Список материалов
ЫРЫМБУР ПРОВИНЦИЯҺЫ
ЫРЫМБУР ПРОВИНЦИЯҺЫ, 1744 й. Ырымбур губернаһы составында ойошторола. Провинцияға Өфө провинцияһының көньяҡ өлөшө, һуңыраҡ Яйыҡ казак ғәскәре терр‑яһы инә. Көнбайышта...
ЫРЫМБУР СИК БУЙЫ БАТАЛЬОНДАРЫ
ЫРЫМБУР СИК БУЙЫ БАТАЛЬОНДАРЫ, 1784 й. императрица Екатерина II указы м‑н 1—6‑сы Ырымбур ялан батальондары булараҡ ойошторола, 1796 й. Бутырск, Рыльск, Өфө мушкетёр полктарына...
ЫРЫМБУР СИК БУЙЫ КОМИССИЯҺЫ
ЫРЫМБУР СИК БУЙЫ КОМИССИЯҺЫ, 1774 й. дек. П.И.Панин инициативаһы м‑н Ырымбур губерна канцелярияһы ҡарамағында Ырымбур башҡа диндәгеләр һәм сик буйы эштәре экспедицияһы...
ЫРЫМБУР СИК ҺЫҘЫҒЫ
ЫРЫМБУР СИК ҺЫҘЫҒЫ, Ырымбур нығытмалы сик һыҙығы, 18—19бб. оборона ҡоролмалары системаһы (ҡара: Нығытмалы сик һыҙыҡтары). Рәсәй м‑н Ҡаҙағстан араһында сикте ябыу өсөн...
ЫРЫМБУР ТАРИХИ ЙӘМИҒ МӘСЕТТӘРЕ
ЫРЫМБУР ТАРИХИ ЙӘМИҒ МӘСЕТТӘРЕ. Алыш‑биреш йорто мәсете 1746 й. Ырымбур алыш‑биреш йорто терр‑яһында төҙөлә, 1749 й. Яйыҡ й. (ҡара: Урал) яҙғы ташҡыны юҡ итә, 1785 й. тергеҙелә...
ЫРЫМБУР ХӘРБИ ПРОГИМНАЗИЯҺЫ
ЫРЫМБУР ХӘРБИ ПРОГИМНАЗИЯҺЫ, дөйөм белем биргән уҡыу йорто. 1868 й. үҫмерҙәрҙе юнкерҙар уч‑щеларына һ.б. хәрби мәктәптәргә инеү өсөн әҙерләү маҡсатында башланғыс хәрби...
ЫРЫМБУР ҺӘМ ӨФӨ ЕПАРХИЯЛАРЫ СОБОРҘАРЫ
ЫРЫМБУР ҺӘМ ӨФӨ ЕПАРХИЯЛАРЫ СОБОРҘАРЫ. Ырымбур губернаһы терр‑яһында башлыса 19 б. төҙөлә. 19 б. аҙ. 11 собор сиркәүе эшләй, ш. иҫ. Николай кафедраль соборы, 1807—13 йй. Минзәлә...
ЫРЫМБУР ЭКСПЕДИЦИЯҺЫ (1734—44)
ЫРЫМБУР ЭКСПЕДИЦИЯҺЫ (1734—44), 1737 й. апр. алып Ырымбур комиссияһы. И.К.Кирилов проекты б‑са крайҙы хужалыҡ маҡсатында артабан үҙләштереү, Башҡортостанда Рәсәй власы позицияһын...
ЫРЫМБУР, ҡала
ЫРЫМБУР, ҡала, Ырымбур губернаһының, бер үк ваҡытта Ырымбур сик һыҙығының, Ырымбур провинцияһының, Ырымбур өйәҙенең адм. үҙәге, 1920—24 йй. Ҡырғыҙ АССР‑ының баш ҡалаһы....
ЫРЫУ
ЫРЫУ, 1) башҡорттарҙың ырыу‑ҡәбилә ҡоролошонда ҡәбилә, ырыу, һирәгерәк ырыу бүленеше. 2) Урал аръяғында, Башҡортостандың үҙәк һәм көньяҡ‑көнсығыш райондарында ҡәбилә,...
