Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

САБЛУКОВ Гордий Семёнович

САБЛУКОВ Гордий Семёнович (1804, башҡа мәғлүмәттәр б‑са, 1803, Ырымбур губ. Стәрлетамаҡ өйәҙе Архангел з‑ды, хәҙ. БР‑ҙың Архангел р‑ны Архангел а., — 29.1.1880, Ҡазан), педагог‑миссионер, шәрҡиәтсе, тәржемәсе. Дини тәғлимәт канд. (1830). Өфө дини семинарияһын (1826) һәм Мәскәү дини акад. (1830) тамамлаған....

САБИТОВ Сәлих Ғиззәт улы

САБИТОВ Сәлих Ғиззәт улы [10.10. 1912, Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Йәрәмкә а. (БР‑ҙың Шаран р‑ны) — 18.5.1979, Өфө, Йәрәмкәлә ерләнгән], Дан орд. тулы кавалеры. Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1931 й. алып Йәрәмкәлә к‑зда эшләй. 1941 й. башлап Ҡыҙыл Армияла. Дек. алып Көнбайыш һәм 1‑се Украина фронттарында хеҙмәт...

САБИТОВ Рөстәм Нариман улы

САБИТОВ Рөстәм Нариман улы (5.12.1955, Өфө), комп., дирижёр. РФ‑тың (2007) һәм БР‑ҙың (1997) атҡ. сәнғәт эшмәкәре. Композиторҙар союзы ағзаһы (1988). Н.Ғ.Сабитовтың улы. ӨДСИ‑не тамамлаған (1980; Е.Н.Земцов класы). 1981 й. алып СССР‑ҙың Ҙур театрында стажировка үтә (етәксеһе Ф.Ш.Мансуров). 1983—90 йй....

САБИТОВ Рәшит Мәхмүт улы

САБИТОВ Рәшит Мәхмүт улы (27.3. 1937, БАССР‑ҙың Ғафури р‑ны Яңғыҙҡайын а.), яҙыусы. СССР‑ҙың матбуғат отличнигы (1987). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1984). БДУ‑ны тамамлаған (1967). 1968 й. алып “Ҡыҙыл таң” гәз., 1975 й. — “Пионер” ж. әҙәби хеҙм‑ре, 1979—88 йй. Башҡ‑н китап нәшриәте мөхәррире, 1993— 97 йй....

САБИТОВ Нариман Ғиләж (Ғиләжетдин) улы

САБИТОВ Нариман Ғиләж (Ғиләжетдин) улы (11.1.1925, Ҡазан — 9.6.1971, Севастополь ҡ., Өфөлә ерләнгән), комп., дирижёр. БАССР‑ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (1961). Композиторҙар союзы ағзаһы (1951). 1944— 48 йй. Мәскәү консерваторияһы эргәһендәге Башҡ. студияһында уҡыған (В.А.Белый класы). Мәскәү консерваторияһының...

САБИТОВ Мөхтәр Абдрахман улы

САБИТОВ Мөхтәр Абдрахман улы [20.12.1946, БАССР‑ҙың Маҡар р‑ны Ураҙбай а. (БР‑ҙың Ишембай р‑ны)],__ яҙыусы. БР‑ҙың атҡ. матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙм‑ре (2006), СССР‑ҙың мәҙәниәт отличнигы (1989). Яҙыусылар союзы (1992), Журналистар союзы (2002) ағзаһы. БДУ‑ны тамамлаған (1988). 1977 й. алып Салауат...

САБИТОВ Камил Басир улы

САБИТОВ Камил Басир улы (15.5. 1951, БАССР‑ҙың Стәрлебаш р‑ны Йәлембәт а.), математик. БР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (2006), физика‑матем. ф. д‑ры (1992), проф. (1993). РФ‑тың (2014), БР‑ҙың (1999) атҡ. фән эшмәкәре, БР‑ҙың мәғариф отличнигы (1996), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙ‑ре (2001). СДПИ‑ны...

САБИТОВ Илдар Нариман улы

САБИТОВ Илдар Нариман улы (15.10.1953, Өфө), архитектор. РФ‑тың атҡ. (2004) һәм почётлы (2002) архитекторы. Н.Ғ.Сабитовтың улы. Архитекторҙар союзы ағзаһы (1981). Архитектура ғилеме канд. (1988), проф. (2009). Мәскәү архитектура ин‑тын тамамлағандан һуң (1977) “Башкиргражданпроект” ин‑тының архитекторы,...

САБИТОВ Альберт Миҙхәт улы

САБИТОВ Альберт Миҙхәт улы (18.10.1936, ТАССР‑ҙың Ҡарғалы а.), селекционер. А.х. ф. канд. (1982). БАССР‑ҙың атҡ. агрономы (1987). БАХИ‑ны тамамлағандан һуң (1960) Мәләүез р‑нының “Подлесный” к‑зы агрономы, 1962—63 йй. Саҡмағош р‑нының “Победа” һәм “Правда” к‑здарында өлкән агроном. 1966—2011 йй. БНИИСХ‑ның...

САБИРХУЖИН Рөстәм Вил улы

САБИРХУЖИН Рөстәм Вил улы (4.1.1978, Өфө ҡ.), спортсы. Хәҙерге бишбәйге буйынса Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1998), Рәсәйҙең атҡаҙанған спорт мастеры (2006). БР‑ҙың күренекле спортсыһы (2000). ӨДАТУ‑ны тамамлаған (2009). Хәҙерге бишбәйге буйынса Республика СДЮШОР‑ы тәрбиәләнеүсеһе (Өфө ҡ.;...

САБИРОВ Зөфәр Миңлеғәзим улы

САБИРОВ Зөфәр Миңлеғәзим улы (7.4.1951, Дәүләкән ҡ.), физик‑химик. Химия ф. д‑ры (1993). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1972) 2‑се урта мәктәптә уҡыта (Дәүләкән), 1973 й. алып Органик химия ин‑тында: 1990 й. — өлкән ғилми хеҙм‑р, 1998 й. — төп ғилми хеҙм‑р. 2001 й. башлап Мәскәүҙә эшләй. Фәнни хеҙмәттәре...

САБИРЙӘНОВ Әнәс Ғәлимйән улы

САБИРЙӘНОВ Әнәс Ғәлимйән улы (22.7.1934, ТАССР‑ҙың Теньки а. — 8.4.2018, Нефтекама ҡ.), энергетик. СССР‑ҙың энергетика һәм электрификация отличнигы (1971), СССР‑ҙың почётлы энергетигы (1986). 1950 й. алып ТАССР‑ҙа эшләй. 1967–72 йй. һәм 1975–89 йй. Ҡарман ДРЭС‑ында энергоблок машинисы, өлкән машинист,...

САБИРЙӘНОВ Әнәс Ғәлимйән улы

САБИРЙӘНОВӘнәс Ғәлимйән улы (22.7.1934, ТАССР‑ҙың Теньки а.), энергетик. СССР‑ҙың энергетика һәм электрификация отличнигы (1971), СССР‑ҙың почётлы энергетигы (1986). 1950 й. алып ТАССР‑ҙа эшләй. 1967— 72 йй. һәм 1975—89 йй. Ҡарман ДРЭС‑ында энергоблок машинисы, өлкән машинист, 1991—2006 йй. Нефтекама...

САБЕКИЯ Раушана Бейсен ҡыҙы

САБЕКИЯ Раушана Бейсен ҡыҙы (28.10.1970, Джамбул ҡ.), философ. Филос. ф. д‑ры (2008). Урал дәүләт ун‑тын тамамлаған (Екатеринбург ҡ., 1992). 1996 й. алып БДУ‑ның Стәрлетамаҡ филиалында (1999—2007 йй. филос., политология, социол. һәм хоҡуҡ каф. мөдире). Фәнни эшмәкәрлеге мөхәббәт метафизикаһына, экология...

САБАТА

САБАТА, башҡорт кейемендә йүкәнән үреп эшләнгән традицион аяҡ кейеме. Ирҙәр һәм ҡатын‑ҡыҙ С. булған. С. 7 йүкә таҫма алып, башынан башлап тимер шөшлө һәм ҡалып ярҙамында үргәндәр. Ҡыя (табан өлөшөн) һәм тура (өҫ яғын) үреү ҡулланылған. Ике ҡатлап үрелгән (ҡайһы ваҡыт туҙ м‑н нығытылған) табаны күтәрмә...

САБАНТУЙ, ҡытай шыҡтымы сорты

САБАНТУЙ, ҡытай шыҡтымы сорты. 20 б. 60‑сы йй. О.А.Кравченко, Л.Н.Миронова, А.А.Реут (Ботаника баҡса‑институты) тарафынан Mareschal Mac Mahon һәм Madame Leonie Calot сорттарын гибридлаштырыу ысулы м‑н сығарыла. Ярым йәйенке, аҙ япраҡлы ҡыуаҡ, бейеклеге 80 см тиклем. Һабағы нәҙек, антоциан төҫөндә. Япрағы...

САБАНОВ Юрий Викторович

САБАНОВ Юрий Викторович (4.6. 1978, Стәрлетамаҡ ҡ.), спортсы. Билбау көрәше б‑са Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (2008), Рәсәйҙең атҡ. спорт мастеры (2009). Стәрлетамаҡ физик культура ин‑тын тамамлаған (2006). Стәрлетамаҡ станоктар эшләү з‑ды (тренеры Ә.Ә.Сәфәров) һәм “Өфөлө” (Н.Ю.Мазов) спорт...

САБАНЕЕВ Леонид Павлович

САБАНЕЕВ Леонид Павлович (10.12. 1844, Ярославль губ. Высокое а. — 25.3.1898, Таврия губ. Ялта ҡ.), этнограф. Мәскәү ун‑тының тәбиғәт ф‑тын тамамлаған (1870). 1873—77 йй. — “Природа” (“Тәбиғәт”) ж., 1878 й. алып “Природа и охота” (“Тәбиғәт һәм һунар”) ж. (икеһе лә — Мәскәү) мөхәррире һәм сығарыусыһы....

САБАНЕЕВ Леонид Павлович

САБАНЕЕВ Леонид Павлович (10.12. 1844, Ярославль губ. Высокое а. — 25.3.1898, Таврия губ. Ялта ҡ.), этнограф. Мәскәү ун‑тының тәбиғәт ф‑тын тамамлаған (1870). 1873—77 йй. — “Природа” (“Тәбиғәт”) ж., 1878 й. алып “Природа и охота” (“Тәбиғәт һәм һунар”) ж. (икеһе лә — Мәскәү) мөхәррире һәм сығарыусыһы....

САБАНАЙ, Бүздәк р‑нындағы ауыл

САБАНАЙ, Бүздәк р‑нындағы ауыл, Ҡаран а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Бүздәк т. юл ст. Т. табан 24 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 533 кеше; 1920 — 662; 1939 — 582; 1959 — 355; 1989 — 230; 2002 — 207; 2010 — 188 кеше. Татарҙар, башҡорттар йәшәй (2002). Фельдшер‑акушерлыҡ пункты бар. Ауылға...