Список материалов
БОҘАЯҘ РАЙОНЫ
БОҘАЯҘ РАЙОНЫ, БАССР‑ҙың үҙәк өлөшөндә урынлашҡан, төньяҡта — Өфө р‑ны, көнсығышта — Ҡырмыҫҡалы, көньяҡта — Ауырғазы, көнбайышта Дәүләкән һәм Шишмә р‑ндары м‑н сиктәш булған. 1935 й. 31 ғин. ойошторолған (ҡара: Административ район). 1956 й. 4 июлендә бөтөрөлгән, терр‑яһы Ауырғазы һәм Ҡырмыҫҡалы р‑ндары...
БОДИБИЛДИНГ
БОДИБИЛДИНГ (ингл. body — тән һәм building — төҙөлөш), культуризм, спорт төрө, мускулдарҙы үҫтереү өсөн төрлө ауырлыҡтар (гантель, гер, штанга һ.б.) м‑н физик күнекмәләр системаһы. Башҡортостанда Б. үҫеше 20 б. 80‑се йй. Б. б‑са тәүге “Олимп”, “Крепыш”, “Викинг” (бөтәһе лә — Өфө), “Прометей” (Күмертау ҡ.)...
БОҒОРОСЛАН, Стәрлетамаҡ р‑нындағы ауыл
БОҒОРОСЛАН, Стәрлетамаҡ р‑нындағы ауыл, Максимовка а/ с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Стәрлетамаҡ т. юл ст. Көнб. табан 42 км алыҫлыҡта Ҡуғанаҡ й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 679 кеше; 1920 — 815; 1939 — 243; 1959 — 269; 1989 — 240; 2002 — 249; 2010 — 233 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Башланғыс мәктәп-балалар...
БОҒОРОСЛАН, Боғорослан өйәҙе ҡалаһы
БОҒОРОСЛАН, Боғорослан өйәҙе ҡалаһы (1781 й. алып) һәм адм. үҙәге (1781—1920). 1748 й. Боғорослан биҫтәһе булараҡ нигеҙ һалына. 1795 й. Б. 267 йорт иҫәпләнгән, ш. иҫ. хәрби хеҙм‑рҙәргә һәм отставкалағы чиндарға 63 йорт ҡараған, канцелярия хеҙм‑рҙәренә — 3, сауҙагәр һәм мещандарға — 5, руханиҙарға —...
БОҒОРОСЛАН ӨЙӘҘЕ
БОҒОРОСЛАН ӨЙӘҘЕ, 1781 й. Өфө наместниклығы составында ойошторола. Өйәҙгә Ҡазан губернаһының көньяҡ‑көнсығыш өлөшө инә. 1796 й. бөтөрөлә. 1804 й. Ырымбур губернаһы составында яңынан тергеҙелә (өйәҙгә бөтөрөлгән Сергиевск өйәҙе инә), 1851 й. алып Һамар губернаһына ҡарай. 18 б. аҙ. төньяҡта — Бөгөлмә...
БОҒОРОСЛАН БИҪТӘҺЕ
БОҒОРОСЛАН БИҪТӘҺЕ, 1748 й. Нуғай даруғаһы Ҡыпсаҡ улусы башҡорттарының аҫаба ерҙәрендә Оло Кинәле й. уң ярында уға Тарханка й. ҡойған ерҙә нигеҙ һалына. Биҫтәгә дәүләт крәҫтиәндәре, отставкалағы түбән дәрәжәле хәрбиҙәр, һөргөнгә ебәрелгән, күсеп килгән кешеләр урынлаштырыла. Халыҡтың төп кәсебе йәшелсәселек...
БОҒҘАНОВА Ғәлиә Нәғим ҡыҙы
БОҒҘАНОВА Ғәлиә Нәғим ҡыҙы (21.10.1944, БАССР‑ҙың Бүздәк р‑ны Ҡаңны-Төркәй а.), педиатр. Мед. ф. д‑ры (1998), проф. (1998). БР‑ҙың атҡ. табибы (2002). БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1968) Октябрьский, Өфө ҡҡ. табип булып эшләй. 1977 й. алып БДМУ‑ла уҡыта (1987—92 йй. балалар ауырыуҙары каф. мөдире). Фәнни...
БОҒҘАНОВ Фәрит Вәлинур улы
БОҒҘАНОВ Фәрит Вәлинур улы (7.10.1932, БАССР‑ҙың Ауырғазы р‑ны Солтанморат а. — 12.3.2001, Өфө), драматург. БР‑ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (1992). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1977). Д.И.Курский ис. Һарытау юридик ин‑тын тамамлаған (1962). 1963—67 йй., 1976—88 йй. БАССР‑ҙың хоҡуҡ һаҡлау органдарында эшләй....
БОҒҘАН, Миәкә р‑нындағы ауыл
БОҒҘАН, Миәкә р‑нындағы ауыл, Боғҙан а/ с үҙәге. Район үҙәгенән Көнб. 23 км һәм Аксёнов т. юл ст. К. табан 40 км алыҫлыҡта Уҡты‑Ҡаран й. (Дим й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 814 кеше; 1920 — 822; 1939 — 603; 1959 — 551; 1989 — 640; 2002 — 605; 2010 — 474 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002)....
БОҒҘАН, Балтас р‑нындағы ауыл
БОҒҘАН, Балтас р‑нындағы ауыл, Боғҙан а/ с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 23 км һәм Көйәҙе т. юл ст. (Пермь крайы) К.‑Көнс. табан 93 км алыҫлыҡта Боғҙан күле (Тере Танып й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 2108 кеше; 1920 — 2134; 1939 — 1143; 1959 — 804; 1989 — 410; 2002 — 453; 2010 — 454 кеше....
