Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ЙӘНЕКӘЕВ Дәрд Ғәли улы

ЙӘНЕКӘЕВ Дәрд Ғәли улы (21.3.1925, Бәләбәй ҡ. — 13.4.2016, Мәскәү ҡ.), психиатр. Медицина фәндәре докторы (1979), профессор (1980). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Дворян Йәнекәевтәр нәҫеленән. БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1952) республиканың дауалау‑иҫкәртеү учреждениеларында эшләй, 1966 й. алып БДМИ‑ла уҡыта....

ЙӘНЕКӘЕВ Дамир Әхмәт улы

ЙӘНЕКӘЕВ Дамир Әхмәт улы (1.1.1939, Өфө), патофизиолог. Мед. ф. д‑ры (1988), проф. (1989). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1993), СССР-ҙың уйлап табыусыһы (1985). Дворян Йәнекәевтәр нәҫеленән, С.Ә.Йәнекәеваның ағаһы. БДМИ‑ны тамамлаған (1963), 1965 й. алып шунда уҡ эшләй: 1987 й. башлап патофизиология каф....

ЙӘНЕКӘЕВ Ғайса Хәмиҙулла улы

ЙӘНЕКӘЕВ Ғайса Хәмиҙулла улы (2.7.1864, Ырымбур губ. Бәләбәй өйәҙе Яңы Ҡарғалы а., хәҙ. БР‑ҙың Благовар р‑ны Үрге Ҡарғалы а., — 1931 й. марты, Өфө), Ҡазан губернаһынан 3‑сө Дәүләт думаһы (1907—12) депутаты, Ырымбур губернаһынан 4‑се Дәүләт думаһы (1912—17) депутаты. Дворян Йәнекәевтәр нәҫеленән. Ырымбур...

ЙӘНЕКӘЕВ Вил Ғүмәр улы

ЙӘНЕКӘЕВ Вил Ғүмәр улы (16.10.1936, Өфө), инженер‑механик. Техник ф. д‑ры (1984), проф. (1985). РФ-тың атҡ. фән һәм техника эшмәкәре (1994), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (1996). Дворян Йәнекәевтәр нәҫеленән. БАХИ‑ны тамамлаған (1959), 1962—64 йй. шунда уҡ уҡыта. 1967 й. алып С.‑Петербург...

ЙӘНЕКӘЕВ Булат Һиҙиәт улы

ЙӘНЕКӘЕВ Булат Һиҙиәт улы (21.1.1942, БАССР‑ҙың Баймаҡ районы 1‑се Моҡас а.— 28.4.2020, Өфө ҡ.), халыҡ музыканты, йырсы. БР‑ҙың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1993). 1959 й. алып Бөтә Рәсәй Һуҡырҙар йәмғиәтенең Белорет, 1979—2003 йй. Бәләбәй уҡыу‑производство предприятиеларында эшләй, бер үк ваҡытта...

ЙӘНЕКӘЕВ Әбүбәкер Әбделкәрим улы

ЙӘНЕКӘЕВ Әбүбәкер Әбделкәрим улы (15.9.1897, Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Түб. Ҡарғалы а., хәҙ. БР‑ҙың Благовар р‑ны Үрге Ҡарғалы а., — 3.10.1983, Өфө), педагог. Пед. ф. канд. (1945). РСФСР‑ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы (1945). Дворян Йәнекәевтәр нәҫеленән. Үҙәк халыҡ мәғарифы ойоштороусылары ин‑тын тамамлаған...

ЙӘНЕКӘЕВ Айрат Рафаэль улы

ЙӘНЕКӘЕВ Айрат Рафаэль улы (1.1.1966, БАССР‑ҙың Шишмә р‑ны Шишмә ҡсб), травматолог‑ортопед. Мед. ф. д‑ры (2007). БР‑ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (2015). Р.Ғ.Йәнекәевтең улы. БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1989) Өфөнөң 17‑се дауаханаһында эшләй (2014 й. алып ортопедия бүлеге мөдире). Фәнни эшмәкәрлеге балалар...

ЙӘНҒУЖИН Рим Зәйниғәбит улы

ЙӘНҒУЖИН Рим Зәйниғәбит улы (15.11.1941, БАССР‑ҙың Стәрлетамаҡ р‑ны Айыусы а. — 11.11.2007, Өфө, тыуған яғында ерләнгән), этнограф. Тарих ф. д‑ры (1990), проф. (1991). РФ‑тың атҡ. фән эшмәкәре (2002), БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1993), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (1997). БДУ‑ны тамамлаған...

ЙӘНҒУЖИН Айбулат Рим улы

ЙӘНҒУЖИН Айбулат Рим улы (29.12.1971, Өфө ҡ.), философ. БР ФА профессоры (2016), философия фәндәре докторы (2007), профессор (2013). Р.З.Йәнғужиндың улы. БДУ‑ны тамамлаған (1993), 1999 й. алып шунда уҡ эшләй (2003—10 йй. философия һәм фән тарихы кафедраһы мөдире вазифаһын башҡарыусы). Фәнни тикшеренеүҙәре...

ЙӘНГИРОВА Венера Мәғәсүм ҡыҙы

ЙӘНГИРОВА Венера Мәғәсүм ҡыҙы (10.4.1953, БАССР‑ҙың Кушнаренко р‑ны “Шемәк” с‑зының Ҡармасан бүлексәһе ҡсб, хәҙ. БР‑ҙың Өфө р‑ны Ҡармасан а.), педагог. Пед. ф. д‑ры (2000), проф. (2004). БР‑ҙың мәғариф отличнигы (1994), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2007). БДПИ‑ны тамамлаған (1977)....

