Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

НИКОЛЕНКО Алексей Геннадьевич

НИКОЛЕНКО Алексей Геннадьевич (13.3.1964, Өфө ҡ. — 7.11.2021, шунда уҡ), энтомолог. Биология фәндәре докторы (2003), профессор (2005). БДУ‑ны тамамлаған (1986). 1983—84 йй. Өфө гигиена һәм һөнәри ауырыуҙар ҒТИ‑нда, 1987—88 йй. һәм 1991 й. башлап Органик химия институтында эшләй. 1993 й. алып Биохимия...

НИКОЛАЙ СИРКӘҮЕ

НИКОЛАЙ СИРКӘҮЕ, Т р о и ц а - Н и к о л а й с и р к ә ү е, Краснокама р‑ны Николо-Берёзовка а. урынлашҡан. Берёзовка святитель Николай Чудотворец иконаһы табылған урында таштан төҙөлгән, 3‑сөһө тип фараз ителә (икәүһе ағастан 16 б. Строгановтар тарафынан һалынған, берәү яндырылған), Изге Живоначальная...

НИКОЛАЙ II

НИКОЛАЙ II (6.5.1868, Царское Село ҡ. — 17.7.1918, Екатеринбург ҡ.), Рәсәй императоры (1894 й. 20 окт. алып), Романовтар нәҫеленән. Император Александр III өлкән улы. Петербург ФА‑ның почётлы ағзаһы (1876). 1891 й. июлендә Көнсығыш буйлап сәйәхәттән ҡайтышлай, тәхет вариҫы Николай Орск ҡ. Ырымбур губ....

НИКОЛАЕВСКИЙ Борис Иванович

НИКОЛАЕВСКИЙ Борис Иванович (8.10.1887, Бәләбәй ҡ. — 22.2. 1966, Менло-Парк ҡ., АҠШ), тарихсы, революция хәрәкәте эшмәкәре. 1903 й. алып РСДРП(б), 1906 й. — РСДРП(м), 1920 й. — РСДРП(м) ҮК ағзаһы. Өфө, Һамар ҡалаларынан һ.б. урындарҙа революцион эшмәкәрлек м‑н шөғөлләнгән. 1904 й. һәм 1908—10 йй. ҡулға...

НИКОЛАЕВСКАЯ Елена Матвеевна

НИКОЛАЕВСКАЯ Елена Матвеевна (18.7.1923, Мәскәү — 2.2.2006, шунда уҡ), шағирә, тәржемәсе. “Буяуҙар” (“Краски”; 1961), “Бәхетле булып тыу” (“Родись счастливой”; 1979), “Ят шатлыҡты һүндермә” (“Не гаси чужую радость”; 2000), “Мин көндәрҙе ашыҡтырмайым” (“Я дней не тороплю”; 2006) шиғыр йыйынтыҡтары, “Тауыштар”...

НИКОЛАЕВКА, Туймазы р‑нындағы ауыл

НИКОЛАЕВКА, Туймазы р‑нындағы ауыл, Николаевка а/с үҙәге. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 26 км һәм Ҡандра т. юл ст. К.‑Көнб. табан 16 км алыҫлыҡта Өҫән й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 718 кеше; 1920 – 1099; 1939 – 1023; 1959 – 1149; 1989 – 584; 2002 – 648; 2010 – 724 кеше. Башҡорттар, урыҫтар, татарҙар...

НИКОЛАЕВКА, Стәрлетамаҡ р‑нындағы ауыл

НИКОЛАЕВКА, Стәрлетамаҡ р‑нындағы ауыл, Николаевка а/с үҙәге. Район үҙәгенән һәм Стәрлетамаҡ т. юл ст. К.‑Көнб. табан 30 км алыҫлыҡта Стәрле й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 575 кеше; 1920 – 847; 1939 – 776; 1959 – 652; 1989 – 594; 2002 – 816; 2010 – 830 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Урта мәктәп,...

НИКОЛАЕВКА, Өфө р‑нындағы ауыл

НИКОЛАЕВКА, Өфө р‑нындағы ауыл, Николаевка а/с үҙәге. Район үҙәгенән Көнб. 25 км һәм Өфө т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 25 км алыҫлыҡта Һикияҙ й. (Ҡармасан й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 310 кеше; 1920 – 365; 1939 – 382; 1959 – 306; 1989 – 1924; 2002 – 2340; 2010 — 2738 кеше. Урыҫтар,...

НИКОЛАЕВКА, Ҡырмыҫҡалы р‑нындағы ауыл

НИКОЛАЕВКА, И м ә н л е к ү л, Й о м р а н, Ҡырмыҫҡалы р‑нындағы ауыл, Николаевка а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т. 11 км һәм Ибраһим т. юл ст. Көнб. табан 3 км алыҫлыҡта Ҡарайылға й. (Ағиҙел й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 704 кеше; 1920 – 920; 1939 – 1204; 1959 – 1099; 1989 – 822; 2002 –...

НИКОЛАЕВКА, Бөрө р‑нындағы ауыл

НИКОЛАЕВКА, Бөрө р‑нындағы ауыл, Бурны а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 6 км һәм Өфө т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 75 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 1135 кеше; 1920 – 1430; 1939 – 1185; 1959 – 681; 1989 – 489; 2002 – 513; 2010 – 505 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Урта мәктәп, балалар баҡсаһы, фельдшер-акушерлыҡ...

