Список материалов
БЛАГОВЕЩЕН ИКМӘК КОМБИНАТЫ
БЛАГОВЕЩЕН ИКМӘК КОМБИНАТЫ. 1959 й. Благовещен икмәк з‑ды булараҡ файҙаланыуға тапшырыла, 1994 й. алып “Б.и.к.” ААЙ, 2006 й. ябыла. Составына икмәк‑булка, кондитер изделиелары, майонез етештереү һәм ярҙамсы цехтар ингән. 1999 й. 66 кеше эшләгән; икмәк‑булка, кондитер, макарон изделиелары етештергән....
БЛАГОВЕЩЕН ЗАВОДЫ
БЛАГОВЕЩЕН ЗАВОДЫ, 1755 й. Нуғай даруғаһы Күл‑Иле‑Мең улусы башҡорттарынан һатып алынған ерҙәрҙә Потеха й. (Ағиҙел й. ҡушылдығы) буйында М.С.Мясников (ҡара: Мясниковтар) тарафынан баҡыр иретеү заводы булараҡ нигеҙ һалына. Хужалары: Мясниковтар, 1772 й. алып Хлебниковтар, 1806 й. — А.П.Полторацкая, 1835 й. —...
БЛАГОВЕЩЕН ГИМНАЗИЯҺЫ №1
БЛАГОВЕЩЕН ГИМНАЗИЯҺЫ №1, 1907 й. ҡыҙ балалар өсөн 4 класлы ауыл прогимназияһы булараҡ асыла, 1913 й. алып ҡыҙ балалар гимназияһы, 1919 й. — Благовещен юғары башланғыс ир балалар уч‑щеһы (1913 й. асылған) м‑н берләшкәндән һуң 2‑се баҫҡыс мәктәбе, 1930 й. — тулы булмаған урта, 1933 й. — 1‑се урта мәктәп...
БЛАГОВЕЩЕН АРМАТУРА ЗАВОДЫ
БЛАГОВЕЩЕН АРМАТУРА ЗАВОДЫ, ААЙ. БР‑ҙа һәм РФ‑та ҡорос үткәргес торба арматураһын төп етештереүселәрҙең береһе. Составы: 13 цех (3 механик йыйыу, ҡорос ҡойоу, тимерсе, механика һ.б.) һәм 3 участка, ш. иҫ. стандарт булмаған ҡорамалдар участкаһы. Балалар баҡсаһы, балалар һауыҡтырыу үҙәге, мәҙәниәт йорто,...
БЛАГОВАР, Благовар р‑нындағы ауыл
БЛАГОВАР, Благовар р‑нындағы ауыл, Благовар а/с үҙәге; т. юл станцияһы. Район үҙәгенән К.‑Көнб. табан 15 км алыҫлыҡта Ҡармалы й. (Ҡармасан й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1920 й. — 221 кеше; 1939 — 603; 1959 — 1319; 1989 — 1895; 2002 — 1923; 2010 — 2061 кеше. Урыҫтар, татарҙар йәшәй (2002)....
БЛАГОВАР РАЙОНЫ
БЛАГОВАР РАЙОНЫ, БР‑ҙың үҙәк өлөшөндә урынлашҡан. Төньяҡта һәм төньяҡ‑көнсығышта — Саҡмағош һәм Кушнаренко, көнсығышта — Шишмә, көньяҡта — Дәүләкән, көнбайышта Бүздәк р‑ндары м‑н сиктәш. 1935 й. 31 ғин. БАССР‑ҙың Топорнин районын, Бүздәк һәм Шишмә р‑ндарын бүлгеләү арҡаһында ойошторола (ҡара: Административ...
