Список материалов
ЗАКИРОВ Мөхәмәтхан Хазый улы
ЗАКИРОВ Мөхәмәтхан Хажи улы [17.9.1934, БАССР‑ҙың Нуриман р‑ны Үктәй а. (БР‑ҙың Иглин р‑ны) — 5.6.1996, Өфө], китапханасы, библиограф. Пед. ф. канд. (1971). БАССР-ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1976). Мәскәү китапхана ин‑тын тамамлағандан һуң (Химки ҡ., 1956) Ә.Вәлиди ис. Милли китапхананың библиография...
ЗАКИРОВ Игорь Рәүеф улы
ЗАКИРОВ Игорь Рәүеф улы (2.1.1945, Черниковск ҡ., хәҙ. Өфө эсендә), лётчик, капитан. Рәсәй Федерацияһы Геройы (1994). СССР‑ҙың атҡ. һынаусы лётчигы (1990). И.С.Полбин ис. Ырымбур юғары хәрби авиация лётчиктар уч‑щеһын (1967), СССР Авиация сәнәғәте министрлығының Һынаусы лётчиктар мәктәбен (1973) һәм...
ЗАКИРОВ Әхмәт Закир улы
ЗАКИРОВ Әхмәт Закир улы [19.3.1911, Өфө губ. Бөрө өйәҙе Кәшкәләү а. (БР‑ҙың Борай р‑ны) — 29.3.1988, Өфө], Советтар Союзы Геройы (1944). Гвардия лейт. (1944). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Владивосток хәрби пехота уч‑щеһын тамамлаған (1941). 1933—35 йй., 1937—39 йй. һәм 1941 й. алып Ҡыҙыл Армияла. 1943 й....
ЗАКИРНИЧНАЯ Марина Михайловна
ЗАКИРНИЧНАЯ Марина Михайловна (23.8.1974, Өфө), инженер‑механик. Техник ф. д‑ры (2002). ӨДНТУ‑ны тамамлағандан һуң (1996) шунда уҡ эшләй. Фәнни хеҙмәттәре углеродлы ҡоростарҙа һәм суйындарҙа фуллерендар барлыҡҡа килеү механизмын өйрәнеүгә; нефть һәм газ эшкәртеү ҡорамалдарын, технологик үткәргес торбаларҙы...
ЗАКИРЙӘНОВ Кәбир Закирйән улы
ЗАКИРЙӘНОВ Кәбир Закирйән улы [10.4.1931, БАССР‑ҙың Үрге Ҡыйғы р‑ны Йыланлы а. (БР‑ҙың Ҡыйғы р‑ны)], тел белгесе, педагог-методист. Пед. ф. д‑ры (1979), проф. (1981). БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1981), РФ‑тың атҡ. юғары мәктәп хеҙм‑ре (2007), РСФСР‑ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы (1973), СССР-ҙың юғары...
ЗАКАЗНИК
ЗАКАЗНИК, дәүләт ҡарамағындағы махсус һаҡланыусы тәбиғәт биләмәләре категорияһы. З. тәбиғәт комплекстарын йәки уларҙың компоненттарын һаҡлау йәки тергеҙеү, экологик балансты тотоу маҡсатында хужалыҡ эшмәкәрлеген алып барыу даими йәки ваҡытлыса тыйыла. З. территорияһында һунар итеү, балыҡ тотоу, ер һөрөү,...
ЗАЙЦЕВ, Яңауыл р‑нындағы ауыл
ЗАЙЦЕВ, Яңауыл р‑нындағы ауыл, Первомайский а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Яңауыл т. юл ст. К. табан 23 км алыҫлыҡта Ваня й. (Тере Танып й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 973 кеше; 1920 — 819; 1939 — 687; 1959 — 485; 1989 — 344; 2002 — 392; 2010 — 315 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Төп мәктәп,...
ЗАЙЦЕВ Яков Васильевич
ЗАЙЦЕВ Яков Васильевич (5.10.1923, Сыуаш авт. өлк. Батеево а. — 9.8.1994, Өфө), тарихсы. Тарих ф. д‑ры (1975), проф. (1976). РСФСР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1984), БАССРҙың атҡ. фән эшмәкәре (1980). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Ҡазан пед. ин‑тын (1948), КПСС ҮК эргәһендәге Ижт. фәндәр акад. тамамлаған...
ЗАЙЦЕВ Николай Георгиевич
ЗАЙЦЕВ Николай Георгиевич (1896, Рязань губ. Алёшкино а. — 1989, Ростов ҡ.), балетмейстер. БАССР‑ҙың атҡ. артисы (1945). Юғары дәүләт театр оҫтаханаһын тамамлағандан һуң (Мәскәү, 1922) Мәскәү һәм Ленинград филармонияларының балет артисы. 1925 й. алып Ленинград, Хабаровск, Пермь, Сталинград, Иркутск,...
ЗАЙЦЕВ Михаил Алексеевич
ЗАЙЦЕВ Михаил Алексеевич (1.3.1938, БАССР-ҙың Шишмә р‑ны Боголюбовка а. — 8.7.2010, Өфө), дәүләт эшмәкәре. БР хеҙмәтләндереү тармағының атҡ. хеҙм‑ре (1998). ӨАИны тамамлаған (1972). 1960 й. алып Өфө электр лампалары з‑дында эшләй. 1963 й. башлап Өфөлә ВЛКСМдың Орджоникидзе район ком‑тының 1‑се секретары,...
