Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

МАЛЮШИН Валерий Иванович

МАЛЮШИН Валерий Иванович (19.2.1950, Украина ССР‑ы Михайловка а.), актёр. РСФСР‑ҙың атҡ. (1989), БАССР‑ҙың халыҡ (1984) артисы. Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1977). Ленинград театр, музыка һәм кинематография ин‑тын (1971; В.С.Андрушкевич курсы) тамамлағандан һуң Башҡортостандың Респ. урыҫ драма театры,...

МАЛЬЦЕВ Михаил Еремеевич

МАЛЬЦЕВ Михаил Еремеевич (1748 — 1774 й. майы, Көңгөр ҡ.), Крәҫтиәндәр һуғышында (1773— 75) ҡатнашыусы, Е.И.Пугачёв атаманы. Красноуфимск ҡәлғәһе казагы. Ырымбур казак ғәскәрендә, 1765 й. алып Красноуфимск станица йортонда писарь булып хеҙмәт итә. 1774 й. ғин. башында ихтилалға ҡушыла. 15 ғин. башлап...

МАЛЬЦЕВ Михаил Васильевич

МАЛЬЦЕВ Михаил Васильевич (10.7.1910, Дон ғәскәре өлкәһе Сельское а. — 19.10.1972, Ырымбур ҡ.), геолог‑нефтсе. Геология‑минералогия фәндәре кандидаты (1966). И.М.Губкин исемендәге Мәскәү нефть институтын тамамлаған (1937). 1940—49 йй. “Туймазанефть” тресының геология бүлеге начальнигы булып эшләй. Фәнни‑производство...

МАЛЬХАНОВ Владимир Борисович

МАЛЬХАНОВ Владимир Борисович (24.5.1946, Өфө), офтальмолог. Мед. ф. д‑ры (1997), проф. (2004). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2010). БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1969) Өфө күҙ ауырыуҙары ҒТИ‑нда эшләй (1974—2013 йй. бүлек мөдире). Фәнни эшмәкәрлеге күреү ағзаһының инфекцион, аллергик, аутоиммун һ.б. шешеү...

МАЛЬКОВ Павел Васильевич

МАЛЬКОВ Павел Васильевич (1901—1953), рәссам. Башҡортостан һынлы сәнғәтенең оло вәкилдәренең береһе. Һан яғынан күп булмаған, әммә үҙенсәлекле эштәре коллекцияһы Нестеров М.В. исемендәге художество музейында һаҡлана. Айырыуса билдәле эштәре: “Архиерейка башҡорттары” (1924; фанер, майлы буяу) — Өфөнөң...

МАЛЬВА

МАЛЬВА 1) г ө л н ә ф и с (Malva), мальва һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. Яҡынса 40 төрө билдәле, Евразияла, Төньяҡ Африкала һәм Төньяҡ Америкала таралған. Башҡортостанда 4 төрө үҫә: мавритания М., таҡыялы М., ябай М., тәпәш М. Бер, ике йәки күп йыллыҡ төклө үләндәр. Һабаҡтарының бейеклеге...

МАЛЫШЕВ Юрий Михайлович

МАЛЫШЕВ Юрий Михайлович (11.4.1931, Төньяҡ Кавказ крайы Яңы Щербинов станицаһы — 7.3. 2015, Өфө), иҡтисадсы. Иҡт. ф. д‑ры (1970), проф. (1972). РСФСР‑ҙың (1981), БАССР‑ҙың (1977) атҡ. фән эшмәкәре. Һарытау иҡт. ин‑тын тамамлаған (1953). 1957 й. алып СССР ФА БФ‑та эшләй (1962 й. башлап өлкән ғилми хеҙм‑р)....

МАЛЫШЕВ Николай Иванович

МАЛЫШЕВ Николай Иванович (22.11.1949, Амур өлк. Сагур а.), лётчик, полковник. Советтар Союзы Геройы (1987). 1982—83 йй., 1985—86 йй. Афғанстанда хәрби хәрәкәттәрҙә ҡатнашыусы. Сызрань юғары хәрби авиация лётчиктар уч‑щеһын (1974), Хәрби-һауа көстәренең сәйәси составын әҙерләү акад. курстарын (Мәскәү,...

МАЛЫХ Ольга Евгеньевна

МАЛЫХ Ольга Евгеньевна (29.7. 1970, Өфө), иҡтисадсы. Иҡт. ф. д‑ры (2009), проф. (2013). БДУ‑ны тамамлаған (1995). 1989 й. алып “Башгипронефтехим” ин‑тында, 1990 й. — СССР ФА УрБ БФҮ‑нең Иҡт. тикшеренеүҙәр бүлегендә, 1991 й. — “Башкирэкспертиза” фирмаһында эшләй. 1995 й. башлап Өфө сервис технология...

МАЛСЫЛЫҠҠА БӘЙЛЕ ЙОЛАЛАР

МАЛСЫЛЫҠҠА БӘЙЛЕ ЙОЛАЛАР, мал һанын һаҡлауға һәм арттырыуға (ҡара: Малсылыҡ) йүнәлтелгән традицион йолалар. Башҡорттарҙа М.б.й., ғәҙәттә, йәйләүгә (ҡара: Башҡорт йәйләүҙәре) күсер алдынан һәм көтөүлектәрҙән ҡайтҡас үткәрелгән. М.б.й. ваҡытында арбағандар (ҡара: Арбау), изге теләктәр әйткәндәр, ҡайһы...

