Список материалов
ФАЛЬКО Валерий Степанович
ФАЛЬКО Валерий Степанович (19.11.1939, Бәләбәй ҡ. — 22.9.2009, Өфө), элемтә аппаратураһын көйләүсе. РФ‑тың почётлы радисы (1996). 1958—2000 йй. (өҙөклөк м‑н) Башҡ‑н “Прогресс” ПБ‑нда...
ФАМЕН ЯРУСЫ,
ФАМЕН ЯРУСЫ, девондың өҫкө бүлегенең өҫкө бүлексәһе. Франс ярусында ята, турней ярусы м‑н ҡаплана. А. Дюмон тарафынан Арден тауҙарында айырып күрһәтелә (1855), Фамен (Бельгия)...
ФАНЕР ПРОИЗВОДСТВОҺЫ
ФАНЕР ПРОИЗВОДСТВОҺЫ, ағас эшкәртеү сәнәғәтенең фанера, бөгөп йәбештерелгән деталдәр һәм шпон етештергән тармағы (ҡара: Ағас плита). Башҡортостанда 20 б. башында үҫеш...
ФАНЕРОЗОЙ
ФАНЕРОЗОЙ (гр. phanerós — асыҡтан‑асыҡ һәм zōé — тормош), ф а н е р о з о й э о н ы, ф а н е р о з о й э о н о т е м а һ ы, Ер геологияһы тарихының иң ҙур этабы. 542 млн йыл дауам итә....
ФАНТАЗИЯ
ФАНТАЗИЯ (гр. phantasia — хыял), бер дәүергә хас булған (йөкмәткеле, структур) үҙенсәлекле комбинациянан ғибәрәт инструменталь (һирәгерәк вокаль) музыка жанры. Башҡортостанда...
ФАНТАСТИКА
ФАНТАСТИКА (гр. phantastiké — хыял итеү сәнғәте) х у д о ж е с т в о л ы ә ҙ ә б и ә т т ә: тормошто сағылдырыу формаһы, ысынбарлыҡтағы хәл‑ваҡиғалар нигеҙендә логик яҡтан уларға...
ФАРЗЕТДИНОВ Миркашир Миңлеғәли улы
ФАРЗЕТДИНОВ Миркашир Миңлеғәли улы [5.9.1921, Өфө губ. Бөрө өйәҙе Яңы Нуғай а. (БР‑ҙың Краснокама р‑ны) — 28.9.1991, Өфө], физик‑теоретик. Физика‑матем. ф. д‑ры (1973), проф. (1973)....
ФАРМАКОГНОЗИЯ
ФАРМАКОГНОЗИЯ (гр. phármakon — дарыу һәм gnósis — белем), дарыуҙар яһау өсөн үҫемлектәр һәм хайуандарҙан алынған дарыу сеймалын, уларҙың беренсел эшкәрткәндән һуңғы ҡайһы...
ФАРМАКОЛОГИЯ
ФАРМАКОЛОГИЯ (гр. pharmakon — дарыу һәм ... логия), дарыуҙарҙың кеше һәм хайуандар организмына тәьҫирен өйрәнеүсе фән. Дөйөм һәм айырым Ф. айыралар. Фарм. химия, фармакогнозия,фармация,...
ФАРМАНДАР №1 һәм №2
ФАРМАНДАР №1 һәм №2, Башҡорт мәркәз шураһының 1917 й. 11 һәм 15 нояб. сығарған бойороҡтары. Ш.Ә.Манатов, Ә.Ә.Вәлидов, Ф.Дәүләтшин, Й.Г.Әмиров, Ғ.Айытбаев, М.Ғ.Смаҡов, Ғ.В.Хәсәнов,...
ФАРМАЦЕВТИКА ХЕҘМӘТЕ
ФАРМАЦЕВТИКА ХЕҘМӘТЕ, дауалау‑иҫкәртеү учреждениеларын һәм халыҡты дарыуҙар, мед. тәғәйенләнешле изделиелар, гигиена предметтары һ.б. м‑н тәьмин итеүҙе тормошҡа...
ФАРСЫ ТЕЛЕ
ФАРСЫ ТЕЛЕ, иран телдәренең береһе (көньяҡ-көнбайыш төркөмө). Ирандың рәсми теле. Шулай уҡ Афғанстанда, Берләшкән Ғәрәп Әмирлектәрендә, Ираҡта, Пакистанда, Һиндостанда,...
ФАРСЫ ТЕЛЕНӘН ҮҘЛӘШТЕРЕЛГӘН ҺҮҘҘӘР
ФАРСЫ ТЕЛЕНӘН ҮҘЛӘШТЕРЕЛГӘН ҺҮҘҘӘР. Төрки һәм фарсы телле халыҡтарҙың тығыҙ иҡт. һәм мәҙәни бәйләнештәре Ф.т.ү.һ. таралыуына булышлыҡ итә. Фарсы һүҙҙәренең башҡорт...
ФАРТУКОВ Иван Иванович
ФАРТУКОВ Иван Иванович (28.7.1948, Белорус ССР‑ы Скориничи а.), рәссам. БР‑ҙың халыҡ (2017) һәм атҡ. (2002) рәссамы. Рәссамдар союзы ағзаһы (1983). Түб. Тагил пед. ин‑тын тамамлаған...
ФАРШАТОВ Иридий Әшрәф улы
ФАРШАТОВ Иридий Әшрәф улы (5.7.1938, БАССР‑ҙың Кушнаренко р‑ны Кушнаренко а.), хоҡуҡ белгесе. Юридик ф. д‑ры (1992), проф. (1993). РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре...
ФАСОЛЬ
ФАСОЛЬ (Phaseolus), ҡуҙаҡлылар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. 150‑нән ашыу (культурала яҡынса 20) төрө билдәле, Австралияла, Америкала, Африкала, Европала, Көньяҡ һәм Көньяҡ‑Көнсығыш...
ФАСЦИОЛЁЗ
ФАСЦИОЛЁЗ, кешенең һәм хайуандарҙың башлыса гепатобилиар системаһын һәм эсәктәрен зарарлай торған паразитар ауырыу. Тыуҙырыусылары: Fasciola hepatica (бауыр имгесе) һәм Fasciola...
ФАУНА
ФАУНА (лат. Fauna — урман һәм баҫыуҙар алиһәһе, рим мифол. хайуандарҙы ҡурсалаусы), билдәле бер терр‑яла йәшәгән хайуан төрҙәренең тарихи яҡтан нығынған йыйылмаһы. Төрлө...
ФАЯГӨЛ
ФАЯГӨЛ (Polemonium), фаягөл һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. 40‑тан ашыу төрө билдәле, башлыса Төньяҡ һәм Көньяҡ Америкала, шулай уҡ Евразияның уртаса бүлкәтендә...
ФАЯГӨЛ ҺЫМАҠТАР
ФАЯГӨЛ ҺЫМАҠТАР (Polemoniaceae), ике өлөшлөләр ғаиләһе. 130‑ҙан ашыу заты, 300‑гә яҡын төрө билдәле, башлыса Төньяҡ һәм Көньяҡ Америкала, бер нисә заты Евразияның тропик булмаған...
