Список материалов
ТУЙМАЗЫ ИКМӘК КОМБИНАТЫ
ТУЙМАЗЫ ИКМӘК КОМБИНАТЫ. 1958 й. “Пищевик” артеле (икмәк, икмәк кеүәҫе, газлы эсемлектәр, ҡайнатма, туңдырма етештергән) һәм Серафимовка икмәкханаһы базаһында Туймазы икмәк з‑ды булараҡ ойошторола, 1977 й. алып Т.и.к. (50‑нән ашыу төр продукция), 1994 й. башлап ААЙ, 2006 й. ябыла. Составына икмәк, икмәк‑ҡалас...
ТУЙМАЗЫ ИНДУСТРИАЛЬ ТЕХНИКУМЫ
ТУЙМАЗЫ ИНДУСТРИАЛЬ ТЕХНИКУМЫ, 1962 й. Өфө индустриаль техникумы (ҡара: Һөнәрселек‑педагогия колледжы) филиалы булараҡ асыла, 1964 й. алып киске быяла-керамика техникумы, 1966 й. — киске индустриаль техникум, 1993 й. хәҙ. исемен ала. 1989—99 йй. БР‑ҙың Благовещен ҡалаһында Т.и.т. филиалы эшләй (ҡара:...
ТУЙМАЗЫ ИТ КОМБИНАТЫ
ТУЙМАЗЫ ИТ КОМБИНАТЫ. 1929 й. колбаса цехы булған мал һуйыу урыны булараҡ ойошторола, 1956 й. алып Т.и.к., 1997 й. — ААЙ, 2008 й. ябыла. Составына ит‑май, колбаса, иттºн ярым фабрикаттар етештереү цехтары; тире тоҙлау бүлеге, келәт бинаһы, йәшелсә һәм иген һаҡлау урындары, һыуытҡыс ингән. 2003 й. 86...
ТУЙМАЗЫ ҠАҒЫҘ ФАБРИКАҺЫ
ТУЙМАЗЫ ҠАҒЫҘ ФАБРИКАҺЫ. 1962 й. ойошторола, 1967 й. файҙаланыуға индерелә (төрөү ҡағыҙы, ҡағыҙ ҡаптар, 1971 й. — яҙыу ҡағыҙы, 1973 й. — полиэтилендан һалынма тоҡтар, 90‑сы йй. башында шешә йәшниктәре, һыу һибеү шлангылары, баҫма обойҙар етештерелә башлай), 2001 й. алып ЯСЙ, 2005 й. ябыла. Составына...
ТУЙМАЗЫ ҠОШСОЛОҠ ФАБРИКАҺЫ
ТУЙМАЗЫ ҠОШСОЛОҠ ФАБРИКАҺЫ, ААЙ, “Урал‑Волга буйы агросәнәғәт төркөмө” ЯСЙ составына инә. Туймазы р‑ны Дуҫлыҡ а. урынлашҡан. Т.ҡ.ф. составына төп етештереү цехтары: сәнәғәт көтөүе, себеш үҫтереү, ҡош салыу, йомортҡаны сорттарға айырыу, йомортҡа онтағы киптереү; ярҙамсы цехтар: ремонт-механика, ремонт‑төҙөлөш,...
ТУЙМАЗЫ МЕДИЦИНА КОЛЛЕДЖЫ
ТУЙМАЗЫ МЕДИЦИНА КОЛЛЕДЖЫ, 1962 й. Туймазы мед. уч‑щеһы булараҡ асыла, 2002 й. хәҙ. статусын ала. Уҡытыу көндөҙгө бүлектә акушерлыҡ эше, дауалау эше, шәфҡәт туташы эше һөнәрҙәре б‑са алып барыла. Компьютер класы, китапханаһы, методика һәм 10 клиникаға тиклемге әҙерлек кабинеты, мед. пункты, мәғлүмәт...
ТУЙМАЗЫ МУЗЕЙЫ
ТУЙМАЗЫ МУЗЕЙЫ. Милли музей филиалы (1989). Туймазы ҡ. урынлашҡан. 1973 й. тарих‑тыуған яҡты өйрәнеү музейы булараҡ ойошторола. Экспозицияһы 1990 й. асыла. Музей фондында 43 меңдән ашыу һаҡлау берәмеге, ш. иҫ. этнография (башҡорт кейеме, ш. уҡ Башҡортостан халыҡтарының кейеме, ағастан эшләнгән өй кәрәк-ярағы,...
