Список материалов

ЯРЦЕВ Виктор Александрович (21.1.1965, Ырымбур ҡ. — 15.5.2021, Өфө ҡ.), баянсы. БР‑ҙың халыҡ артисы (2015), БР‑ҙың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (2002). ӨДСИ‑не тамамлағандан һуң (1991; педагогы Р.Ю.Шәйхетдинов) Урта махсус музыка колледжында (Өфө ҡ.) уҡыта, бер үк ваҡытта 2002 й. алып “Мираҫ” ансамбленең...

ЮРЛОВ Александр Александрович (11.8.1927, Ленинград — 2.2.1973, Мәскәү), хор дирижёры, муз.‑йәмәғәт эшмәкәре. Сәнғәт ғилеме канд. (1954), проф. (1970). РСФСР‑ҙың (1970) һәм Әзербайжан ССР‑ының (1972) халыҡ артисы, БАССР‑ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (1969). Мәскәү хор уч‑щеһын (1945) һәм Мәскәү консерваторияһын...

ЮЛСУРИНА Әлфиә Мырҙабулат ҡыҙы (25.4.1960, БАССР‑ҙың Бөрйән р‑ны Иҫке Собханғол а.), йырсы. БР‑ҙың халыҡ (2010) һәм атҡ. (2002) артисы. Өфө сәнғәт уч‑щеһын тамамлағандан һуң (1983; Ә.К. Мәсәлимова класы) Бөрйән район мәҙәниәт һарайының художество етәксеһе, 1996 й. алып Башҡорт филармонияһының артист‑вокалисы....

ЭСТРАДА МУЗЫКАҺЫ, киң аудиторияға күңел асыу өсөн тәғәйенләнгән музыка сәнғәте төрө. Башҡортостанда эстрада мәҙәниәте формалашыуына урындағы артистарҙың һәм танылған йырсыларҙың, инструменталистарҙың, драма труппаларының концерттары, Волковтар, Пекарскийҙар, Тимашевтар һ.б. имениеларында крепостной...

ШОСТАКОВИЧ Дмитрий Дмитриевич (25.9.1906, С.‑Петербург — 9.8.1975, Мәскәү), композитор, пианист, педагог, муз.‑йәмәғәт эшмәкәре. СССР‑ҙың (1954), БАССР‑ҙың (1964) халыҡ артисы. Сәнғәт ғилеме д‑ры (1965), проф. (1939). Соц. Хеҙмәт Геройы (1966). Ленинград консерваторияһын тамамлаған (1923, Л.В.Николаевтың...

ШӘҺИЕВ Альберт Хазар улы (14.8. 1959, Ишембай ҡ.), йырсы. БР‑ҙың халыҡ (2008) һәм атҡ. (1998) артисы. 1977 й. алып Ишембайҙың төрлө пр‑тиеларында һәм учреждениеларында эшләй. 1995 й. башлап Стәрлетамаҡ филармонияһы солисы, 2000 й. — Стәрлетамаҡ башҡорт драма театры артисы, 2013 й. — Стәрлетамаҡ театр‑концерт...

ШӘМСЕТДИНОВА Мәсғүҙә Ислам ҡыҙы (1.7.1955, БАССР‑ҙың Асҡын р‑ны Ҡышлауйылға а.), композитор. Филос. ф. канд. (2001). ТР‑ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (1993). РФ һәм ТР (1982), Вашингтон штаты (АҠШ, 2002) Композиторҙар сою­зы ағзаһы. Ҡазан консерваторияһын тамамлаған (1979; А.Б.Луппов класы). 1996—97 йй....

ШӘЙХЕТДИНОВ Рөстәм Рәжәп улы (5.5.1976, Өфө), пианист, педагог. Сәнғәт ғилеме канд. (2001), проф. (2011). БР‑ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (2014). Р.Ю.Шәйхетдиновтың улы. Гнесиндар ис. Рәсәй музыка акад. (Мәскәү, 1998; М.С.Гамбарян класы) тамамлағандан һуң ӨДСИ‑лә уҡыта (2003—16 йй. махсус фп. каф. мөдире),...

ШӘЙМӨХӘМӘТОВА Людмила Николаевна (12.11.1951, Свердловск ҡ.), музыка белгесе. Сәнғәт ғилеме д‑ры (2001), проф. (2001). РФ‑тың (2007) һәм БР‑ҙың (2001) атҡ. сәнғәт эшмәкәре. Урал консерваторияһын тамамлағандан һуң (Свердловск, 1976) Свердловск пед. ин‑тында эшләй. 1978—2015 йй. ӨДСИ‑лә уҡыта, бер үк...

ШАКИРОВА Зөлфиә Мәскүр ҡыҙы (5.6.1965, БАССР‑ҙың Саҡмағош р‑ны Үрге Аташ а.), йырсы. ТР‑ҙың халыҡ (2012) һәм атҡ. (1998) артисы, БР‑ҙың атҡ. артисы (2012). Өфө сәнғәт уч‑щеһын (1982; Ф.Ф.Сәғитова класы), БДПУ‑ны (2005) тамамлаған. 1990 й. алып Татар филармонияһы, 1995 й. — “Илһам” театр‑студияһы (икеһе...

