Список материалов
ПАЛЕОГЕОГРАФИЯ
ПАЛЕОГЕОГРАФИЯ (палео... һәм география), үткән дәүерҙәрҙең физик‑геогр. шарттарын, ер ҡабығының һәм дөйөм Ерҙең үҫешен өйрәнгән фән. 19 б. 1‑се ярт. тарихи геология һәм физик география сигендә формалаша. П. геохимия, климатология, литология, палеонтология, палеоэкология, стратиграфия, фациялар т‑дағы...
ПАЛЕОГЕН
ПАЛЕОГЕН (палео... һәм ...генез), п а л е о г е н с и с т е м а һ ы (о с о р о), кайнозойҙың беренсе хроностратиграфик бүлексәһе. Осорҙоң башы — 65, тамамланыуы — 23±1 млн йыл. 1866 й. Науманн тарафынан айырып күрһәтелә. 3 бүлектән (дәүерҙән) тора: аҫҡыһы — палеоцен, уртансыһы — эоцен һәм өҫкөһө —...
ПАЛЕО...
ПАЛЕО... (гр. palaioЈs — боронғо), ҡушма һүҙҙәрҙең боронғолоҡҡа мөнәсәбәтле булыуын күрһәткән өлөшө (мәҫ., палеоген, палеография, палеолит).
Тәрж. Р.Ә.Сиражитдинов
ПАЛАТНИКОВ Александр Самойлович
ПАЛАТНИКОВ Александр Самойлович (11.12.1923, Мәскәү — 29.11. 2007, шунда уҡ), хужалыҡ эшмәкәре. БАССР‑ҙың атҡ. машиналар эшләүсеһе (1983), почётлы авиатөҙөүсе (1983). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Мәскәү авиация технологиялары ин‑тын тамамлағандан һуң (1952) Мәскәү, Клин, Арсеньев ҡҡ. эшләй. 1966 й. алып...
ПАЙПС Ричард Эдгар
ПАЙПС Ричард Эдгар (11.7.1923, Цешин ҡ., Польша), америка тарихсыһы, политолог. Филос. д‑ры (1950), проф. (1974). Корнелл (1945) һәм Гарвард (1947) ун‑ттарын (икеһе лә — АҠШ) тамамлаған. 1950—96 йй. Гарвард ун‑тында: уҡытыусы, бер үк ваҡытта 1968 й. алып Рус тикшеренеү үҙәге дир.; 1973—78 йй. Стэнфорд...
ПАЙКИН Лев Ефимович
ПАЙКИН Лев Ефимович (13.6.1927, Невель ҡ. — 10.10.2017, Өфө ҡ.), режиссёр. БАССР‑ҙың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1964), СССР‑ҙың мәҙәни‑ағартыу эше отличнигы (1981). БР‑ҙың почётлы мотор эшләүсеһе (1997). Башҡ. театр‑художество училищеһын (1948; И.К.Глушарин, А.П.Новоскольцев курсы), Новозыбков педагогия...
ПАДУРОВ Тимофей Иванович
ПАДУРОВ (Подуров) Тимофей Иванович (яҡынса 1723 — 10.1.1775, Мәскәү), Ырымбур ҡ. казактарынан Уложенный комиссия депутаты. Крәҫтиәндәр һуғышында (1773—75) ҡатнашыусы, Е.И.Пугачёв полковнигы. Казактарҙан. Комиссияға казактар өсөн хеҙмәт йөкләмәһен бөтөрөү, регуляр армия һалдатыныҡына тиң ҡаҙна аҙыҡ‑түлеге...
ПАДМАНАБХАН Каппасами Анант
ПАДМАНАБХАН Каппасами Анант (5.4.1945, Тривандрам ҡ., Һиндостан), физик. Физика д‑ры (1972). БР ФА‑ның сит ил ағзаһы (1992), Һиндостан ФА‑ның (1994), Милли ФА‑ның (2000, Һиндостан) ағзаһы. Кембридж ун‑тын (1971, Бөйөк Британия), Варанас Һиндостан ун‑тын (1978) тамамлаған. Һиндостанда уҡытҡан: 1972–79...
ПАДИН Андрей Викторович
ПАДИН Андрей Викторович (20.2.1968, Белорет ҡ.), спортсы. Биатлон буйынса Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1997), Рәсәйҙең атҡаҙанған тренеры (2003). БР‑ҙың күренекле спортсыһы (1997). Силәбе физик культура институтын тамамлаған (1994). “Хеҙмәт” ирекле спорт йәмғиәте тәрбиәләнеүсеһе (тренеры —...
ПАДИН Андрей Викторович
ПАДИН Андрей Викторович (20.2.1968, Белорет ҡ.), спортсы. Биатлон буйынса Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1997), Рәсәйҙең атҡаҙанған тренеры (2003). БР‑ҙың күренекле спортсыһы (1997). Силәбе физик культура институтын тамамлаған (1994). “Хеҙмәт” ирекле спорт йәмғиәте тәрбиәләнеүсеһе (тренеры —...
ПАВЛЫЧЕВ Валентин Николаевич
ПАВЛЫЧЕВ Валентин Николаевич (12.2.1936, Ярославль ҡ.), инженер‑технолог. Химия ф. канд. (1978). БАССР‑ҙың атҡ. рационализаторы (1980). Ярославль технология ин‑тын тамамлағандан һуң (1960) “Салават‑ нефтеоргсинтез” ААЙ‑нда: 1963 й. алып цех нач., 1966 й. — баш инженер, 1974 й. — химия з‑ды дир., 1976...
