Список материалов
БЫРАУЛАУ
БЫРАУЛАУ, файҙалы ҡаҙылмаларҙың геол. төҙөлөшөн өйрәнеү, уларҙы эҙләү, разведкалау, сығарыу, инженер-геол. эҙләнеүҙәр һ.б. өсөн ер ҡабығында цилиндр формаһындағы ҡаҙылма...
БЫРАУЛАУ, инструмент
БЫРАУЛАУ, материалдарҙы ҡырҡыу ысулы м‑н эшкәртеү төрө, уның барышында әйләнеп тороусы тишеүсе инструмент (бырау) ярҙамында төрлө диам. һәм тәрәнлектәге үтәнән-үтә...
БЫСҠЫ ҮЛӘН
БЫСҠЫ ҮЛӘН (Stratiotes), һыуһылыуҡасы һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. Ябай, йәки алоэ һымаҡ Б.ү. билдәле, Европаның уртаса өлкәләрендә, Төньяҡ Кавказда һәм Көнбайыш...
БЫСРАТЫУСЫЛАРҘЫҢ БИОАККУМУЛЯЦИЯҺЫ
БЫСРАТЫУСЫЛАРҘЫҢ БИОАККУМУЛЯЦИЯҺЫ, тере организмда тирә‑яҡ мөхиттән килгән бысратыусы матдәләрҙең йыйылыуы. Бысратыусылар организмға тире ҡатламы, тын алыу ағзалары...
БЫСТРЫХ Фёдор Павлович
БЫСТРЫХ Фёдор Павлович [23.12.1901, Өфө губ. Златоуст өйәҙе Таҙтүбә а. (БР‑ҙың Дыуан р‑ны) — 2.5.1976, Свердловск ҡ.], тарихсы. Тарих ф. д‑ры (1960), проф. (1961). Н.К.Крупская ис. Коммунистик...
БЫУА
БЫУА, күләме 1 млн м3 кәмерәк булған һыуһаҡлағыс. Һыу туплау һәм уны артабан файҙаланыу (һуғарыу, балыҡсылыҡ, һыу менән тәьмин итеү, рекреация һ.б.), ағымдың күләмен көйләү...
БЫУА БАЛЫҠСЫЛЫҒЫ
БЫУА БАЛЫҠСЫЛЫҒЫ, балыҡсылыҡ быуаларында яһалма рәүештә балыҡ үрсетеү һәм үҫтереү. Производство технологияһы б‑са тулы системалы (балыҡты ыуылдырыҡтан тауар массаһына...
БЫУЫНТЫҒАЯҠЛЫЛАР
БЫУЫНТЫҒАЯҠЛЫЛАР (Arthropoda), умыртҡаһыҙҙар тибы. 5 класы, 2 млн ашыу төрө билдәле, бөтә Ер шарында таралған. БР‑ҙа 20 меңдән ашыу төрө бар. Ярым типтары: трилобит һымаҡтар...
БЫЧКОВ Владимир Николаевич
БЫЧКОВ Владимир Николаевич (25.12.1961, Салауат ҡ.), спортсы. Еңел атлетика буйынса Рәсәйҙең халыҡ-ара класлы спорт мастеры (1993). Башҡ. физик культура институтын тамамлаған...
БЫЧКОВ Иван Дмитриевич
БЫЧКОВ Иван Дмитриевич (1873, Өфө губ. Минзәлә өйәҙе — ?), Өфө губернаһынан 1‑се Дәүләт думаһы (1906) депутаты. Крәҫтиәндәрҙән. Мысовочелнинск 2 класлы башланғыс халыҡ уч‑щеһын...
БЫЧКОВА Маргарита Александровна
БЫЧКОВА Маргарита Александровна (14.1.1925, Өфө ҡ. — 2014, шунда уҡ), педиатр. Медицина фәндәре докторы (1976), профессор (1978). Е.А.Медведеваның апаһы. БДМИ-ны тамамлағандан һуң...
БЫЯЛА
БЫЯЛА, органик булмаған оксидтар иретмәһен, тоҙҙарҙың һыулы эретмәләрен йәки металдарҙың шыйыҡ иретмәләрен артыҡ һыуытыу һөҙөмтәһендә алына торған органик булмаған...
БЫЯЛА ПЛАСТИКТАР
БЫЯЛА ПЛАСТИКТАР, быяла тулыландырыусылар м‑н арматураланған полимерҙар. Бәйләүестән — реактопластар һәм термопластар, тулыландырыусыларҙан — ҡыҫҡа сүстәр, комплекслы...
БЫЯЛА ҺӘМ ФАРФОР-ФАЯНС СӘНӘҒӘТЕ
БЫЯЛА ҺӘМ ФАРФОР-ФАЯНС СӘНӘҒӘТЕ, төҙөлөш, техник, электротехник, электр вакуумлы быяла, быяла тара һәм һауыт-һаба, быяланан, фарфорҙан, фаянстан хужалыҡ-көнкүреш әйберҙәре,...
БЫЯЛА-СҮС МАТЕРИАЛДАР
БЫЯЛА-СҮС МАТЕРИАЛДАР, химик быяла сүстәр (ҡара: Химик сүстәр) нигеҙендә эшләнгән материалдар. Өҙлөкһөҙ (оҙонлоғо 20 км һәм унан да ашыу, диам. 3—100 мкм булған ептәр),...
БЭНЕРДЖИ Санджой
БЭНЕРДЖИ Санджой (13.11.1943, Калькутта ҡ., Һиндостан), химик-технолог, инженер-механик. БР ФА‑ның сит ил ағзаһы (1998). Фән д‑ры (1968), проф. (1976). Һиндостан технология ин‑тын...
БЮДЖЕТ
БЮДЖЕТ (ингл. budget), д ә ү л ә т б ю д ж е т ы, дәүләттең ағымдағы йылға закон көсөндәге финанс планы. 2 статьялар төркөмөнән тора: дәүләт власы органдары һәм урындағы үҙидара...
БЮДЖЕТТАН ТЫШ ФОНДТАР
БЮДЖЕТТАН ТЫШ ФОНДТАР, бюджеттан тыш булдырылған һәм маҡсатлы тәғәйенләнешле аҡса фондтары. Дәүләттең финанс системаһыныңбер өлөшө. Дәүләт власы йәки урындағы үҙидара...
ВАБА
ВАБА (гр. cholera), кешенең үтә хәүефле инфекциялар төркөмөнә ҡараған киҫкен инфекцион ауырыуы. В. тыуҙырыусы — Vibrio choleraе бактерияһы, киптереүгә, ҡайнатыуға, дезинфекция...
ВАВИЛОВ, Өфө р‑нындағы ауыл
ВАВИЛОВ, Өфө р‑нындағы ауыл, Михайловка а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Өфө т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 12 км алыҫлыҡта Мәскәү—Өфө автомобиль юлында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. —...