МАЛСЫЛЫҠ

МАЛСЫЛЫҠ, малс‑ҡ продукцияһын етештереү өсөн ауыл хужалығы малдарын үрсетеү м‑н шөғөлләнгән ауыл хужалығы тармағы. Халыҡты аҙыҡ‑түлек продукттары (һөт, ит, йомортҡа һ.б.), сеймал (тире, йөн һ.б.), екке мал (эш үгеҙҙәре, йылҡы һ.б.) һәм органик ашлама м‑н тәьмин итә. М. продукттары һәм ҡалдыҡтарынан...

МАЛОВ Сергей Ефимович

МАЛОВ Сергей Ефимович (4.1. 1880, Ҡазан – 6.9.1957, Ленинград), төркиәтсе. Тел ғилеме д‑ры (1935). СССР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (1939). Ҡаҙаҡ ССР‑ының атҡ. фән эшмәкәре (1945). С.‑Петербург Император ун‑тының көнсығыш ф‑тын тамамлағандан һуң (1909) Петербург ФА‑ның Антропология һәм этнография музейында...

МАЛМЫГИН Владимир Иванович

МАЛМЫГИН Владимир Иванович (12.10.1950, БАССР‑ҙың Мәләүез р‑ны Мәләүез эшселәр ҡсб, хәҙ. Мәләүез ҡ.), инженер‑физик. Мәскәү инженер‑физика ин‑тын тамамлағандан һуң (1974) 1992 й. тиклем “Прогресс” Башҡ‑н ПБ‑нда эшләй. Махсус элемтә изделиеларын эшләүҙә һәм сәнәғәт производствоһына индереүҙә ҡатнаша....

МАЛИНОВКА, тау

МАЛИНОВКА, тау. Белорет ҡ. төньяҡ‑көнбайышҡа табан 6 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Абс. бейеклеге 1152 м, оҙонлоғо 6 км, киңлеге 1—2 км. Битләүҙәре текә. Рельефында конус формаһындағы 2 ҡаялы түбә айырылып тора; таш ишелмәләре бар. Урта рифейҙың егәлгә свитаһы кварциттарынан ғибәрәт. Ландшафы кәкре ҡайынлыҡтар...

МАЛИНОВКА, Ейәнсура р‑нындағы ауыл

МАЛИНОВКА, Ейәнсура р‑нындағы ауыл, Әбүләйес а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 61 км һәм Ҡыуандыҡ т. юл ст. (Ырымбур өлк.) Т.‑Көнб. табан 64 км алыҫлыҡта Ергәйеш й. (Ҡаҫмарт й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. – 870 кеше; 1959 – 288; 1989 – 277; 2002 – 428; 2010 – 345 кеше. Башҡорттар йәшәй...

МАЛИНОВКА, Бәләбәй р‑нындағы ауыл

МАЛИНОВКА, К р и в о й Р о г, Бәләбәй р‑нындағы ауыл, Малиновка а/с үҙәге. Район үҙәгенән К. 14 км һәм Аксаков т. юл ст. К.‑Көнб. табан 5 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. – 167 кеше; 1959 – 91; 1989 – 422; 2002 – 459; 2010 – 440 кеше. Урыҫтар, татарҙар йәшәй (2002). Башланғыс мәктәп (1‑се Аксаков...

МАЛИНЕЦКИЙ Георгий Геннадьевич

МАЛИНЕЦКИЙ Георгий Геннадьевич (3.2.1956, Өфө), математик. Физика‑матем. ф. д‑ры (1991), проф. (1999). МДУ‑ны тамамлаған (1979). 1982 й. алып РФА‑ның Ғәмәли математика ин‑тында (Мәскәү) эшләй: 2000 й. башлап фәнни эштәр б‑са дир. урынбаҫары, 2010 й. — бүлек мөдире; бер үк ваҡытта 1992 й. алып Мәскәү...

МАЛИКОВА Мәрйәм Ғүмәр ҡыҙы

МАЛИКОВА Мәрйәм Ғүмәр ҡыҙы (18.5.1941, БАССР‑ҙың Бөрйән р‑ны Нәбиулла а., хәҙ. БР‑ҙың ш. уҡ р‑ны Нәби а.), зоотехник. А.х. ф. д‑ры (2003), проф. (2009). БР‑ҙың атҡ. а.х. хеҙм‑ре (2011). БАХИ‑ны тамамлағандан һуң (1967) Алтай крайындағы Мамонтов дәүләт тоҡомсолоҡ ст., 1969—71 йй. Кемерово өлк. Прокопьевск...

МАЛИКОВА Гүзәл Хәсән ҡыҙы

МАЛИКОВА Гүзәл Хәсән ҡыҙы (8.11.1962, Баймаҡ ҡ.), актриса. БР‑ҙың халыҡ (2009) һәм атҡ. (1997) артисы. Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1994). ӨДСИ‑не тамамлағандан һуң (1987; Р.В.Исрафилов курсы) БАДТ актрисаһы. Вокаль һәләттәрен, һығылмалылығын, сәхнәлә кәүҙәләндереү сараларын ифрат оҫта ҡулланып,...

МАЛИКОВ Рөстәм Илкәм улы

МАЛИКОВ Рөстәм Илкәм улы (2.4.1959, Октябрьский ҡ.), иҡтисадсы. Иҡт. ф. д‑ры (2007), проф. (2008). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2013), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2010). МДУ‑ны тамамлағандан һуң (1981) 1983 й. тиклем СССР ФА‑ның Иҡт. ин‑тында (Мәскәү) эшләй, 1987 й. алып Иҡт. һәм социол....