Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ЮЛЫШЕВ Ирек Ғәле улы

ЮЛЫШЕВ Ирек Ғәле улы [28.4.1934, Свердловск өлк. Барҙы р‑ны Танып а. (Пермь крайы)], агроном. А.х. ф. д‑ры (1989), проф. (1990). РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2009). Пермь а.х. ин‑тын тамамлағандан һуң (1958) Фалёнки селекция ст. (Киров өлк.) агроном‑орлоҡсолоҡ белгесе: 1960 й. алып...

ЮЛЫҠ, Ғафури р‑нындағы ауыл

ЮЛЫҠ, Ғафури р‑нындағы ауыл, Ҡауарҙы а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 52 км һәм Аҡкүл т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 68 км алыҫлыҡта Еҙем й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 737 кеше; 1920 — 843; 1939 — 1132; 1959 — 905; 1989 — 835; 2002 — 805; 2010 — 741 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Төп мәктәп, балалар...

ЮЛЫҠ, Баймаҡ р‑нындағы ауыл

ЮЛЫҠ, Баймаҡ р‑нындағы ауыл, Йомаш а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 41 км һәм Сибай т. юл ст. К.‑Көнб. табан 82 км алыҫлыҡта Мағаш й. (Һаҡмар й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 435 кеше; 1920 — 1617; 1939 — 919; 1959 — 423; 1989 — 475; 2002 — 544; 2010 — 470 кеше. Башҡорттар, та­тарҙар...

ЮЛЫҠ МӘҘРӘСӘҺЕ

ЮЛЫҠ МӘҘРӘСӘҺЕ, урта уҡыу йорто. 19 б. башында Ырымбур­ өйәҙе Юлыҡ Ямы а. (хәҙ. БР‑ҙың Баймаҡ р‑ны Юлыҡ а.) мәсете эргәһендә асыла. Нигеҙ һалыусыһы — Ә.Мо­ҡаев. Ырымбур ­мосолман­ диниә ­на­зараты ҡарамағында була. Шәхси иғәнәләргә тотола. Уҡытыу‑тәрбиә эшенә мөҙәрис, мәсеттең (1911 й. алып Юлыҡ­ йәмиғ...

ЮЛЫҠ ЙӘМИҒ МӘСЕТЕ

ЮЛЫҠ ЙӘМИҒ МӘСЕТЕ, 1911 й. Ырымбур губ. Орск өйәҙе Юлыҡ а. (БР‑ҙың Баймаҡ р‑ны) М.М.Рәмиев һәм Мөхәмәтшакир М.Рәмиев (ҡара: Рәмиевтәр) аҡсаһына төҙөлә. Ырымбур­ мосолман­ диниә ­назараты ҡарамағында була. Мәсет (20×12×8) бер ҡатлы, таштан һалынған, ҡыйығы 4 яҡлы, 5 ҡырлы михрабы (ғибәҙәт уйымы) бар....

ЮЛЫЕВ Батыргәрәй Ғабдулмөхәмәт улы

ЮЛЫЕВ Батыргәрәй Ғабдулмөхәмәт улы [18.8.1861, Ырымбур губ. Верхнеурал өйәҙе Бөрйән улусы Йәрмөхәмәт а. (БР‑ҙың Баймаҡ р‑ны) — 1915, Ырымбур губ. Орск өйәҙе 1‑се Этҡол а. (БР‑ҙың Баймаҡ р‑ны)], этнограф, тыуған яҡты өйрәнеүсе. Өфө­ ир­ балалар­ гимназияһын­ тамамлаған. Өфө губернаһында, 1891 й. алып...

ЮЛТЫЙ (Юлтыев) Дауыт Исхаҡ улы

ЮЛТЫЙ (Юлтыев) Дауыт Исхаҡ улы [18.4.1896 (башҡа мәғлүмәттәр б‑са, 1893), Һамар губ. Быҙаулыҡ өйәҙе Юлтый а. (Ырымбур өлк. Красногвардейский р‑ны) — 10.7.1938, Өфө], яҙыусы, йәмәғәт эшмәкәре. Яҙыу­сылар­ союзы ағзаһы (1934). Беренсе донъя һәм Граждандар һуғыштарында ҡатнашыусы. Тыуған ауылындағы һ.б....