БОҒАНАҠ, Белорет р‑нындағы ауыл
БОҒАНАҠ, Белорет р‑нындағы ауыл, Әзекәй а/ с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 9 км һәм Белорет т. юл ст. К.‑Көнб. табан 3 км алыҫлыҡта Буғанаҡ й. (Ағиҙел й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 404 кеше; 1959 — 836; 1989 — 933; 2002 — 859; 2010 — 773 кеше. Урыҫтар, башҡорттар йәшәй (2002)....
БОҒАН (Bucephala clangula)
БОҒАН (Bucephala clangula), ҡаҙ һымаҡтар отрядының өйрәктәр ғаиләһенә ҡараған ҡош. Евразияла һәм Төньяҡ Америкала таралған. Кәүҙә оҙонлоғо 42—50 см, ауырлығы 1 кг тиклем. Башы ҙур, йомро. Енси диморфизм хас: ата ҡоштар ҙурыраҡ һәм яҙын сағыуыраҡ төҫтә була (түше һәм ян-яғы аҡ, ҡанаты, арҡаһы һәм ҡойроғо...
БОҒАҠ
БОҒАҠ, ҡалҡан биҙенең патологик ҙурайыуы. Морфологик билдәләре б‑са — диффуз (биҙҙең тигеҙ ҙурайыуы), төйөрлө (биҙҙең айырым урындары ҙурайыуы һәм тығыҙланыуы), ҡатнаш (тығыҙ урындарҙың бөтә биҙҙең диффуз ҙурайыуы м‑н бергә барыуы); ҡалҡан биҙенең функциональ әүҙемлеге б‑са — тиреотоксик (юғары), гипотиреоид...
БОГУСЛАВСКИЙ Наум Самойлович (Шмулевич)
БОГУСЛАВСКИЙ Наум Самойлович (Шмулевич) (7.11.1927, Украина ССР‑ы Белая Церковь ҡ. — 11.5.1997, Өфө), рәссам. БАССР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1988), СССР кинематографияһы отличнигы (1982). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Юғары профсоюз мәҙәниәт мәктәбен тамамлаған (Ленинград, 1967). 1948 й. алып — “Победа”...
БОГОЯВЛЕНСК ЗАВОДЫ
БОГОЯВЛЕНСК ЗАВОДЫ, 1751 й. И.Б.Твердышев (ҡара: Твердышевтар) һәм И.С.Мясников (ҡара: Мясниковтар) тарафынан Нуғай даруғаһы Кесе Табын һәм Юрматы улусы башҡорттарынан һатып алынған ерҙәрҙә Тоҙйылға й. буйында баҡыр иретеү заводы булараҡ нигеҙ һалына. Хужалары: Твердышев һәм Мясников, 1783 й. алып Бекетовтар,...
БОГОСЛОВСКИЙ ЗАВОДЫ
БОГОСЛОВСКИЙ ЗАВОДЫ, 1758 й. Ҡазан даруғаһы Надир улусында Надир Ураҙмәтовтан һатып алынған ерҙәрҙә Кисеү й. (Кама й. басс.) буйында сауҙагәр Г.И.Глазов тарафынан баҡыр иретеү заводы булараҡ нигеҙ һалына; 1759 й. йылға ағымы буйлап 2,5 саҡрымға түбәнерәк күсерелә. Хужалары: Глазовтар, 1834 й. алып В.П.Шелашников....
БОГОСЛАВСКИЙ Владимир Александрович
БОГОСЛАВСКИЙ Владимир Александрович (20.12.1964, Ҡаҙаҡ ССР‑ы Баянауыл а. — 10.11.2004, БР‑ҙың Әлшәй р‑ны Раевка а.), спортсы. Ауыр атлетика б‑са Рәсәйҙең халыҡ-ара класлы спорт мастеры (1995). Әлшәй р‑ны ДЮСШ тәрбиәләнеүсеһе (тренеры Р.Н.Әхмәтов), БР йыйылма командаһы өсөн сығыш яһай (тренеры П.С.Горулёв)....
БОГОРОДСКИЙ, Сергеевка, Благовещен р‑нындағы ауыл
БОГОРОДСКИЙ, Сергеевка, Благовещен р‑нындағы ауыл, Богородский а/ с үҙәге. Район үҙәгенән Т. 31 км һәм Загородная т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 51 км алыҫлыҡта Огрязь й. (Иҙәк й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1018 кеше; 1920 — 1329; 1939 — 751; 1959 — 612; 1989 — 544; 2002 — 493; 2010 —...
БОГОРОДСКИЙ, Мәләүез р‑нындағы ауыл
БОГОРОДСКИЙ, Мәләүез р‑нындағы ауыл, Денис а/ с үҙәге. Район үҙәгенән һәм Мәләүез т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 18 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 871 кеше; 1920 — 1005; 1939 — 885; 1959 — 504; 1989 — 484; 2002 — 513; 2010 — 508 кеше. Урыҫтар, башҡорттар йәшәй (2002). Урта мәктәп, балалар баҡсаһы,...
БОГОРОДСКИЙ, ауыл
БОГОРОДСКИЙ, ауыл, 1936 й. алып Өфө составында.
1604 й. батша һарайы крәҫтиәндәре Яңы Слобода исеме м‑н нигеҙ һала, 1620 й. Кадомцов (тәүге төпләнеүселәрҙең береһе Иван Кадомец исеменән) исеме м‑н теркәлгән. 1622 й. ауылда икона (ҡара: Богородский-Өфө Божья Матерь иконаһы) пәйҙә булыу хөрмәтенә Ҡазан-Богородский...