ЙӘНГИРОВ Мәрүән Йәнгир улы

ЙӘНГИРОВ Мәрүән Йәнгир улы [21.4.1908, Өфө губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Яныш а. (БР‑ҙың Благовар р‑ны) — 7.12.1992, Өфө], дәүләт эшмәкәре. Тарих ф. канд. (1951). Мәскәү план ин‑тында уҡыған (1931—33). ВКП(б) ҮК эргәһендәге Юғары партия мәктәбен, ВКП(б) ҮК эргәһендәге Ижт. фәндәр акад. (икеһе лә — Мәскәү,...

ЙӘНГИРОВ Азат Вәзир улы

ЙӘНГИРОВ Азат Вәзир улы (8.10.1977, Свердловск ҡ.), иҡтисадсы. Иҡт. ф. д‑ры (2009). БДУ‑ны тамамлаған (1999), 2002 й. алып шунда уҡ уҡыта: 2003 й. башлап Нефтекама филиалында (2005 й. алып иҡт.‑матем. ф‑ты деканы, бер үк ваҡытта 2011 й. башлап финанстарға дәүләт идараһы каф. мөдире), 2013 й. — Иҡтисад,...

ЙӘНГЕЛ, йылға

ЙӘНГЕЛ, йылға, Урал й. уң ҡушылдығы. Яҡтыкүлдән башлана. БР‑ҙың Әбйәлил р‑ны (Ҡара йылға тамағынан ш. уҡ район буйлап көньяҡ-көнсығышҡа табан) һәм Силәбе өлк. буйлап төньяҡтан көньяҡҡа табан аға. Урал й. (тамағынан 2091 км алыҫлыҡта) ҡоя. Оҙонлоғо 73 км, басс. майҙаны 1120 км2. Башҡортостанда Й. оҙонлоғо...

ЙӘНГЕЛ, Әбйәлил р‑нындағы ауыл

ЙӘНГЕЛ, Әбйәлил р‑нындағы ауыл, Йәнгел а/с үҙәге. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 37 км һәм Магнитогорск т. юл ст. (Силәбе өлк.) К.‑Көнб. табан 44 км алыҫлыҡта Йәнгел й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 241 кеше; 1959 — 534; 1989 — 1427; 2002 — 1235; 2010 — 1332 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Урта мәктәп,...

ЙӘНГЕЛ ТОРАҺЫ

ЙӘНГЕЛ ТОРАҺЫ, таш быуат археологик ҡомартҡыһы. Әбйәлил р‑ны Селивановка а. көнсығышҡа табан 1 км алыҫлыҡта Йәнгел й. уң төп ярында ҡаяла (бейеклеге 20 м) урынлашҡан. Г.Н.Матюшин тарафынан 1963 й. асыла һәм 1966—69 йй., 1976 й. өйрәнелә. Майҙаны 500—600 м2, 284 м2 ҡаҙылған. 16740 әйбер (нигеҙҙә, саҡматаштан...

ЙӘНГЕЛ МӘҘӘНИӘТЕ

ЙӘНГЕЛ МӘҘӘНИӘТЕ, мезолит дәүере археологик мәҙәниәте. Б.э.т. 9—8 мең йыллыҡтарға ҡарай. Йәнгел тораһы исеме м‑н аталған. Башҡортостанда Й.м. ҡомартҡылары Көньяҡ Урал аръяғында тупланған (Исемһеҙ Морон, Йәнгел тораһы, Ҡарабалыҡты, Оҙон Шыршылыҡ II, Суртанды торалары, Ташбулат II, Яҡтыкүл). Торамалар...

ЙӘНГӘРӘЕВ Дәүләткирәй Сәлим улы

ЙӘНГӘРӘЕВ Дәүләткирәй Сәлим улы [15.9.1927, БАССР‑ҙың Тамъян-Ҡатай кантоны Хөсәйен а. (БР‑ҙың Белорет р‑ны) — 20.5.1999, БР‑ҙың Белорет р‑ны Үҙәнбаш ҡсб], Соц. Хеҙмәт Геройы (1966). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1951 й. алып Белорет р‑ны эске эштәр бүлегендә, 1956—87 йй. Белорет урман сәнәғәте хужалығының...

ЙӘНБУХТИНА Әлмирә Ғәйнулла ҡыҙы

ЙӘНБУХТИНА Әлмирә Ғәйнулла ҡыҙы (28.7.1938, Өфө — 20.11.2018, шунда уҡ), сәнғәт белгесе. Сәнғәт ғилеме д‑ры (2004), проф. (2004). БР‑ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (2006). Рәссамдар союзы (1973), Рәсәй сәнғәт ғилеме белгестәре ассоциацияһы (1992), Халыҡ-ара художество тәнҡитселәре ассоциацияһы (1993), Рәссамдар...

ЙӘНБИРҘИНА Зөбәржәт Нәби ҡыҙы

ЙӘНБИРҘИНА Зөбәржәт Нәби ҡыҙы (18.9.1945, БАССР‑ҙың Көйөргәҙе р‑ны Ҡунаҡбай а. – 9.5.2009, Стәрлетамаҡ ҡ.), шағирә. БР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (2006). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1990). 1973 й. алып Стәрлетамаҡ ҡ. һәм Стәрлетамаҡ р‑нының төрлө пр‑тиеларында һәм учреждениеларында эшләй, 1992—94 йй. һәм...