ТУЙМАЗЫ НЕФТЬ ЯТҠЫЛЫҒЫ
ТУЙМАЗЫ НЕФТЬ ЯТҠЫЛЫҒЫ, донъяла ҙур ятҡылыҡтарҙың береһе. ТР һәм БР‑ҙың Туймазы р‑ны терр‑яһында урынлашҡан. Көньяҡ Татар көмбәҙе сиктәрендә Туймазы антиклиналь структураһына (40х20 км) тура килә. Ятыштары көмбәҙ ҡатлаулы, структуралы‑литологик, литологик. Урта һәм өҫкө девондың терриген ҡатламдарында...
ТУЙМАЗЫ ПЕДАГОГИЯ КОЛЛЕДЖЫ
ТУЙМАЗЫ ПЕДАГОГИЯ КОЛЛЕДЖЫ, 1990 й. Бәләбәй пед. уч‑щеһының (ҡара: Бәләбәй педагогия колледжы) филиалы булараҡ асыла, 1995 й. алып пед. уч‑щеһы, 2002 й. хәҙ. статусын ала. Уҡытыу көндөҙгө һәм ситтән тороп уҡыу бүлектәрендә мәктәпкәсә белем биреү, сит телдәр, информатика, матем., башланғыс кластарҙа...
ТУЙМАЗЫ РАЙОНЫ
ТУЙМАЗЫ РАЙОНЫ, БР‑ҙың көнбайыш өлөшөндә урынлашҡан. Төньяҡта — Шаран, көнсығышта — Бүздәк, көньяҡ‑көнсығышта — Бәләбәй, көньяҡта — Йәрмәкәй р‑ндары, көнбайышта ТР м‑н сиктәш. 1930 й. 20 авг. ойошторола, район составына Бәләбәй кантоны улустары инә (ҡара: Административ район). 1935 й. Т.р. терр‑яһы...
ТУЙМАЗЫ ТАТАР ДРАМА ТЕАТРЫ
ТУЙМАЗЫ ТАТАР ДРАМА ТЕАТРЫ. 1990 й. Туймазы татар дәүләт драма театры булараҡ асыла. Театрҙың беренсе баш реж. — И.С.Гәрәев (1990—92). Труппаның тәүге составына Р.Я.Гәрәева, Р.Ш. Ключарёва, Д.Р.Ҡотдосов, Ғ.Х.Латипова, Т.Д.Нәҙершин, М.Е.Сидорова, Л.Н. Сөләймәнова, А.Х.Солтанов инә. Иң тәүге спектакль...
ТУЙМАЗЫ УРТА МӘКТӘБЕ №1
ТУЙМАЗЫ УРТА МӘКТӘБЕ №1, 1922 й. БАССР‑ҙың Бәләбәй кантоны Аҙнағол а. (хәҙ. БР‑ҙың Туймазы р‑ны) 2‑се баҫҡыс берҙәм хеҙмәт мәктәбе булараҡ асыла, 1923 й. алып крәҫтиән йәштәре мәктәбе. 1926 й. шул уҡ кантондың Туймазы станцияһы ҡасабаһына (хәҙ. Туймазы ҡ.) күсерелә. 1930 й. башлап тулы булмаған урта...
ТУЙМАЗЫ ҺӨТ ЗАВОДЫ
ТУЙМАЗЫ ҺӨТ ЗАВОДЫ, ААЙ. Составына сыр комплексы (1969 й. нигеҙләнгән), һөт киптереү (1975), айыртылмаған һөт (1988) цехтары инә. 2009 й. 137 кеше эшләгән; етештерелгән (мең т): киптерелгән һөт сывороткаһы һәм айыртылған һөт — 1,1, ҡаты сыр — 2,5, һыйыр майы — 0,5, айыртылмаған һөт продукцияһы — 2,6....
