Список материалов
СОЛОҠСОЛОҠ
СОЛОҠСОЛОҠ, с о л о ҡ у м а р т а с ы л ы ғ ы, бал ҡорттарын тәбиғи йә махсус соҡоп эшләнгән ағас (солоҡ) ҡыуыштарында бал, бал ҡорто балауыҙы, прополис һ.б. алыу өсөн тотоуға тәғәйенләнгән умартасылыҡтың башланғыс формаһы. Башҡорттарҙың традицион кәсебе. Солоҡто 4—12 м бейеклектәге ағаста (ғәҙәттә,...
СОЛОДИЛОВА Наталья Зиновьевна
СОЛОДИЛОВА Наталья Зиновьевна (3.2.1960, БАССР‑ҙың Шишмә р‑ны Шишмә ҡсб), иҡтисадсы. Иҡт. ф. д‑ры (1998), проф. (2000). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2010), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2006). Мәскәү технология ин‑тының Өфө филиалын тамамлағандан һуң (1982) ӨДИСУ‑ла эшләй: 1991 й. алып...
СОЛОГУБ Наталья Александровна
СОЛОГУБ Наталья Александровна (3.10.1977, Стәрлетамаҡ ҡ.), балет артисы. БР‑ҙың атҡ. артисы (1997). Өфө хореография уч‑щеһын тамамлаған (1994; педагогы Л.С.Ҡыуатова). 1992 й. алып БДОБТ, 1998 й. — Мариин театры (С.‑Петербург), 2006 й. — Дрезден ҡ. (Германия) балет труппаһы солисы. Лирик‑драматик амплуалағы...
СОЛИТОН, тулҡын
СОЛИТОН, хәрәкәт итеү һәм үҙенә оҡшаш тулҡындар м‑н бәрелешеү ваҡытында үҙенең формаһын һәм тиҙлеген һаҡлаған тура һыҙыҡлы булмаған тотороҡло тулҡын; үҙен массаһы, энергияһы һәм импульсы үҙгәрмәй торған һығылмалы өлөшсә кеүек итеп тота. С. бер‑береһе м‑н йәки икенсе болартыуҙар м‑н тәьҫирләшеү ваҡытында...
СОЛДАТОВ Юрий Фёдорович
СОЛДАТОВ Юрий Фёдорович (9.3. 1940, Асбест ҡ.), скульптор. БР‑ҙың атҡ. рәссамы (1999). Рәссамдар союзы ағзаһы (1977). И.Е.Репин ис. Һынлы сәнғәт, скульптура һәм архитектура ин‑тын тамамлағандан һуң (Ленинград, 1975) Өфөлә йәшәй һәм эшләй. С. ижадында төрлө жанрҙар, темалар, материалды эшкәртеү ысулдары...
СОҠСОН ТАУ ЗАВОДТАРЫ АКЦИОНЕРҘАР ШИРҠӘТЕ
СОҠСОН ТАУ ЗАВОДТАРЫ АКЦИОНЕРҘАР ШИРҠӘТЕ, 1848 й. С.‑Петербургта Эҫем тау округы (ҡара: Тау округтары) базаһында ойошторола. Акцияларҙың төп өлөшө (3000) Демидовтарҙың кредиторҙары ҡулында булған, улар директорҙар советын (А.М.Борх, А.А.Гитшов, П.Г.Демидов, Г.В.Лерхе, И.А.Фуллон) барлыҡҡа килтергән....
СОҠСОН ЗАВОДЫ,
СОҠСОН ЗАВОДЫ, 1727 й. Уҫы даруғаһы Ғәйнә улусы башҡорттары ерҙәрендә Соҡсон й. (Сылва й. ҡушылдығы) буйында А.Н.Демидов (ҡара: Демидовтар) тарафынан баҡыр иретеү һәм тимер етештереү заводы булараҡ нигеҙ һалына. Хужалары: Демидовтар, 1848 й. алып Соҡсон тау заводтары акционерҙар ширҡәте, 1863 й. — ҡаҙна,...
СОҠОРОЙ Ғәли
СОҠОРОЙ Ғәли (Кейеков Мөхәмәтғәли Ғәбделсәлих улы; 1826, Өфө губ. Бөрө өйәҙе Иҫке Соҡор а., хәҙ. БР‑ҙың Тәтешле р‑ны, — 10.12.1889, шунда уҡ), башҡ. суфый шағиры. Стәрлебаш мәҙрәсәһен тамамлағандан һуң (1850) шунда уҡ уҡыта, 1852 й. тыуған ауылына ҡайта. Уның ижади формалашыуында Ш.Зәки ҙур роль уйнаған....
СОҠОРОЙ Ғ. МУЗЕЙЫ
СОҠОРОЙ Ғ. МУЗЕЙЫ, Тәтешле музейы филиалы. Тәтешле р‑ны Иҫке Соҡор а. урынлашҡан. 2001 й. Милли музей филиалы булараҡ асыла, 2002—06 йй. Милли әҙәби музей филиалы, 2009 й. хәҙ. статусын ала. Музей фондында 380‑дән ашыу һаҡлау берәмеге, ш. иҫ. Ғ.Соҡорой төҙөгән “Ирәкте ырыуы шәжәрәһе” нең һәм уның бер...
