Список материалов

ЖИВОВ Павел Евгеньевич [15.3.1918, Өфө губ. Стәрлетамаҡ өйәҙе Бәрҙешле а. (БР‑ҙың Ишембай р‑ны) — 9.10.2001, шунда уҡ], Соц. Хеҙмәт Геройы (1966). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1940—78 йй. Ишембай р‑нының В.И.Ленин ис. к‑зында (1960 й. тиклем Маҡар районының А.Матросов ис. к‑зы) эшләй: 1945 й. алып һәм...

ЖИВИТЧЕНКО Эдуард Вячеславович (11.7.1961, Салауат ҡ.), журналист. БР‑ҙың атҡ. матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙм‑ре (1999). Журналистар союзы ағзаһы (1986). Ҡазан ун‑тын тамамлаған (1990). 1985 й. алып “Ленинский путь” (“Ленин юлы”; ҡара: “Выбор”) гәз. мөхәррир урынбаҫары. 1991—2001 йй. “Восход” — “Торатау”...

ЖИВЕ ЯРУСЫ, девондың урта бүлегенең өҫкө бүлексәһе. Эйфель ярусы һәм франс ярусы араһында урынлашҡан. Живе ҡ. (Төньяҡ Франция) районында Ж.Омалиус д’Аллуа тарафынан айырып күрһәтелә (1839), Ж.‑О.Госселе асыҡлаған (1880). Башҡортостанда Ж.я. ултырмалары ҡаҙылма организм ҡалдыҡтарын (брахиоподтар, мәрйендәр...

ЖИБЕР Анатолий Васильевич (18.6.1946, Ҡаҙаҡ ССР-ының Колхоз а.), математик. Физика‑матем. ф. д‑ры (1994), проф. (1995). Новосибирск ун‑тын тамамлаған (1969). 1971 й. алып СССР ФА Себер бүлексәһендә (Новосибирск ҡ.), 1973 й. — ӨАИ‑ла, 1990—93 йй. һәм 2001 й. — Хисаплау үҙәге булған Математика ин‑тында...

ЖЕХАНОВ Андрей Ильич (1884, Түб. Новгород ҡ. — 5.5.1924), совет партия‑дәүләт эшмәкәре. 1905 й. алып РСДРП ағзаһы. Беренсе донъя һәм Граждандар һуғыштарында ҡатнашыусы. 1906—08 йй. һәм 1914—17 йй. рус армияһында; 1918—19 йй. Ҡыҙыл Армияла. 1908—14 йй. революцион эшмәкәрлеге өсөн Орёл губ. һөргөндә була....

ЖЕРНАКОВ Сергей Владимирович (8.3.1962, Дүшәмбе), инженер-системотехник. Техник ф. д‑ры (2006). В.С.Жернаковтың улы. ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1984) шунда уҡ эшләй: 1986 й. тиклем “Вихрь” махсуслаштырылған конструкторлыҡ‑технология бюроһында, 2008 й. алып мәғлүмәт‑үлсәү техникаһы каф. мөдире, 2011 й. —...

ЖЕРНАКОВ Владимир Сергеевич (8.8.1944, Дәүләкән ҡ.), инженер-механик. БР ФА академигы (2018), техник фәндәр докторы (1992), профессор (1993). РФ‑тың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1999), БР‑ҙың атҡаҙанған машиналар эшләүсеһе (1992), РФ‑тың почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (2007), СССР‑ҙың...

ЖЕРЕБЦОВ Владимир Валерьевич (9.10.1968, Стәрлетамаҡ ҡ.), драматург. Журналистар союзы (1996), Яҙыусылар союзы (2009) ағзаһы. С.Петербург электротехник ун‑тын тамамлағандан һуң (1993) “Стерлитамакский рабочий” гәз. эшләй. Ж. ижадына дәүерҙең әхлаҡи һәм ижт. проблемаларын тәрән төшөнөү хас. “Был ҡала...

ЖЕРАВИНА Әнисә Нурылғаян ҡыҙы (22.5.1932, БАССР‑ҙың Саҡмағош р-ны Тайнаш а.), тарихсы. Тарих ф. д‑ры (1989), проф. (1990). РФ‑тың атҡ. юғары мәктәп хеҙм‑ре (2011), РФ-тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2002). Томск ун‑тын тамамлағандан һуң (1955) 1961 й. тиклем Томск өлк. Молчаново р‑нында...