ЮЛТЫЕВА Нинель Дауыт ҡыҙы

ЮЛТЫЕВА Нинель Дауыт ҡыҙы (3.2.1926, Өфө — 23.11.2014, Ҡазан), балет артисы, педагог, балетмейстер. РСФСР‑ҙың (1957), БР‑ҙың (1995) һәм ТР‑ҙың (1996) халыҡ артисы. Проф. (1985). Д.Юлтыйҙың ҡыҙы. Ленинград хореография уч‑щеһын (1949; педагогы М.Ф.Романова), Ленинград консерваторияһын (1972; педагогы...

ЮЛТИМЕР, Баҡалы р‑нындағы ауыл

ЮЛТИМЕР, Баҡалы р‑нындағы ауыл, Дияш а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 21 км һәм Туймазы т. юл ст. Т. табан 70 км алыҫлыҡта Йондоҙ й. (Сөн й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 255 кеше; 1959 — 282; 1989 — 329; 2002 — 301; 2010 — 274 кеше. Сыуаштар йәшәй (2002). Клуб бар. Ауылға 20 б. 20‑се...

ЮЛСУРИНА Әлфиә Мырҙабулат ҡыҙы

ЮЛСУРИНА Әлфиә Мырҙабулат ҡыҙы (25.4.1960, БАССР‑ҙың Бөрйән р‑ны Иҫке Собханғол а.), йырсы. БР‑ҙың халыҡ (2010) һәм атҡ. (2002) артисы. Өфө сәнғәт уч‑щеһын тамамлағандан һуң (1983; Ә.К. Мәсәлимова класы) Бөрйән район мәҙәниәт һарайының художество етәксеһе, 1996 й. алып Башҡорт филармонияһының артист‑вокалисы....

ЮЛМӨХӘМӘТОВ Ринад Салауат улы

ЮЛМӨХӘМӘТОВ Ринад Салауат улы (17.1.1957, БАССР‑ҙың Маҡар р‑ны Түб. Этҡол а., хәҙ. БР‑ҙың Ишембай р‑ны Үрге Этҡол а.), математик. БР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (1991), физика‑матем. ф. д‑ры (1987), проф. (1993). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2006). БДУ‑ны тамамлаған (1979). 1982 й. алып Математика ин‑тында эшләй:...

ЮЛМӘТОВА Суфия Фәтих ҡыҙы

ЮЛМӘТОВА Суфия Фәтих ҡыҙы (2.1.1919, Һамар губ. Бөгөлмә ҡ. — ?), әҙәбиәт белгесе. Филол. ф. д‑ры (1981), проф. (1984). БССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1991). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. МДУ‑ны тамамлаған (1941). 1949 й. алып Ҡазан пед. ин‑тында, 1954 й. — Ҡазан ун‑тында, 1961—96 йй. БДУ‑ла (1962—69 йй.,...

ЮЛИАН (13 б.), венгр сәйәхәтсеһе, монах.

ЮЛИАН (13 б.), венгр сәйәхәтсеһе, монах. Венгрҙарҙың тарихи илен эҙләү (ҡара: Боронғо­ венгрҙар) һәм уның халҡын католик диненә күсереү маҡсатында ике тапҡыр сәйәхәттә була. Тәүге сәйәхәт (1235—37) т‑да мәғлүмәттәрҙе папа Григорий IX тәғәйенләнгән “Брат Рихард тарафынан табылған Бөйөк Венгрия тураһында”...

ЮЛДЫБАЙ, С у р а ш, Ейәнсура р‑нындағы ауыл

ЮЛДЫБАЙ, С у р а ш, Ейәнсура р‑нындағы ауыл, Абҙан а/с ҡарай. Район үҙәгенән К. 60 км һәм Һарыҡташ т. юл ст. (Ырымбур өлк.) Т.‑Көнс. табан 32 км алыҫлыҡта Әселе й. (Һаҡмар й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 496 кеше; 1920 — 443; 1939 — 259; 1959 — 207; 1989 — 175; 2002 — 182; 2010 — 137...

ЮЛДЫБАЙ, Күгәрсен р‑нындағы ауыл

ЮЛДЫБАЙ, Күгәрсен р‑нындағы ауыл, Юлдыбай а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 25 км һәм Мәләүез т. юл ст. К.‑Көнс. табан 85 км алыҫлыҡта Тасы й. (Һаҡмар й. басс.) буйында, Эйек ­заказнигы терр‑яһында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 531 кеше; 1920 — 683; 1939 — 437; 1959 — 472; 1989 — 340; 2002 — 335; 2010...

ЮЛДЫБАЙ, Ғ ү м ә р, Йылайыр р‑нындағы ауыл

ЮЛДЫБАЙ, Ғ ү м ә р, Йылайыр р‑нындағы ауыл, Юлдыбай а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 40 км һәм Сибай т. юл ст. К.‑Көнб. табан 95 км алыҫлыҡта Һаҡмар й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 448 кеше; 1920 — 438; 1939 — 607; 1959 — 2086; 1989 — 1730; 2002 — 1910; 2010 — 1650 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002)....

ЮЛДЫБАЙ УРТА МӘКТӘБЕ

ЮЛДЫБАЙ УРТА МӘКТӘБЕ, Йылайыр р‑нында урынлашҡан. 1919 й. мәҙрәсә нигеҙендә 1‑се баҫҡыс берҙәм хеҙмәт мәктәбе булараҡ асыла, 1930 й. алып башланғыс мәктәп, 1935 й. — тулы булмаған урта мәктәп, 1937 й. хәҙ. статусын ала. Компьютер класы, китапханаһы, тамаша һәм спорт залдары, слесарлыҡ, ағас эше һәм...

ЮЛДЫБАЕВ Марат Һаҙый улы

ЮЛДЫБАЕВ Марат Һаҙый улы (30.9. 1951, Өфө), саксофонсы. БАССР‑ҙың халыҡ (1989) һәм атҡ. (1985) артисы. ӨАИ‑ны (1974), Өфө сәнғәт уч‑щеһын (1978; А.Г.Иващенко класы) тамамлаған. 1980 й. алып “Дуҫтар” башҡорт джаз ансамбленең художество етәксеһе. 1992 й. башлап Бангкок ҡ. йәшәй һәм эшләй. Ижадында башҡорт...

ЮЛДАШЕВ Роберт Нәжип улы

ЮЛДАШЕВ Роберт Нәжип улы (9.7. 1971, Өфө), ҡурайсы. БР‑ҙың халыҡ артисы (2012). Ҡурайсылар­ союзы ағзаһы­(2007). ӨДСИ‑не тамамлаған (2000; педагогы А.М.Ҡобағошов). 1989 й. алып ӨДСИ эргәһендәге урта махсус музыка мәктәбе уҡытыусыһы, 1991 й. — “Аҡ йондоҙ” төркөмө, 1995—98 йй. һәм 2001—03 йй. Ғәс­кә­ров­...

ЮЛДАШЕВ Роберт Нәжип улы

ЮЛДАШЕВ Роберт Нәжип улы (9.7.1971, Өфө ҡ.), ҡурайсы. БР‑ҙың халыҡ артисы (2012). Ҡурайсылар союзы ағзаһы (2007). ӨДСИ‑не тамамлаған (2000; педагогы А.М.Ҡобағошов). 1989 й. алып ӨДСИ эргәһендәге урта махсус музыка мәктәбе уҡытыусыһы, 1991 й. — “Аҡ йондоҙ” төркөмө, 1995—98 йй. һәм 2001—03 йй. Ғәскәров...