ЫРЫУ (түбә, аймаҡ)
ЫРЫУ (түбә, аймаҡ), башҡорттарҙа ырыу‑ҡәбилә структураһының төп берәмеге (ҡара: Башҡорттарҙың ырыу‑ҡәбилә ҡоролошо), сығышы уртаҡ булған тип фаразланған ырыу бүленеше...
ЫРЫУ БҮЛЕНЕШЕ
ЫРЫУ БҮЛЕНЕШЕ (аймаҡ, ара, быуын, нәҫел), башҡорттарҙа ырыу‑ҡәбилә структураһындағы берәмектәрҙең береһе (ҡара: Башҡорттарҙың ырыу‑ҡәбилә ҡоролошо), дөйөм сығышы (бер...
ЫРЫУ‑ҠӘБИЛӘ БЕРЛӘШМӘҺЕ
ЫРЫУ‑ҠӘБИЛӘ БЕРЛӘШМӘҺЕ, эре ҡәбилә тирәләй берләшкән туғандаш, ш. уҡ төрлө этник сығышлы ҡәбиләләр һәм ырыуҙар төркөмө. Башҡорттарҙа Ы.‑ҡ.б. Башҡортостандың Рус дәүләтенә...
ЫСЫҠ ҮЛӘНЕ
ЫСЫҠ ҮЛӘНЕ (Drosera), ысыҡ үләне һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлектәр заты. 100‑ҙән ашыу төрө билдәле, бөтә Ер шарында тиерлек таралған. Башҡортостанда инглиз Ы.ү. һәм түңәрәкъяпраҡ...
ЫСЫН ҮҘГӘРЕҮСӘНДӘРҘЕҢ ФУНКЦИЯЛАРЫ ТЕОРИЯҺЫ
ЫСЫН ҮҘГӘРЕҮСӘНДӘРҘЕҢ ФУНКЦИЯЛАРЫ ТЕОРИЯҺЫ, өйрәнеү объекттары булып функциялар, уларҙың сығарылмалары һәм интегралдары һ.б. торған математика бүлеге. Функцияларҙы...
ЫСЫНБАРЛЫҠ
ЫСЫНБАРЛЫҠ, й ә ш ә й е ш, философияла төп категорияларҙың береһе һәм онтологияның үҙәк төшөнсәһе. Ы. берәй нәмә (матди предмет, психик феномен йәки бөтә йыһан) йәшәйешенең...
ЫҪЛАҠ, Әлшәй р‑нындағы ауыл
ЫҪЛАҠ, Әлшәй р‑нындағы ауыл, Ыҫлаҡ а/с үҙәге. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 20 км һәм Шафран т. юл ст. К.‑Көнб. табан 6 км алыҫлыҡта Ыҫлаҡ й. (Ҡорһаҡ й. ҡушылдығы) тамағында урынлашҡан....
ЫҪЛАҠ, Шишмә р‑нындағы ауыл
ЫҪЛАҠ, Шишмә р‑нындағы ауыл, Йәрми а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Шишмә т. юл ст. Көнб. табан 18 км алыҫлыҡта Ыҫлаҡ й. (Дим й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 237 кеше;...
ЫҪЛАҠБАШ УРТА МӘКТӘБЕ
ЫҪЛАҠБАШ УРТА МӘКТӘБЕ, Бәләбәй р‑нында урынлашҡан. 1891 й. 1 класлы мәктәп булараҡ асыла, 1905 й. башлап 2 класлы башҡа милләттәр өсөн мәктәп (урыҫ‑сыуаш), 1918 й. — 2‑се баҫҡыс,...
ЫҪЛАҠБАШ, Бәләбәй р‑нындағы ауыл
ЫҪЛАҠБАШ, С л а к п у с, Бәләбәй р‑нындағы ауыл, Ыҫлаҡбаш а/с үҙәге. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 25 км һәм Глуховская т. юл ст. К.‑Көнс. табан 3 км алыҫлыҡта Ыҫлаҡ й. (Ҡорһаҡ й....
