Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

БИКБАЙ Баязит Ғаяз улы

БИКБАЙ (Бикбаев) Баязит Ғаяз улы (9.1.1909, Ырымбур өйәҙе ш. уҡ исемле губ. Ҡалта а., хәҙ. БР‑ҙың Көйөргәҙе р‑ны Яңы Ҡалта а., — 2.9.1968, Өфө), яҙыусы. БАССР‑ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (1957). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1934). 1929 й. “Сәсән” ж. (ҡара: “Ағиҙел”) эшләй, 1930—31 йй. “Ленинский путь” Туймазы...

БИКБАУ БЕЙ, үҫәргән ырыуы башлығы

БИКБАУ БЕЙ, үҫәргән ырыуы башлығы. Үҫәргәндәрҙең Нуғай Урҙаһына ҡаршы көрәшенә етәкселек итә. Шәжәрәгә һ.б. тарихи сығанаҡтарға ярашлы, Иҫке бей, Ҡаракүҙәк бей Мишәүәли, Шәғәле Шаҡман бей м‑н бергә көньяҡ-көнсығыш башҡорттарының Мәскәү батшалығы составына инеү шарттары т‑да һөйләшеүҙәр алып бара (ҡара:...

БИКБАУ, Ейәнсура р‑нындағы ауыл

БИКБАУ, А ҡ ҡ у ж а, Ейәнсура р‑нындағы ауыл, Бикбау а/ с ҡарай. Район үҙәгенән Көнс. 17 км һәм Һарыҡташ т. юл ст. (Ырымбур өлк.) Т.‑Көнс. табан 71 км алыҫлыҡта Кесе Һүрәм й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 237 кеше; 1920 — 363; 1939 — 284; 1959 — 314; 1989 — 210; 2002 — 256; 2010 — 199 кеше. Башҡорттар...

БИКБАУОВ Әбдрәшит Ильяс

БИКБАУОВ Әбдрәшит Ильяс улы (1896, Сембер губ. Иҫке Зеленовка а. — 12.9.1938, Алыҫ Көнсығыш), Башҡорт милли хәрәкәте эшмәкәре. 1918 й. Каруанһарайҙа комендант командаһы нач., 1919 й. алып Ә.Ә.Вәлидовтың адъютанты, февр. Башҡорт ғәскәренең РККА составына инеүе т‑дағы һөйләшеүҙәрҙә, мартта “Үҙәк Совет...

БИКБАУОВ Әбдрәшит Ильяс улы

БИКБАУОВ Әбдрәшит Ильяс улы (1896, Сембер губ. Иҫке Зеленовка а. — 12.9.1938, Алыҫ Көнсығыш), Башҡорт милли хәрәкәте эшмәкәре. 1918 й. Каруанһарайҙа комендант командаһы нач., 1919 й. алып Ә.Ә.Вәлидовтың адъютанты, февр. Башҡорт ғәскәренең РККА составына инеүе т‑дағы һөйләшеүҙәрҙә, мартта “Үҙәк Совет...

БИКБИРҘИН Йәүҙәт Зәйнулла улы

БИКБИРҘИН Йәүҙәт Зәйнулла улы [10.6.1952, БАССР‑ҙың Баймаҡ районы Күсей а. — 12.5.1996, шунда уҡ], бейеүсе, балетмейстер. БР‑ҙың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1992). Башҡ. республика мәҙәниәт‑ағартыу училищеһын тамамлаған (Стәрлетамаҡ ҡ., 1971; педагогтары К.С.Цыганкова, В.А.Цыпляков). 1973—74 йй. Ғәскәров...

БИКБОВ Мөхәррәм Мөхтәрәм улы

БИКБОВ Мөхәррәм Мөхтәрәм улы (4.4.1957, Ырымбур өлкәһе Иманғол а.), офтальмолог. БР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (2016), медицина фәндәре докторы (1998), профессор (2009). РФ‑тың (2013) һәм БР‑ҙың (1996) атҡаҙанған табибы. БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1980) Күмертау ҡ. эшләй. 1985 й. алып Өфө күҙ ауырыуҙары ҒТИ‑нда:...

БИКБОВ Сәрүәй Шәйбәк улы

БИКБОВ Сәрүәй Шәйбәк улы [26.10.1908, Өфө губ. Бөрө өйәҙе Иҫке Бикмәт а. (БР‑ҙың Борай р‑ны) — 5.2.1990, Өфө], совет партия‑дәүләт эшмәкәре. С.М.Киров ис. Әзербайжан нефть сәнәғәте акад. тамамлаған (Баҡы, 1939). 1925 й. алып комсомол һәм профсоюз эшендә: ВЛКСМ‑дың Бөрө кантон ком‑ты бүлеге мөдире, секретары,...

БИКБОВ Юныс Юлбарыҫ улы

БИКБОВ Юныс Юлбарыҫ улы [1883, Ырымбур губ. Орск өйәҙе Әбүләйес а. (БР‑ҙың Ейәнсура р‑ны) — 1943, Ҡарағанда ҡ.], Башҡорт милли хәрәкәте эшмәкәре. Ҡазан ун‑тының юридик ф‑тын тамамлағандан һуң (1911) Орск өйәҙе 2‑се Үҫәргән улусында мировой судья булып хеҙмәт итә. 1917 й. авг. алып Башҡорт мәркәз шураһы...

БИКБУЛАТ АРҠАЕВ, Б. Әликәшев

БИКБУЛАТ АРҠАЕВ, Б. Әликәшев (?—1755, Ырымбур ҡ.), башҡорт ихтилалы (1755—56) етәкселәренең береһе. Нуғай даруғаһы Бөрйән улусы башҡорттарынан. Әликәш Һөйөндөковтың улы. Шул уҡ улустың старшинаһы. 1755 й. мартында атаһы менән берлектә ихтилалды әҙерләүҙә ҡатнашыу тәҡдиме менән Батыршаға хат ебәрә. Май...