БИШУҢҒАР ҠУРҒАНДАРЫ
БИШУҢҒАР ҠУРҒАНДАРЫ, Сармат мәҙәниәте археологик ҡомартҡыһы. Б.э.т. 3—2 бб. ҡарай. Ҡырмыҫҡалы р‑ны Бишауыл‑Уңғар а. көньяҡҡа ҡарай 2 км алыҫлыҡта Ҡарлыман й. һул ярында урынлашҡан. 1960 й. А.П.Шокуров тарафынан асыла, 1966 й., 1968 й., 1972 й. А.Х.Пшеничнюк (7 ҡурған), 1991 й. В.Н.Васильев (2) өйрәнә....
БИШУЛ
БИШУЛ, табын ырыу‑ҡәбилә берләшмәһе составындағы ҡәбилә. Ырыу составы: Б. һәм Б.‑уңғар. Тамғалары: . Этник яҡтан Алтай һәм Үҙәк Азия төрки ҡәбиләләренә барып тоташа. “Бишул” этнонимы ҡаҙаҡтарҙа, ҡарағалпаҡтарҙа, нуғайҙарҙа, үзбәктәрҙә билдәле. 8—9 бб. Б. Урал буйының көньяҡ-көнбайышына төйәкләнә, унда...
БИШТИРӘК, Ейәнсура р‑нындағы ауыл
БИШТИРӘК, Ейәнсура р‑нындағы ауыл, Ҡаҙанболаҡ а/ с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 116 км һәм Ҡыуандыҡ т. юл ст. (Ырымбур өлк.) Т. табан 95 км алыҫлыҡта Ергәйеш й. (Ҡаҫмарт й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1959 й. — 317 кеше; 1989 — 210; 2002 — 221; 2010 — 197 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Башланғыс...
БИШТИН, Благовещен р‑нындағы ауыл
БИШТИН, Благовещен р‑нындағы ауыл, Илек а/ с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 49 км һәм Загородная т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 68 км алыҫлыҡта Оло Ҡурғаш й. (Уҫы й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1805 кеше; 1920 — 1824; 1939 — 1147; 1959 — 759; 1989 — 383; 2002 — 227; 2010 — 169 кеше. Башҡорттар...
БИШМӘТ
БИШМӘТ, башҡорттарҙың оҙон салғыйлы, билле, эслекле, еңле, төймәле өҫ кейеме. Ирҙәр һәм ҡатын‑ҡыҙ Б. булған. Б. фабрикала туҡылған ҡараһыу төҫтәге кизе‑мамыҡ туҡыманан, һирәгерәк Урта Азия ебәгенән (әҙрәс) тегелгән. Ҡатын‑ҡыҙ Б., нигеҙҙә, еңел булған, Башҡортостандың төньяҡ һәм көнбайыш төбәктәрендә;...
БИШҠУРАЙ, Туймазы р‑нындағы ауыл
БИШҠУРАЙ, Туймазы р‑нындағы ауыл, Бишҡурай а/с үҙәге. Район үҙәгенән Көнс. 45 км һәм Ҡандра т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 20 км алыҫлыҡта Кесе Нөгөш й. (Өҫән й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 2617 кеше; 1920 — 2268; 1939 — 1440; 1959 — 976; 1989 — 662; 2002 — 600; 2010 — 680 кеше. Татарҙар йәшәй...
БИШҠУРАЙ, Илеш р‑нындағы ауыл
БИШҠУРАЙ, Илеш р‑нындағы ауыл, Бишҡурай а/ с үҙәге. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 26 км һәм Бүздәк т. юл ст. Т. табан 104 км алыҫлыҡта Биәтьяҙы й. (Кеүәш й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1352 кеше; 1920 — 1666 (Кесе Бишҡураз а. халҡы м‑н бергә иҫәпләнгән); 1939 — 1142; 1959 — 740; 1989 —...
БИШҠАЙЫН, Ауырғазы р‑нындағы ауыл
БИШҠАЙЫН, Ауырғазы р‑нындағы ауыл, Бишҡайын а/ с үҙәге. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 20 км һәм Аҡкүл т. юл ст. Көнб. табан 9 км алыҫлыҡта Бишҡайын й. (Ағиҙел й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1560 кеше; 1920 — 1715; 1939 — 1675; 1959 — 1403; 1989 — 1210; 2002 — 1201; 2010 — 1150 кеше. Сыуаштар...
