Список материалов
ХИМИК КИНЕТИКА
ХИМИК КИНЕТИКА, физик химия бүлеге, ваҡыт эсендә химик реакциялар барышы законлыҡтарын, уларҙың тиҙлегенә һәм йүнәлешенә тышҡы факторҙарҙың тәьҫирен өйрәнә. Кинетик...
ХИМИК МУТАГЕНДАР
ХИМИК МУТАГЕНДАР, мутациялар тыуҙырыу һәләтенә эйә булған матдәләр. Тура тәьҫирле (ДНК, РНК һәм ҡайһы бер аҡһымдарҙы модификациялай) һәм тәьҫире тура булмаған (промутагендар...
ХИМИК СҮСТӘР
ХИМИК СҮСТӘР, сүс барлыҡҡа килтергән полимерҙарҙыңэретмәләренән һәм иретмәләренән формалана. Башланғыс сеймалдың төрөнә бәйле яһалма (ацетат, вискоза, баҡыр-аммиак...
ХИМИК ТЕРМОДИНАМИКА
ХИМИК ТЕРМОДИНАМИКА, химик системаларҙың (газ хәлендәге, шыйыҡ һәм ҡаты матдәләр, эретмәләр һ.б.) һәм процестарҙың (реакциялар, фаза үҙгәрештәре һ.б.) термодинамик үҙсәнлектәрен...
ХИМИК ТЕХНОЛОГИЯ
ХИМИК ТЕХНОЛОГИЯ, сеймалды ҡулланыу продукттарына һәм етештереү сараларына химик эшкәртеүҙең (матдәнең үҙсәнлектәрен, составын һәм төҙөлөшөн үҙгәртеү) аҙ сығымлы...
ХИМИК ЭКОЛОГИЯ
ХИМИК ЭКОЛОГИЯ, тирә‑яҡ мөхиткәхимик матдәләрҙең тура (ашламалар, пестицидтар) һәм өҫтәмә (ағынты һыуҙар, антропоген ташландыҡтар) тәьҫире эҙемтәләрен, уларҙың кире...
ХИМИКТАР МӘҘӘНИӘТ ҺАРАЙЫ
ХИМИКТАР МӘҘӘНИӘТ ҺАРАЙЫ, Өфөлә урынлашҡан. 1975 й. Өфө химия з-дының Х.м.һ. булараҡ асыла, 1993 й. алып “Уфахимпром” ААЙ-ның мәҙәни-спорт комплексы һәм 1996 й. — Х.м.һ.,2003 й.башлап...
ХИМИКТАР СОЮЗЫ
ХИМИКТАР СОЮЗЫ, химия һәм химик технология, нефть буйынса белем биреү, химия һәм химик технология белеме биреү өлкәһендә эшләгән ғалимдарҙың, химия сәнәғәте, нефть...
ХИМИОТЕРАПИЯ
ХИМИОТЕРАПИЯ (химия һәм терапия), яман шеш күҙәнәктәренең йәшәүгә һәләтлеген туҡтата торған шешкә ҡаршы химиотерапевтик саралар ярҙамында дауалау. Моно-(бер препарат...
ХИМИЯ
ХИМИЯ, матдәләрҙең төҙөлөшөн һәм уларҙың составы һәм (йәки) төҙөлөшө үҙгәреү м-н бергә барған әүерелештәрен өйрәнгән фән. Агрохимия, математик химия, физик химия, химия...
ХИМИЯ РЕАКТОРҘАРЫ
ХИМИЯ РЕАКТОРҘАРЫ, химик реакциялар башҡарыу өсөн тәғәйенләнгән сәнәғәт аппараттары. Гидродинамик үҙенсәлектәре б-са идеаль ҡатыштырыусы, ҡыҫырыҡлаусы, диффузиялы,...
ХИМИЯ СӘНӘҒӘТЕ
ХИМИЯ СӘНӘҒӘТЕ, эшкәртеү сәнәғәтенең минераль һ.б. сеймалды эшкәртеү м-н шөғөлләнгән тармаҡтары йыйылмаһы. Лак‑буяу сәнәғәтен, пластмасса изделиелар, быяла сүс материалдар,...
ХИМИЯ ФИЗИКАҺЫ
ХИМИЯ ФИЗИКАҺЫ, химия м-н физика араһындағы сиктәш фән бүлеге; химик процестарҙың физик күренештәрен өйрәнә. Физик химия, квант химияһы, атом физикаһы, квант механикаһы,...
ХИМИЯ ҺӘМ НЕФТЬ МАШИНАЛАРЫ ЭШЛӘҮ
ХИМИЯ ҺӘМ НЕФТЬ МАШИНАЛАРЫ ЭШЛӘҮ, химия, нефтехимия, нефть һәм газ сәнәғәттәре өсөн технологик ҡорамалдар һәм аппаратура етештереү б-са машиналар эшләү тармағы. Башҡортостанда...
ХИМИЯ ҺӘМ ХИМИК ТЕХНОЛОГИЯ БЕЛЕМЕ БИРЕҮ
ХИМИЯ ҺӘМ ХИМИК ТЕХНОЛОГИЯ БЕЛЕМЕ БИРЕҮ, уҡыу йорттарында химия һәм химик технология б-са белем алыу системаһы. Дөйөм (дөйөм белем биреү мәктәптәре, ш. иҫ. химия тәрән...
ХИММОТОЛОГИЯ
ХИММОТОЛОГИЯ (химия һәм лат. motor – хәрәкәткә килтереүсе һәм …логия), яғыулыҡ-майлау материалдарының, махсус шыйыҡсаларҙың үҙсәнлектәрен, сифатын һәм уларҙы техникала...
ХИРУРГИЯ
ХИРУРГИЯ (гр. cheir – ҡул һәм ergon – ғәмәл, эш), хирургия ауырыуҙарын өйрәнгән һәм операциялар эшләү алымдарын, ысулдарын эшләгән медицина һәм ветеринария өлкәһе.
Медицинала...
ХИРУРГИЯ АУЫРЫУҘАРЫ
ХИРУРГИЯ АУЫРЫУҘАРЫ, дөйөм дауалау саралары м-н бер рәттән оператив (хирургик) ҡатнашыу кәрәк булған кеше һәм хайуандарҙың ауырыуҙары. Башлыса хирургик дауалауҙы талап...
ХИСАЕВА Дилара Әхәт ҡыҙы
ХИСАЕВА Дилара Әхәт ҡыҙы (3.10. 1946, БАССР-ҙың Саҡмағош р-ны Саҡмағош а.), физик-химик. Химия ф. д-ры (2001). БР-ҙың атҡ. уйлап табыусыһы (2002). БДУ-ны тамамлаған (1971). 1968 й. башлап...
ХИСАМ”, башҡорт халыҡ йыры
“ХИСАМ”, “Хисам көйө”, башҡорт халыҡ йыры, оҙон көй. Тәүге тапҡыр йырҙың көйө З.Ғ.Исмәғилев тарафынан 1947 й. М.И.Ғәлиеванан яҙып алына һәм “Башҡорт халыҡ йырҙары” йыйынтығында...