БИКБУЛАТ, Күгәрсен р‑нындағы ауыл

БИКБУЛАТ, Күгәрсен р‑нындағы ауыл, Урал а/ с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 12 км һәм Мәләүез т. юл ст. К.‑Көнс. табан 77 км алыҫлыҡта Кесе Эйек й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 538 кеше; 1920 — 651; 1939 — 586; 1959 — 556; 1989 — 618; 2002 — 594; 2010 — 497 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Урта...

БИКБУЛАТОВ Ғәлимнур Хөснийәр улы

БИКБУЛАТОВ Ғәлимнур Хөснийәр улы [21.10.1925, БАССР-ҙың Өфө кантоны Янағош а. (БР‑ҙың Мишкә р‑ны) — 16.12.1996, Өфө], диктор, актёр. БАССР‑ҙың атҡ. артисы (1979). Башҡ. театр.‑художество уч‑щеһын тамамлағандан һуң (1949; Х.Бохарский курсы) Борай, Баймаҡ колхоз‑совхоз театрҙары, БАДТ актёры. 1957—97 йй....

БИКБУЛАТОВ Зиннәт Төхфәт улы

БИКБУЛАТОВ Зиннәт Төхфәт улы (18.5.1939, БАССР‑ҙың Ейәнсура р‑ны Этҡол а.), анатом. Мед. ф. д‑ры (1987), проф. (1990). БР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1995), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (1999). Новосибирск мед. ин‑тын тамамлаған (1968), 1972 й. алып шунда уҡ эшләй. 1980 й. башлап СССР...

БИКБУЛАТОВ Зиннур Ғизелхаҡ улы

БИКБУЛАТОВ Зиннур Ғизелхаҡ улы (20.1.1947, БАССР‑ҙың Мәләүез р‑ны Исламғол а. — 26.4.2009, шунда уҡ), зоотехник. А.х. ф. д‑ры (1999). БАХИ‑ны тамамлағандан һуң (1970) Мәләүез р‑нының М.Ғафури ис. к‑зы баш зоотехнигы, һыйыр малы һимертеү комплексы нач., 1980 й. алып КПСС‑тың Мәләүез ҡала ком‑ты секретары,...

БИКБУЛАТОВ Игорь Хөснөт улы

БИКБУЛАТОВ Игорь Хөснөт улы (19.10.1941, БАССР‑ҙың Хәйбулла р‑ны Бүребай ҡсб), химик‑технолог. Химия ф. д‑ры (1985), проф. (1986). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1991), РФ‑тың атҡ. юғары мәктәп хеҙм‑ре (1998), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2006). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1963) Стәрлетамаҡ...

БИКБУЛАТОВ Илдар Ғәлимнур улы

БИКБУЛАТОВ Илдар Ғәлимнур улы (4.11.1953, Белорет ҡ.), рәссам. БР‑ҙың атҡ. рәссамы (1999). Рәссамдар союзы ағзаһы (1986). Ғ.Х.Бикбулатовтың улы. ӨДСИ‑не тамамлағандан һуң (1978; педагогтары Р.М.Нурмөхәмәтов, Э.М.Сәйетов) Башҡ‑н ижади‑производство комб‑ты рәссамы, 1991—92 йй. баш рәссамы, 1993—96 йй....

БИКБУЛАТОВ Наил Вәли улы

БИКБУЛАТОВ Наил Вәли улы [14.2.1931, БАССР‑ҙың Арғаяш р‑ны Этбай а. (Силәбе өлк. Арғаяш р‑ны) — 18.4.1996, Өфө, Силәбе өлк. Арғаяш р‑ны Яңы Субыл а. ерләнгән], этнограф. Тарих ф. канд. (1965). К.А.Тимирязев ис. Баш. пед. ин‑тын тамамлағандан һуң (1951) Балаҡатай р‑нының Яңыбай урта мәктәбендә уҡыта....

БИКБУЛАТОВ Нәжих Тайып улы

БИКБУЛАТОВ Нәжих Тайып улы (28.2.1919, Өфө — 1.4.1986, шунда уҡ), токсиколог. Мед. ф. д‑ры (1974), проф. (1976), мед. хеҙмәте полк. (1956). БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1979), СССР‑ҙың уйлап табыусыһы (1985). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Табиптарҙың белемен камиллаштырыу үҙәк ин‑тын тамамлаған (Мәскәү,...

БИКБУЛАТОВ Ренат Мисбах улы

БИКБУЛАТОВ Ренат Мисбах улы (8.3.1940, Өфө — 29.5.1995, Мәскәү), вирусолог. Мед. ф. д‑ры (1986), проф. (1992). БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1963) — Өфө вакциналар һәм сывороткалар ҒТИ‑нда, 1964 й. алып Рәсәй мед. ФА‑ның Д.И.Ивановский ис. Вирусология ин‑тында (Мәскәү; 1992 й. башлап төп ғилми хеҙм‑р)...

БИКБУЛАТОВ Сөнғәтулла Ниғмәтулла улы

БИКБУЛАТОВ Сөнғәтулла Ниғмәтулла улы [27.12.1886, Өфө губ. Стәрлетамаҡ өйәҙе Балыҡлы а. (БР‑ҙың Фёдоровка р‑ны) — 20.11.1954, Ҡазан], телсе, педагог. “Хөсәйениә” мәҙрәсәһен тамамлағандан һуң (1908) Әл-Әзһәр (Ҡаһирә) ун‑тында уҡый, унда Төрки‑татар шәкерттәре йәмғиәтен ойоштора. 1911 й. алып — “Хөсәйениә”...