ШАКИРОВ Йәүит Әхмәтғәли улы (2.1.1962, БАССР‑ҙың Саҡмағош р‑ны Әхмәт а.), эстрада артисы, йырсы. ТР‑ҙың халыҡ (2012) һәм атҡ. (2006) артисы, БР‑ҙың атҡ. артисы (2012). Башҡ‑н респ. мәҙәни‑ағартыу уч‑щеһын (Стәрлетамаҡ ҡ., 1983), Ҡазан театр уч‑щеһын (И.З.Хәйруллин курсы), Ҡазан мәҙәниәт ин‑тын (Ф.Х.Хәмитова...

ЧИПЕНКО Сергей Геннадиевич (3.7.1961, Стәрлетамаҡ ҡ.), пианист, композитор. РФ-тың атҡ. артисы (2002). ӨДСИ-не тамамлағандан һуң (1984; А.Д.Франк класы) шунда уҡ, 1986 й. алып Өфө сәнғәт уч-щеһында уҡыта. “Транс-Атлантик” төркөмөн ойоштороусы һәм уның етәксеһе (Өфө, 1989). 1992 й. башлап Мәскәүҙә (1994...

ЧАЙКОВСКИЙ П.И. ИСЕМЕНДӘГЕ МӘСКӘҮ КОНСЕРВАТОРИЯҺЫ ЭРГӘҺЕНДӘГЕ БАШҠОРТ СТУДИЯҺЫ, 1932 й. Ғ.С.Әлмөхәмәтов инициативаһы б-са башҡорт опера йырсыларын һәм композиторҙарын әҙерләү өсөн асыла (Бөйөк Ватан һуғышы йылдарында Өфөлә урынлашҡан). Вокал һәм композитор (1936 й. башлап) бүлектәре була. Вокал бүлеге...

ХОРҘАР (гр. choros), 1) вокаль музыканы инструменталь ҡоралдарға ҡушылып йәки уларһыҙ (a capрella) башҡарған проф. йәки һәүәҫкәр йыр коллективтары (ҡара: Үҙешмәкәр хорҙар). Тауыш составы б-са бер төрлө (ҡатын-ҡыҙ, ир-егет, балалар) һәм ҡатнаш (4 хор партияһын үҙ эсенә ала: сопрано, альт, тенор, бас);...

ХОР МУЗЫКАҺЫ, хор м-н башҡарыу өсөн тәғәйенләнгән музыка (ҡара: Вокаль музыка, Хорҙар). Х.м. башҡарыусы состав (a cappella, башлап йырлаусы м-н, музыка ҡоралына ҡушылып йырлау), тарихи формалашҡан күп тауышлылыҡ (полифония, гетерофония, гомофония) һ.б. б-са айырыла. Х.м. әҫәрҙәре үҙ аллы булырға йәки...

ХИСМӘТУЛЛИН Марат Мәғәфүр улы (31.7.1938, БАССР-ҙың Иглин р-ны Яңы Ҡобау а. — 21.2.2018, Өфө), йырсы (баритон), режиссёр. БР-ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (1991). М.Х.Хисмәтуллиндың улы. Гнесиндар ис. Муз.-пед. ин-тын (Мәскәү, 1967; Г.Г.Аден класы), ГИТИС-ты (1976; И.М.Туманов курсы) тамамлаған. 1967 й....

ХАЛЫҠ МУЗЫКАҺЫ, м у з ы к а л ь ф о л ь к л о р, халыҡтың вокаль һәм инструменталь ижады. Традицион ауыҙ-тел ижады формаһында йәшәп килә. Башҡорттарҙа Х.м. боронғо тотемистик ҡараштарға (ҡара: “Сыңрау торна”), йыллыҡ циклдың традицион байрамдарына (ҡара: Кәкүк сәйе, Ҡарғатуй), һунар һәм хәрби эшмәкәрлеккә,...

ХАЛЫҠ МУЗЫКА ҠОРАЛДАРЫ. Башҡорт халыҡ музыка инструментарийы күп төрлө. Аэрофондар төркөмөнә (тынлы музыка ҡоралдары) ҡурай, һорнай, борғо (һыбыҙғы; һунарҙа сигнал ҡоралы, мөштөгө булған конус рәүешле ағас торба, оҙонлоғо яҡынса 800 мм, бармаҡтар өсөн 1—2 тишеге була йәки тишекһеҙ), һыҙғыртмаҡ (һыҙғыртҡыс;...

ФӘТИХОВА Эльвира Миҙхәт ҡыҙы (15.8.1971, Өфө), йырсы (лирик‑колоратуралы сопрано). БР‑ҙың халыҡ артисы (2014). ӨДСИ‑не тамамлағандан һуң (1997; Р.Ғ.Ғәлимуллина класы) БДОБТ, бер үк ваҡытта 1999—2007 йй. Анкара опера һәм балет театры (Төркиә), 2003—05 йй. Хорватия милли театры (Сплит ҡ.) солисы. Һирәк...