СОҠОР МӘҘӘНИӘТЕ
СОҠОР МӘҘӘНИӘТЕ, энеолит осоро археологик мәҙәниәте. Б.э.т. 4—3‑сө мең йыллыҡтарға ҡарай. 1901 й. В.А.Городцов тарафынан айырып күрһәтелә, ҡәбер соҡорҙарының үҙенсәлекле төҙөлөшө б‑са атала. Көнсығышта Көньяҡ Урал буйынан алып көнбайышта Днестр й. басс. тиклем дала зонаһында таралған (Ивановск, Михайловск...
СОҠАЛЫ, Балтас р‑нындағы ауыл
СОҠАЛЫ, Балтас р‑нындағы ауыл, Иҫке Янбай а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 25 км һәм Көйәҙе т. юл ст. (Пермь крайы) К.‑Көнс. табан 92 км алыҫлыҡта Ар й. (Тере Танып й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 547 кеше; 1920 — 544; 1939 — 565; 1959 — 400; 1989 — 173; 2002 — 163; 2010 — 119 кеше....
СОҠАЛЫ, Балаҡатай р‑нындағы ауыл
СОҠАЛЫ, Балаҡатай р‑нындағы ауыл, Яңы Балаҡатай а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 6 км һәм Үңкерҙе т. юл ст. (Силәбе өлк.) К.- Көнб. табан 42 км алыҫлыҡта Ярышйылға й. (Әй й. басс.) тамағында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 281 кеше; 1920 — 573; 1939 — 386; 1959 — 373; 1989 — 268; 2002 — 302; 2010 — 256...
СОҠАҘЫТАМАҠ, Туймазы р‑нындағы ауыл
СОҠАҘЫТАМАҠ, Туймазы р‑нындағы ауыл, Ҡарамалы‑Ғөбәй а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 41 км һәм Ҡандра т. юл ст. К. табан 35 км алыҫлыҡта Соҡаҙы й. (Өҫән й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1184 кеше; 1920 — 1285; 1939 — 1146; 1959 — 739; 1989 — 376; 2002 — 351; 2010 — 398 кеше. Башҡорттар...
СОҠАҘЫБАШ, Туймазы р‑нындағы ауыл
СОҠАҘЫБАШ, Туймазы р‑нындағы ауыл, Соҡаҙыбаш а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 49 км һәм Ҡандра т. юл ст. К. табан 24 км алыҫлыҡта Соҡаҙы й. (Өҫән й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1084 кеше; 1920 — 1283; 1939 — 997; 1959 — 683; 1989 — 379; 2002 — 361; 2010 — 359 кеше. Башҡорттар йәшәй...
СОКОЛОВТАР
СОКОЛОВТАР, табиптар. Николай Иванович С. (1809—1859, башҡа мәғлүмәттәр б‑са, 1865 йәки 1870), лекарь. Ҡазан ун‑тын тамамлаған (1836). Төньяҡ Кавказда табип булып хеҙмәт иткән, Ырымбур губ. Троицк__өйәҙе Мейәс ҡасабаһы (хәҙ. Мейәс ҡ.) пр‑тиеларында эшләгән. Уның улы Яков Николаевич С. (1854—1919, Бәләбәй...
СОКОЛОВСКИЙ Иван Николаевич
СОКОЛОВСКИЙ Иван Николаевич (27.1.1858—?), дәүләт эшмәкәре. Ген.- лейт. (1907). Херсон губ. дворяндарынан. 1877—78 йй. рус‑төрөк һуғышында ҡатнашыусы. Елизаветград кавалерия юнкерҙар уч‑щеһын (1877), Ген. штабтың Николай акад. (С.‑Петербург, 1884) тамамлаған. 1877 й. алып рус армияһында. 1895 й. башлап...
СОКОЛОВКА, Стәрлетамаҡ р‑нындағы ауыл
СОКОЛОВКА, Стәрлетамаҡ р‑нындағы ауыл, Первомайский а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Стәрлетамаҡ т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 38 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 247 кеше; 1959 — 232; 1989 — 150; 2002 — 158; 2010 — 160 кеше. Сыуаштар йәшәй (2002). Сиркәү бар.
Ауылға 20 б. 20‑се йй. Стәрлетамаҡ кантонында...
СОКОЛОВКА, Дәүләкән р‑нындағы ауыл
СОКОЛОВКА, Дәүләкән р‑нындағы ауыл, Соколовка а/с үҙәге. Район үҙәгенән һәм Дәүләкән т. юл ст. Көнс. табан 9 км алыҫлыҡта Дим й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 320 кеше; 1920 — 233; 1939 — 109; 1959 — 103; 1989 — 374; 2002 — 463; 2010 — 514 кеше. Башