыйҙарға...