Список материалов
КЕР ЙЫУЫУ ЙОРТО
КЕР ЙЫУЫУ ЙОРТО, халыҡты көнкүреш хеҙмәтләндереү пр-тиеһы, керҙе йыуыу һәм артабанғы эшкәртеү м‑н шөғөлләнә; кер йыуыу өсөн бина. Керҙе йыйыу һәм оҙатыу, үҙ-үҙеңде хеҙмәтләндереү ысулы м‑н йыуыу, әйберҙәргә ваҡ ремонт яһау һ.б. хеҙмәттәр күрһәтә. Ҡорамалдары: кер йыуыу машиналары, центрифугалар, киптереү...
КАРПОВ Вячеслав Григорьевич
КАРПОВ Вячеслав Григорьевич (7.3.1938, Куйбышев өлк. Яңы Сиремшән ҡсб), иҡтисадсы. Иҡт. ф. д‑ры (1990), проф. (1991). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1998). Һарытау политехник ин‑тын тамамлағандан һуң (1960) “Башнефтепроект” ин‑тында эшләй (1963 й. алып баш инженер). 1967 й. башлап СССР ФА БФ-тың Иҡт. тикшеренеүҙәр...
КАНАЛИЗАЦИЯ
КАНАЛИЗАЦИЯ, тирә-яҡ мөхитте һәм халыҡ һаулығын һаҡлау маҡсатында ағынты һыуҙарҙы йыйыу, айырып ағыҙыу һәм таҙартыу өсөн инженер ҡоролмалары, ҡорамалдар һәм санитар саралар комплексы. Көнкүреш, производство һәм ямғыр һыуҙарын халыҡ йәшәгән урындан (сәнәғәт пр‑тиеһынан) берлектә (бүлеп) ситкә ағыҙыу...
ЙЫЛЫЛЫҠ МЕНӘН ТӘЬМИН ИТЕҮ
ЙЫЛЫЛЫҠ МЕНӘН ТӘЬМИН ИТЕҮ, ҡулланыусыларҙың коммуналь‑көнкүреш (йылытыу, елләтеү, эҫе һыу менән тәьмин итеү) һәм технологик ихтыяждарын ҡәнәғәтләндереү өсөн торлаҡ, йәмәғәт һәм сәнәғәт биналарын (ҡоролмаларын) йылытыу б‑са саралар йыйылмаһы. Урындағы (бер йәки бер нисә бинаны хеҙмәтләндерә) һәм үҙәкләштерелгән...
ЙЫЛҒА ТРАНСПОРТЫ
ЙЫЛҒА ТРАНСПОРТЫ, эске һыу юлдары буйлап пассажирҙар һәм йөк ташыуҙы тормошҡа ашырған транспорт төрө. Ырымбур губернаһында 18 б. төп бәйләнеш юлдары булып йылғалар торған. Яҙғы ташҡын ваҡытында йылғалар буйлап ауыр йөклө үҙе йөрөмәгән судноларҙа Урал тау заводтары продукцияһы сығарыла. Һәр бер судно...
ЙЫЙЫЛМА ТИМЕР-БЕТОН ҺӘМ БЕТОН КОНСТРУКЦИЯЛАР ҺӘМ ИЗДЕЛИЕЛАР СӘНӘҒӘТЕ
ЙЫЙЫЛМА ТИМЕР‑БЕТОН ҺӘМ БЕТОН КОНСТРУКЦИЯЛАР ҺӘМ ИЗДЕЛИЕЛАР СӘНӘҒӘТЕ, төҙөлөш материалдары сәнәғәте тармағы. Бетон һәм тимер‑бетондан йыйылма конструкциялар һәм изделиелар (төҙөлөш урҙалары, свайҙар, бағаналар, тоташтырғыстар, баҫмалар, баҫҡыс марштары һәм майҙансыҡтары, ҡойо өлөштәре, торба быуындары,...
ЙОСОПОВ Ҡасим Нәзиф улы
ЙОСОПОВ Ҡасим Нәзиф улы (26.11.1935, БАССР‑ҙың Саҡмағош р‑ны Сырышбаш а., хәҙ. БР‑ҙың ш. уҡ р‑ны Сыйрышбаш а.), иҡтисадсы. Иҡт. ф. д‑ры (1985), проф. (1991). РФ‑тың (2006), БАССР‑ҙың (1985), ТР‑ҙың (2007) атҡ. фән эшмәкәре, РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2008). БДУ‑ны тамамлағандан...