ПАВЛОВКА, Нуриман р-нындағы ауыл
ПАВЛОВКА, Нуриман р‑нындағы ауыл, Павловка а/с үҙәге; пристань. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 39 км һәм Иглин т. юл ст. Т. табан 89 км алыҫлыҡта Ҡариҙел й. буйында, Павловка һыуһаҡлағысы эргәһендә урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 94 кеше; 1959 — 7825; 1989 — 3492; 2002 — 4269; 2010 — 4143 кеше. Урыҫтар, татарҙар,...
ПАВЛОВКА, Көйөргәҙе р-нындағы ауыл
ПАВЛОВКА, Көйөргәҙе р‑нындағы ауыл, Керәүле‑Илюшкин а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Ермолаевка т. юл ст. Көнс. табан 28 км алыҫлыҡта Керәүле й. (Ағиҙел й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1920 й. — 205 кеше; 1939 — 235; 1959 — 240; 1989 — 225; 2002 — 233; 2010 — 235 кеше. Сыуаштар йәшәй (2002). Урта...
ПАВЛОВКА ҺЫУҺАҠЛАҒЫСЫ
ПАВЛОВКА ҺЫУҺАҠЛАҒЫСЫ, Өфө йылғаһында, БР‑ҙа иң ҙур һыуһаҡлағыс. Плотинаның һыу ағыҙыу ҡапҡаһы Нуриман р‑ны Павловка а. эргәһендә йылға тамағынан 170 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Гидроузел ағыҙғысында йылғаның һыу йыйыу майҙаны 47100,0 км2 (йылға басс. 89%‑ы), уртаса йыллыҡ ағым күләме 10740,0 млн м3, һыуһаҡлағыстың...
ПАВЛОВКА ГЭС-ы
ПАВЛОВКА ГЭС‑ы, “Башҡортостан генерациялау компанияһы” ЯСЙ филиалы. Электр энергияһы етештерә. Павловка һыуһаҡлағысында урынлашҡан. Составына гидротехника, электр цехтары инә. 2008 й. 99 кеше эшләгән. Продукцияһын ҡулланыусылар — БР һәм РФ‑тың башҡа төбәктәренең халҡы һәм пр‑тиелары. 1950 й. нигеҙ һалына,...
ПАВЛОВКА БАЛАЛАР ШИФАХАНАҺЫ
ПАВЛОВКА БАЛАЛАР ШИФАХАНАҺЫ. Иглин т. юл ст. 90 км алыҫлыҡта Нуриман р‑ны Павловка а. урынлашҡан. Климаты континенталь, ҡыш уртаса һалҡын (ғин. уртаса т‑ра ‑14,5°С), йәй йылы (июлдә уртаса т‑ра 19,5°С). 1955 й. туберкулёз м‑н ауырыған балаларҙы, 2005 й. алып тын юлдары һәм аш һеңдереү системаларын дауалау...
ПАВЛОВА Эвелина Владимировна
ПАВЛОВА Эвелина Владимировна (9.9.1932, Өфө — 28.3.2000, шунда уҡ), архитектор. Архитекторҙар союзы ағзаһы (1962). Мәскәү архитектура ин‑тын тамамлағандан һуң (1957) “Башкиргражданпроект” ин‑ты архитекторы, проекттың баш архитекторы, 1‑се оҫтахананың архитекторҙар секторы етәксеһе. Торлаҡ һәм йәмәғәт...
ПАВЛОВА Галина Әҙһәм ҡыҙы
ПАВЛОВА Галина Әҙһәм ҡыҙы (25.5. 1946, Өфө — 8.7.2014, шунда уҡ), гастроэнтеролог. Мед. ф. д‑ры (2000), проф. (2002). БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1970) 1972 й. тиклем һәм 1975—76 йй. Өфөнөң 8‑се ҡала дауаханаһында, 1977 й. алып БДМУ‑ла (2001–06 йй. дипломдан һуң белем биреү ин‑тында) эшләй. Фәнни эшмәкәрлеге...
ПАВЛОВ Фёдор Максимович
ПАВЛОВ Фёдор Максимович [17.8. 1905, Ырымбур губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Подгорный утары (БР‑ҙың Күгәрсен р‑ны) — 12.3.1996, Дәүләкән ҡ.], Соц. Хеҙмәт Геройы (1948). БАХИ‑ны тамамлаған (1958). 1930 й. алып Күгәрсен р‑нында (1931 й. башлап “Ураҡ һәм сүкеш” коммунаһы рәйесе), 1935 й. — Дәүләкән р‑нын‑ да...
ПАВЛОВ Сергей Владимирович
ПАВЛОВ Сергей Владимирович (2.2.1955, Өфө), математик. Техник ф. д‑ры (1998), проф. (2003). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2007). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1977) ӨДАТУ‑ла (өҙөклөк м‑н) эшләй, 2003 й. алып геомәғлүмәт системалары каф. мөдире. 1994–2003 йй. БР‑ҙың Йәшәйеш хәүефһеҙлеге ҒТИ‑нда дир. урынбаҫары....
