Список материалов
ЭПИЛЕПСИЯ
ЭПИЛЕПСИЯ (гр. epilēpsia), ҡ у я н с ы ҡ, баш мейеһенең хроник ауырыуы, хәрәкәт, һиҙемләү, вегетатив йәки психик функциялар боҙолоуы м‑н барған ҡабатланыусы өйәнәктәр (быума)...
ЭПИСТОЛЯР ӘҘӘБИӘТ
ЭПИСТОЛЯР ӘҘӘБИӘТ, берәй кешегә яҙма мөрәжәғәт итеү формаһын ҡулланған әҫәрҙәр, персонаждарҙың ысын йәки уйҙырма хаттарынан төҙөлгән, уҡыусыларҙың киң даирәһенә...
ЭПИФИТТАР
ЭПИФИТТАР (гр. epi — өҫтөндә һәм ...фит), флораның үҫемлектәр өҫтөндә (ағас ботаҡтары, олондары һәм япраҡтары) йәки уларҙың ҡороған япма туҡымаларында йәшәүсе паразит...
ЭПОВ Михаил Иванович
ЭПОВ Михаил Иванович (20.3.1950, Чита өлк. Любовь приискыһы), геофизик. РФА акад. (2006), РФА‑ның мөхбир ағзаһы (2003), БР ФА‑ның почётлы акад. (2016), геол. ф. д‑ры (1991), проф. (2001). Новосибирск...
ЭПОКСИД ЫҪМАЛАЛАРЫ
ЭПОКСИД ЫҪМАЛАЛАРЫ, составында глицидил (бифункциональ молекулаларҙың остарында урынлашҡан) йәки эпоксид (олигомер сылбырҙар йәки циклдар составында) төркөмдәре...
ЭПОС
ЭПОС (гр. epos — һүҙ, хикәйә), башҡорт фольклоры һәм ауыҙ‑тел әҙәбиәте жанры, шиғри, шиғри‑сәсмә йәки сәсмә формала хикәйәләүсе әҫәр. Халыҡ шиғриәтендә иң боронғо жанрҙарҙың...
ЭРЕ АҠ ТОҠОМ
ЭРЕ АҠ ТОҠОМ, сусҡаларҙың ит‑май йүнәлешле тоҡомо. 19 б. Англияла урындағы һуң өлгөрөүсән сусҡалар м‑н тиҙ өлгөрөүсән Ҡытай һәм күп үрсемле Неаполь һәм Португалия сусҡаларын...
ЭРЕ ҠАРА ТОҠОМ
ЭРЕ ҠАРА ТОҠОМ, сусҡаларҙың ит‑май йүнәлешле тоҡомо. 19 б. башында Англияла урындағы оҙон ҡолаҡлы сусҡаларҙы Неаполь һәм Ҡытай сусҡалары м‑н ҡасырыу ярҙамында сығарыла....
ЭРЕ ПАНЕЛЛЕ КОНСТРУКЦИЯЛАР
ЭРЕ ПАНЕЛЛЕ КОНСТРУКЦИЯЛАР, биналарҙың (тышҡы һәм эске стеналар, түшәмдәр, ҡаплауҙар һ.б.) йәки сәнәғәт ҡоролмаларының бер үлсәме (ҡалынлығы) ҡалған ике үлсәменән (киңлеге...
ЭРЕМСЕК
ЭРЕМСЕК, башҡорт аш‑һыуының традицион һөт аҙығы. Айыртылған йәки айыртылмаған, әсегән йәки ойотолған (бер аҙ айран, ҡатыҡ әсеткеһе йәки май айраны ҡушып алына) һыйыр...
ЭРЕНБУРГ Илья Григорьевич
ЭРЕНБУРГ Илья Григорьевич (14.1. 1891, Киев — 31.8.1967, Мәскәү), яҙыусы. “Йолҡҡос” (“Рвач”; 1925), “Париждың ҡолауы” (“Падение Парижа”; 1941), “Дауыл” (“Буря”; 1946— 47), “Туғыҙынсы...
ЭРЕТКЕСТӘР
ЭРЕТКЕСТӘР, матдәләрҙе иретеү, 2 йәки унан күберәк компоненттарҙан бер төрлө системалар булдырыу һәләтенә эйә булған индивидуаль химик берләшмәләр йәки уларҙың ҡатышмаһы....
ЭРОЗИЯ
ЭРОЗИЯ (лат. еrosio — ашау) геоморфологияла, тау тоҡомдарының ер өҫтө һыуҙары тарафынан ашалыу процесы. Рельефты формалаштырған төп факторҙарҙың береһе. Э. тау тоҡомдарының...
ЭРСЕН‑РАШ
ЭРСЕН‑РАШ Маргарет Ингеборг (16.12.1941, Лейпциг ҡ., Германия — 25.7.2017, Майндағы Франкфурт ҡ., Германия), төркиәтсе, башҡорттар б‑са белгес. И.В.Гёте ис. Франкфурт ун‑тын тамамлаған....
ЭСӘКҠЫУЫШЛЫЛАР
ЭСӘКҠЫУЫШЛЫЛАР, с а ҡ ҡ ы с т а р (Coelenterata), умыртҡаһыҙҙар тибы. 3 класы, яҡынса 9 мең төрө билдәле, бөтә Ер шары буйлап таралған. БР‑ҙа гидроид һымаҡтар класына ҡараған...
ЭСӘКТӘРҘЕҢ ҮТКӘРМӘҮСӘНЛЕГЕ
ЭСӘКТӘРҘЕҢ ҮТКӘРМӘҮСӘНЛЕГЕ, и л е у с, эсәктәрҙәге тупланманың хәрәкәте туҡталыуға бәйле киҫкен хирургик ауырыу. Механик (странгуляцион, обтурацион һәм ҡатнаш) һәм...
ЭСЕРҘАР, ҡара: Социал революционерҙар партияһы.
ЭСЕРҘАР, ҡара: Социал‑революционерҙар партияһы.
ЭСКАДРИЛЬЯЛАР
ЭСКАДРИЛЬЯЛАР (фр. escadrille), 1) авиацияның бер типтағы самолёт отрядтары йәки бер нисә звенонан (10—24 хәрби берәмек) торған төп тактик подразделениеһы; 2) ҡайһы бер сит ил...
ЭСКЕ ЭШТӘР МИНИСТРЛЫҒЫ МУЗЕЙЫ
ЭСКЕ ЭШТӘР МИНИСТРЛЫҒЫ МУЗЕЙЫ. Өфөлә урынлашҡан. 1982 й. БР б‑са ЭЭМ‑дың Милиция музейы булараҡ ойошторола, 2011 й. алып БР б‑са ЭЭМ музейы. БР ҡалаларында һәм райондарында...
ЭСКЕ ЯНЫУЛЫ ДВИГАТЕЛДӘР
ЭСКЕ ЯНЫУЛЫ ДВИГАТЕЛДӘР, яғыулыҡты яндырған һәм йылылыҡ энергияһының бер өлөшөн механик энергияға үҙгәрткән йылылыҡ двигателе. Ҡулланылған яғыулыҡ төрө б‑са шыйыҡлыҡ...