ЗАЙЦЕВ Глеб Анатольевич
ЗАЙЦЕВ Глеб Анатольевич (1.8.1974, БАССР‑ҙың Шишмә р‑ны Шишмә ҡсб), эколог. Биол. ф. д‑ры (2009). БР‑ҙың мәғариф отличнигы (2009). БДУ‑ны тамамлаған (1997). 1999 й. алып Биология ин‑тында эшләй: 2003 й. башлап өлкән, 2009 й. — төп, 2010 й. — баш ғилми хеҙм‑р. Фәнни тикшеренеүҙәре дендроэкология, тамырҙарҙы...
ЗАЙЦЕВ Александр Николаевич
ЗАЙЦЕВ Александр Николаевич (5.3.1951, Могилёв ҡ.), инженер‑механик. Техник ф. д‑ры (1993), проф. (1999). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2004). ӨАИ‑ны тамамлаған (1972), 1974—88 йй. (“Искра” махсуслаштырылған конструкторлыҡ‑технология бюроһының өлкән ғилми хеҙм‑ре, бүлек етәксеһе) һәм 1994 й. алып шунда...
ЗАЙЛАЛОВА Сажиҙә Хәмәҙийәр ҡыҙы
ЗАЙЛАЛОВА Сажиҙә Хәмәҙийәр ҡыҙы [1.11.1919, Өфө өйәҙе Өфө губ. Баштирмә а. (БР‑ҙың Благовар р‑ны) — 26.11.2005, Өфө], педагог‑методист. БАССР мәктәбенең атҡ. уҡытыусыһы (1962). К.А.Тимирязев ис. Башҡ. пед. ин‑тын тамамлаған (1950). 1936 й. алып Шишмә р‑ны Ябалаҡлы тулы булмаған урта мәктәбе уҡытыусыһы,...
ЗАЙДЕНТРЕГЕР Михаил (Моисей) Акимович
ЗАЙДЕНТРЕГЕР Михаил (Моисей) Акимович (28.3.1914, Ырымбур ҡ. — 29.6.1994, Өфө), пианист, педагог. РСФСР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1973), БАССР‑ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (1963). Мәскәү консерваторияһын тамамлаған (1938; С.Е.Фейнберг класы). 1939—94 йй. Өфө сәнғәт уч‑щеһында һәм Н.Сабитов ис. 1‑се Өфө...
ЗАИМОВ Халиҡ Шакир улы
ЗАИМОВ Халиҡ Шакир улы [13.11.1914, Ырымбур губ. Силәбе өйәҙе Һултай а. (Силәбе өлк. Сосновка р‑ны) — 9.2.1977, Өфө], комп., муз.‑йәмәғәт эшмәкәре. Композиторҙар союзы ағзаһы (1941). Башҡ. муз. уч‑щеһын (1937; С.А.Попов класы), Мәскәү консерваторияһын (Башҡ. студияһы, 1947, В.А.Белый класы; теоретик‑композиторҙар...
ЗАИМКА, Дыуан р-нындағы ауыл
ЗАИМКА, Дыуан р-нындағы ауыл, Заимка а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 115 км һәм Һилейә т. юл ст. (Силәбе өлк.) 180 км алыҫлыҡта Аяҙ й. (Ҡариҙел й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1959 й. — 676 кеше; 1989 — 359; 2002 — 290; 2010 — 220 кеше. Башҡорттар, урыҫтар йәшәй (2002). Балалар баҡсаһы,...
ЗАИКО Александр Иванович
ЗАИКО Александр Иванович (25.3.1947, Өфө), электрон техника инженеры. Техник ф. д‑ры (1991), проф. (1993). РФ‑тың (2005) һәм БР‑ҙың (1997) атҡ. уйлап табыусыһы, СССР-ҙың уйлап табыусыһы (1984). ӨАИ-ны тамамлағандан һуң (1970) шунда уҡ эшләй (1991 й. алып баш ғилми хеҙм‑р). Фәнни тикшеренеүҙәре үлсәү...
ЗАДОРНОВ Николай Павлович
ЗАДОРНОВ Николай Павлович (22.11.1909, Пенза ҡ. — 18.9.1992, Рига), яҙыусы. Латвия ССР‑ының атҡ. мәҙәниәт эшмәкәре (1969). “Амур‑атаҡай” (“Амур‑батюшка”; 1941—1946), “Капитан Невельской” (1956—1958), “Алтын биҙгәге” (“Золотая лихорадка”; 1969) һ.б. тарихи романдар авторы. 1935—37 йй. Башҡортостанда...
ЗАДИОНЧЕНКО Семён Борисович
ЗАДИОНЧЕНКО Семён Борисович (ысын исеме Зайончик Шимон Борухович; 1898, Полтава губ. Кременчуг ҡ. — 19.11.1972, Мәскәү), совет партия‑дәүләт эшмәкәре. Граждандар һәм Б.В. һуғыштарында ҡатнашыусы. 1917 й. рус армияһында; 1918—20 йй. һәм 1941—42 йй. Ҡыҙыл Армияла. 30‑сы йй. Мәскәүҙең ВКП(б) Бауман район...
ЗАГУМЕННОВ Дорофей Макарович
ЗАГУМЕННОВ Дорофей Макарович (? — 25.8.1774, Әстерхан губ. Чёрный Яр ҡ. янында), Крәҫтиәндәр һуғышында (1773—75) ҡатнашыусы, Е.И.Пугачёв полковнигы. Дәүләт крәҫтиәндәренән. 1755 й. алып ӘүжәнПетровск заводтарында мастеровой (ҡара: Мастеровой һәм эшсе кешеләр). 1773 й. көҙөндә ихтилалға ҡушыла. 1774 й....