ЙОМШАҠ ТҮБӘ ҺӘМ ГИДРОИЗОЛЯЦИЯ МАТЕРИАЛДАРЫ СӘНӘҒӘТЕ
ЙОМШАҠ ТҮБӘ ҺӘМ ГИДРОИЗОЛЯЦИЯ МАТЕРИАЛДАРЫ СӘНӘҒӘТЕ, төҙөлөш материалдары сәнәғәтенең битумдар һәм полимерҙар нигеҙендә йомшаҡ гидроизоляция һәм түбә материалдары етештереү б‑са тармағы. Продукция түбә ҡатырғаһы, быяла-киндер, быяла-туҡыма, полимер плёнкалар файҙаланып төргәк рәүешендә сығарыла. 1969 й....
ЙӘШЕЛСӘ-ЕМЕШ СӘНӘҒӘТЕ
ЙӘШЕЛСӘ‑ЕМЕШ СӘНӘҒӘТЕ, аҙыҡ‑тәм сәнәғәте тармағы. Башҡортостанда 20 б. башында үҫешә башлай. 1997 й. Асҡын йәшелсә киптереү комбинаты, Покровка, Шафран йәшелсә киптереү комб‑ттары, Бөрө, Суртан йәшелсә киптереү з‑дтары, Бүздәк (ҡара: Бүздәк консерва комбинаты), Иглин, Туймазы консерва з‑дтары, “Консервалар”...
ЙӘШӘҮ МИНИМУМЫ
ЙӘШӘҮ МИНИМУМЫ, ҡулланыусылар кәрзиненең хаҡы, ш. уҡ мотлаҡ түләүҙәр һәм йыйымдар. Соц. программалар эшләгәндә һәм уларҙы тормошҡа ашырғанда, бюджетты төҙөгәндә халыҡтың йәшәү кимәлен баһалау өсөн йән башына квартал һайын билдәләнә. 1991 й. алып миним. ҡулланыусылар бюджеты (250‑нән ашыу тауар һәм хеҙмәт...
ЙӘҺҮҘИН Марат Әғләм улы
ЙӘҺҮҘИН Марат Әғләм улы (15.7.1948, БАССР‑ҙың Учалы р‑ны Бәләкәй Учалы ҡсб, хәҙ. Учалы ҡ.), тау инженеры. БР‑ҙың атҡ. шахтёры (2006). Магнитогорск тау‑металлургия ин‑тын тамамлаған (1973). 1964—68 йй. һәм 1973—2008 йй. (өҙөклөк м‑н) Учалы тау‑байыҡтырыу комб‑тында эшләй: слесарь, 1973 й. алып мастер,...
ЙӘРМӨХӘМӘТОВТАР
ЙӘРМӨХӘМӘТОВТАР, цирк артистары, акробаттар. Салауат Фәтхелислам улы Й. [19.5.1948, БАССР‑ҙың Абҙан р‑ны Ағурҙа а. (БР‑ҙың Ейәнсура р‑ны)], БАССР‑ҙың халыҡ (1989) һәм атҡ. (1984) артисы. Өфө циркы эргәһендәге Башҡ. цирк студияһын тамамлағандан һуң (1973) Башҡ. цирк коллективы, 1991—2000 йй. Вернадский...
ЙӘРМӨХӘМӘТОВ Зиннур Ғөбәйҙулла улы
ЙӘРМӨХӘМӘТОВ Зиннур Ғөбәйҙулла улы (3.2.1948, БАССР‑ҙың Баймаҡ районы Хәсән а. — 20.6.2022, Мәскәү ҡ.), иҡтисадсы. Техник фәндәр кандидаты (1998), иҡтисад фәндәре докторы (2005). БР‑ҙың атҡаҙанған төҙөүсеһе (1998). Магнитогорск тау‑металлургия институтының тау (1976) һәм иҡтисад (1979) факультеттарын...
ЙӘНГИРОВ Азат Вәзир улы
ЙӘНГИРОВ Азат Вәзир улы (8.10.1977, Свердловск ҡ.), иҡтисадсы. Иҡт. ф. д‑ры (2009). БДУ‑ны тамамлаған (1999), 2002 й. алып шунда уҡ уҡыта: 2003 й. башлап Нефтекама филиалында (2005 й. алып иҡт.‑матем. ф‑ты деканы, бер үк ваҡытта 2011 й. башлап финанстарға дәүләт идараһы каф. мөдире), 2013 й. — Иҡтисад,...