ЖЁЛТЫЙ ТАТАР-БАШҠОРТ ПЕДАГОГИЯ УЧИЛИЩЕҺЫ, 1920 й. “Хөсәйениә” мәҙрәсәһе базаһында Ырымбур татар халыҡ мәғарифы ин‑ты булараҡ асыла, 1923 й. алып Ырымбур татар пед. техникумы (1927 й. башҡ. бүлексәһе асыла). 1935 й. Боғорослан ҡ. татар‑башҡ. пед. техникумы итеп күсерелә, 1937 й. башлап татар‑башҡ. пед....

ЖЕЛАТЕЛЕВ Павел Петрович (1828 – 17.11.1897, Өфө), дин эшмәкәре. Дини тәғлимәт канд. (1854). Священник дәрәжәһен ҡабул итә (1855). Ҡазан дини акад. тамамлағандан һуң (1854) Ырымбур ҡ. хеҙмәт итә: Спас-Преображение соборының, төрмә замогының священнигы һәм 1‑се мәхәллә уч‑щеһының Алла Ҡануны уҡытыусыһы....

ЖДАНОВА Елена Александровна (23.10.1980, Бийск ҡ.), спортсы. Еңел атлетика б‑са Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1998), Рәсәйҙең атҡ. спорт мастеры (2001). Өфөнөң 20‑се ДЮСШ һәм “Луч” респ. күреү б‑са инвалидтарҙың спорт‑тергеҙеү үҙәге тәрбиәләнеүсеһе (тренерҙары И.С.Романов, Т.В.Щепетильникова)....

ЖДАНОВ Хөснөтдин [1767, Нуғай даруғаһы Меркет‑Мең улусы Балыҡлыкүл а. (БР‑ҙың Ауырғазы р‑ны) — 1869, шунда уҡ], мәғрифәтсе. Ахун. Тормошо һәм эшмәкәрлеге т‑да мәғлүмәт аҙ һаҡланған. Ж. тыуған ауылында мәҙрәсә (башҡа мәғлүмәттәр б‑са, Стәрлебаш мәҙрәсәһен) тамамлаған һәм 60 йылдан ашыу шунда уҡытҡан....

ЖДАНОВ Станислав Анатольевич (15.3.1942, БАССР‑ҙың Туймазы районы Соцгород эшселәр ҡсб, хәҙер Октябрьский ҡ.), инженер‑нефтсе. Техник фәндәр докторы (1989), профессор (1994). РФ‑тың атҡаҙанған нефть һәм газ сәнәғәте хеҙмәткәре (1993), РФ‑тың атҡаҙанған фән хеҙмәткәре (2010). СССР‑ҙың нефть сәнәғәте...

ЖДАНОВ Константин Валерьевич (14.2.1968, Өфө), инфекционист. Мед. ф. д‑ры (2000), проф. (2004). Хәрби-мед. акад. тамамлағандан һуң (Ленинград, 1991) шунда уҡ эшләй: 2010 й. алып инфекцион ауырыуҙар каф. (мед. паразитологияһы һәм тропик ауырыуҙар курсы м‑н) мөдире. Фәнни тикшеренеүҙәре вируслы инфекциялар,...

ЖДАНОВ Андрей Александрович (14.2.1896, Екатеринослав губ. Мариуполь ҡ. — 31.8.1948, Мәскәү), совет партия‑дәүләт эшмәкәре. 1915 й. алып РСДРП ағзаһы. Ген.‑полк. (1944). Граждандар һәм Б.В. һуғыштарында, 1939—40 йй. совет‑финлянд һуғышында ҡатнашыусы. 1934 й. алып ВКП(б) ҮК, бер үк ваҡытта 1944 й. тиклем...

ЖАРИКОВ Дмитрий Сергеевич (8.3.1984, Свердловск ҡ.), спортсы. Байдарка һәм каноэла ишеү б‑са Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (2003). Урал физик культура акад. тамамлаған (2005). ДЮСШ (Екатеринбург ҡ.; тренеры В.А.Воробьёв), байдарка һәм каноэла ишеү б‑са СДЮШОР (Өфө; Н.А.Попов, Н.А.Попова) тәрбиәләнеүсеһе....

ЖАЛОВАННЫЙ ГРАМОТАЛАР, айырым кешеләргә йәки халыҡ төркөмөнә билдәле бер хоҡуҡтар йәки өҫтөнлөктәр биреү т‑да документ, улар 12—19 бб. Рәсәйҙә юғары власть тарафынан бирелгән. Тәүге Ж.г. Башҡортостандың Рус дәүләтенә ҡушылыуы барышында башҡорттар алған. Был документтарҙа башҡорттарҙың Мәскәү батшалығы...