БИШҠАЙЫН УРТА МӘКТӘБЕ
БИШҠАЙЫН УРТА МӘКТӘБЕ, Ауырғазы р‑ны. 1879 й. сиркәү-мәхәллә мәктәбе булараҡ нигеҙ һалына, 1886 й. алып 1 класлы башланғыс халыҡ уч‑щеһы, 1919 й. — 1‑се баҫҡыс дөйөм хеҙмәт мәктәбе, 1932 й. — колхоз йәштәре мәктәбе, 1935 й. — тулы булмаған урта мәктәп, 1954 й. хәҙ. статусын ала. Интернаты, тарихтыуған...
БИШҠАЙЫН МӘМЕРЙӘҺЕ
БИШҠАЙЫН МӘМЕРЙӘҺЕ, Ауырғазы р‑ны Бишҡайын а. төньяҡ‑көнсығышҡа табан 1 км алыҫлыҡта Аҡташ инешенең (Ағиҙел й. басс.) һул ярында урынлашҡан. Карст мәмерйәһе, аҫҡы пермдең көңгөр ярусы гипстарында барлыҡҡа килгән. Тоҡҡа оҡшаш, сикләнгән, 2 залдан тора. Тәүгеһенең оҙонлоғо 10 м, киңлеге 8 м, бейеклеге...
БИШКӘЗӘ, Шишмә р‑нындағы ауыл
БИШКӘЗӘ, Бишҡайын, Шишмә р‑нындағы ауыл, Дмитриевка а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Шишмә т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 30 км алыҫлыҡта Уртакүл й. (Ҡармасан й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1896 й. — 570 кеше; 1920 — 714; 1939 — 827; 1959 — 575; 1989 — 355; 2002 — 373; 2010 — 285 кеше. Татарҙар йәшәй (2002)....
БИШЕНСЕ АРМИЯ
БИШЕНСЕ АРМИЯ, РККА‑ла. 1918 й. июлендә Көнсығыш фронт командующийы М.А.Муравьёв директиваһы б‑са Ҡыҙыл Армияның Ҡазан янында хәрәкәт иткән айырым отрядтарынан ойошторола. 5‑се, 24—27‑се, 29‑сы, 30‑сы, 35‑се, 62‑се уҡсылар, 1‑се Себер уҡсылар, 4‑се Петроград пехота, 5‑се кавалерия див. торған. Көнсығыш...
БИШЕК ТУЙЫ
БИШЕК ТУЙЫ, 1) башҡорттарҙа бала тыуыуға бәйле йола, яңы тыуған сабыйҙы йәмғиәткә ҡабул итеүҙе һәм уға торлаҡ (сәңгелдәк) биреүҙе кәүҙәләндергән. Ғәҙәттә бала тыуғандың 40‑сы көнөнә үткәрелгән. Ҡатын‑ҡыҙ һәм балалар саҡырылған. Кендек әбейе сабыйҙы, иҫәнлек‑һаулыҡ теләп, сәңгелдәккә һалған; балаға мул...
БИШБҮЛӘК, ауыл, Бишбүләк р‑ны үҙәге
БИШБҮЛӘК, ауыл, Бишбүләк р‑ны (1930—63 йй. һәм 1965 й. алып), Бишбүләк а/ с үҙәге. Өфөнән К.‑Көнб. 230 км һәм Приют т. юл ст. К.‑Көнс. табан 40 км алыҫлыҡта Ҡорған й. (Мәнәүез й. ҡушылдығы) буйында, Ҡырғыҙ‑Миәкә—Бишбүләк автомобиль юлында урынлашҡан. Халҡы (мең кеше): 1906 й. — 1,2; 1920 — 1,5; 1939 —...