ЙӘМӘҒӘТ ТУҠЛАНЫУЫ
ЙӘМӘҒӘТ ТУҠЛАНЫУЫ, кулинария продукцияһы, ондан кондитер һәм булка изделиелары етештереү, уларҙы һатыу һәм ҡулланыуҙы ойоштороу м‑н шөғөлләнгән пр‑тиелар йыйылмаһы. Й.т. пр‑тиелары 5 төргә айырыла: ресторан, бар, кафе, ашхана һәм тәғәмхана. Пр‑тиеларҙың төрөн билдәләгәндә һатылған продукцияның ассортименты,...
ИШКИЛДИН Люцир Мирзаян улы
ИШКИЛДИН Люцир Мирзаян улы [20.7.1939, БАССР‑ҙың Ҡандра р‑ны Бишҡурай а. (БР‑ҙың Туймазы р‑ны)], Хеҙмәт Даны орд. тулы кавалеры. 1962 й. алып ауыр йөк ташыусы автомобилдәр йөрөтөүсе, 1983—97 йй. Учалы тау‑байыҡтырыу комб‑тында үҙбушатҡыс йөрөтөүселәр бригадиры. 1‑се (1986), 2‑се (1981), 3‑сө (1976)...
ИШЕМБАЙ ЭЛЕКТР БҮЛЕҮ СЕЛТӘРҘӘРЕ
ИШЕМБАЙ ЭЛЕКТР БҮЛЕҮ СЕЛТӘРҘӘРЕ, Ауырғазы, Ғафури, Ишембай, Стәрлебаш, Стәрлетамаҡ р‑ндары, Ишембай, Салауат, Стәрлетамаҡ ҡҡ. ҡулланыусыларын, ш. иҫ. “Газпром нефтехим Салават”, “Каустик” пр‑тиеларын, “Синтез‑Каучук”, “Салаватстекло”, “Сода” ААЙ‑ларын электр энергияһы м‑н тәьмин итә. Оператив‑диспетчер...
ИШЕМБАЙ ШАРАП-АРАҠЫ ЗАВОДЫ
ИШЕМБАЙ ШАРАП-АРАҠЫ ЗАВОДЫ, 1969 й. Ишембай шарап з‑ды булараҡ нигеҙ һалына, 1992 й. алып И.ш‑а.з. ДУП‑ы, 2001 й. февр. — “Башспирт”тың бүлендек пр‑тиеһы, окт. — филиалы, 2006 й. ябыла. Составына емеш‑еләк һәм виноград шараптарын ҡойоу (1969 й. нигеҙләнгән), алкоголһеҙ продукция (1987), араҡы (1992)...
ИШЕМБАЙ ТРИКОТАЖ ӘЙБЕРҘӘР ФАБРИКАҺЫ
ИШЕМБАЙ ТРИКОТАЖ ӘЙБЕРҘӘР ФАБРИКАҺЫ, ЯАЙ. Балалар, ҡатын‑ҡыҙ, ир‑ат өсөн эске кейем һәм өҫкө трикотаж етештерә. Составына бәйләү‑буяу, бесеү‑тегеү производстволары (икеһе лә 1966 й. нигеҙләнгән) инә. 2010 й. 750 кеше эшләгән. Продукцияһы БР‑ҙа һәм РФ- тың башҡа төбәктәрендә һатыла.
1964 й. нигеҙ һалына,...
ИШЕМБАЙ КАТАЛИЗАТОРҘАР МАХСУСЛАШТЫРЫЛҒАН ХИМИЯ ЗАВОДЫ
ИШЕМБАЙ КАТАЛИЗАТОРҘАР МАХСУСЛАШТЫРЫЛҒАН ХИМИЯ ЗАВОДЫ. 1932 й. нигеҙ һалына, 1936 й. Ишембай нефть ҡыуыу з‑ды булараҡ файҙаланыуға тапшырыла, 1949 й. алып Ишембай НЭЗ‑ы, 1990 й. — “И.к.м.х.з.” ДУП‑ы, 2003 й. — ААЙ, 2007 й. ябыла. Һауа, трансформатор майы, тәбиғи газ һ.б. киптереү һәм таҙартыу өсөн цеолиттар...