ТУЙМАЗЫ ЭЛЕВАТОРЫ
ТУЙМАЗЫ ЭЛЕВАТОРЫ, ЯСЙ. Составына элеватор (1949), тирмән (1960), складтар һ.б. инә. Бәләкәй икмәкханаһы, ашханаһы бар. 2009 й. 40 кеше эшләгән. Элеваторҙың һыйҙырышлығы — 66,8 мең т, механизацияланған 8 ҡабул итеү урыны һәм тәүлегенә 1,5 мең т тиклем иген ҡабул итеү, киптереү һәм өҫтәмә эшкәртеү өсөн...
ТУЙМАЗЫ ЮРИДИК КОЛЛЕДЖЫ
ТУЙМАЗЫ ЮРИДИК КОЛЛЕДЖЫ, 1992 й. Силәбе юридик техникумы филиалы (1991 й. нигеҙләнгән) базаһында Туймазы юридик техникумы булараҡ асыла, 1999 й. алып Туймазы дәүләт юридик колледжы. Уҡытыу көндөҙгө, көндөҙгө‑ситтән тороп һәм ситтән тороп уҡыу бүлектәрендә дәүләт һәм муниц. идара итеү, хоҡуҡ белеме,...
ТУЙМАЗЫ, ҡала
ТУЙМАЗЫ, БР‑ҙағы ҡала һәм т. юл станцияһы, Туймазы р‑нының адм. үҙәге (1930 й. алып). Өфөнән көнбайышҡа табан 170 км алыҫлыҡта Өҫән й. буйында, Башҡортостандың Урал алды көнбайышында, Бөгөлмә-Бәләбәй ҡалҡыулығының төньяҡ‑көнсығыш өлөшөндә урынлашҡан. Майҙаны — 42,4 км2. Халҡы (мең кеше): 1939 — 8,3;...
ТУЙӨМБӘТ, Күгәрсен р‑нындағы ауыл
ТУЙӨМБӘТ, Б а й а у ы л, Күгәрсен р‑нындағы ауыл, Мәҡсүт а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 49 км һәм Төйлөгән т. юл ст. (Ырымбур өлк.) Көнс. табан 44 км алыҫлыҡта Оло Эйек й. (Һаҡмар й. ҡушылдығы) урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 238 кеше; 1920 — 275; 1939 — 182; 1959 — 187; 1989 — 116; 2002 — 150; 2010...
ТУЙСИНА Рәшиҙә Ғилметдин ҡыҙы
ТУЙСИНА Рәшиҙә Ғилметдин ҡыҙы (10.5.1942, БАССР‑ҙың Баймаҡ р‑ны Сыңғыҙ а.), бейеүсе. РСФСР‑ҙың атҡ. артисы (1978), БАССР‑ҙың халыҡ (1974) һәм атҡ. (1972) артисы. 1960 й. алып Башҡ. дәүләт халыҡ бейеүҙәре ансамбле (ҡара: Ғәскәров Ф. исемендәге халыҡ бейеүҙәре ансамбле) солисы, 1983—87 йй. Башҡ. филармонияһының...
ТУЙТҮБӘ
ТУЙТҮБӘ, Башҡортостан (Көньяҡ) Уралындағы һырт. БР‑ҙың Ҡыйғы р‑ны һәм Силәбе өлк. буйлап Туғыҙлы а. киңлегенән Әй й. киңлек ағымына тиклем субмеридиональ йүнәлештә һуҙылған. Оҙонлоғо яҡынса 21 км, БР‑ҙа — 15 км, киңлеге 4—9 км, абс. бейеклеге 497 м. Рельефы тәпәш таулы, көньяҡ өлөшөндә йылға үҙәндәре...
ТУЙЫНДЫРЫЛҒАН БЕРЛӘШМӘЛӘР
ТУЙЫНДЫРЫЛҒАН БЕРЛӘШМӘЛӘР, с и к к е б е р л ә ш м ә л ә р, молекула каркасы бер‑береһе м‑н бары тик бер ҡатлы (туйындырылған) бәйләнеш м‑н бәйле углерод атомдарынан торған органик берләшмәләр. Ациклик (асыҡ сылбырлы, төрлө тармаҡтары булыуы мөмкин) һәм алициклик берләшмәләр айырыла. Т.б. углеводород...