НИКОЛАЕВКА, Благовещен р‑нындағы ауыл

НИКОЛАЕВКА, С е м ё н о в к а, Благовещен р‑нындағы ауыл, Николаевка а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 11 км һәм Загородная т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 37 км алыҫлыҡта Семёновка й. (Ағиҙел й. ҡушылдығы) буйында, Өфө—Яңауыл автомобиль юлында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 2140 кеше; 1920 — 2054; 1939 — 2002;...

НИКОЛАЕВКА, Белорет р‑нындағы ауыл

НИКОЛАЕВКА, Белорет р‑нындағы ауыл, Николаевка а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 56 км һәм Белорет т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 64 км алыҫлыҡта Оло Әүнәр й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 839 кеше; 1920 — 909; 1939 — 481; 1959 — 390; 1989 — 121; 2002 — 144; 2010 — 113 кеше. Башҡорттар, урыҫтар йәшәй...

НИКОЛАЕВКА ҠӘБЕРЛЕГЕ

НИКОЛАЕВКА ҠӘБЕРЛЕГЕ, Бура мәҙәниәте археологик ҡомартҡыһы. Б.э.т. 16—15 бб. ҡарай. Стәрлетамаҡ р‑ны Николаевка а. төньяҡ-көнсығышҡа табан 1,5 км алыҫлыҡта Стәрле й. һул ярында урынлашҡан. 1934 й. Р.Б.Исмәғилев тарафынан асыла һәм 1981 й. өйрәнелә, 2004—06 йй. Ю.А.Морозов һәм М.С.Чаплыгин тикшерә. Тупраҡ...

НИКОЛАЕВКА ЗАВОДЫ

НИКОЛАЕВКА ЗАВОДЫ, 1866 й. Илек й. (Йүрүҙән й. ҡушылдығы) буйында, Минйәр заводынан төньяҡ-көнсығышҡа табан 30 саҡрым алыҫлыҡта бер туған Н.П. һәм И.П. Балашовтар (ҡара: Балашовтар) тарафынан суйын иретеү заводы булараҡ нигеҙ һалына. Хужалары: Балашовтар. Эҫем тау округына ингән. 1868 й. эшләй башлай....

НИКОЛАЕВ Василий Семёнович

НИКОЛАЕВ Василий Семёнович (21.3.1907, Өфө губернаһы Бәләбәй өйәҙе Семёнкин а., хәҙер БР‑ҙың Саҡмағош районы Яңы Семёнкин а., — 29.12.1989, Кемерово өлкәһе Банново а.), Советтар Союзы Геройы (1944). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1930 й. алып БАССР‑ҙың Шаран районы “Йәшлек” колхозында, 1937 й. — Мәскәү ҡ.,...

НИКОЛАЕВ Василий Васильевич

НИКОЛАЕВ Василий Васильевич (11.2.1939, БАССР‑ҙың Ауырғазы р‑ны Сыуаш‑Ҡарамалы а. — 28.6. 2007, С.‑Петербург, тыуған яғында ерләнгән), инженер‑механик. Сыуашстан Респ. Милли фән һәм сәнғәт акад. почётлы акад. (2001). Техник ф. д‑ры (1998), проф. (1996). РФ‑тың атҡ. нефть һәм газ сәнәғәте хеҙм‑ре (1992),...

НИКОВ Николай Петрович

НИКОВ Николай Петрович (23.3.1930, Украина ССР‑ының Николаев ҡ. — 22.8.1998, Өфө), хирург, онколог. Мед. ф. д‑ры (1976), проф. (1980). СССР‑ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1975). Г.П.Никовтың ҡустыһы. БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1954) Фёдоровка р‑ны Дедов дауаханаһында баш табип, 1957 й. алып БДМИ‑ла (1975...

НИКОВ Григорий Петрович

НИКОВ Григорий Петрович (28.7.1924, Рязань өлкәһе Нащи а. — 9.8.2016, Өфө ҡ.), педагог. Педагогия фәндәре кандидаты (1970). БАССР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1978). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Н.П.Никовтың ағаһы. Киев педагогия институтын тамамлаған (1952). 1941—42 йй. “Башнефтестрой” тресында (Ишембай ҡ.)...

НИКИШИН Сергей Михайлович

НИКИШИН Сергей Михайлович (24.7.1958, БАССР‑ҙың Благовар р‑ны Языков а.), спортсы. Конькиҙа шыуыу спорты б‑са СССР‑ҙың халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1978). Шорт-трек б‑са Рәсәйҙең атҡ. тренеры (1992) һәм бөтә Союз категориялы судья (1990). ӨНИ‑не (1982), Үҙәк физик культура ин‑тының Юғары тренерҙар...

НИКИФОРОВ Юрий Никифорович

НИКИФОРОВ Юрий Никифорович (16.11.1934, БАССР‑ҙың Бәләбәй р‑ны Аделькин а. — 27.11. 2012, Өфө), тарихсы, политолог. Тарих ф. д‑ры (1978), проф. (1980). БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1983), РСФСР мәктәбенең атҡ. уҡытыусыһы (1960). СССР‑ҙың юғары мәктәбе отличнигы (1984), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем...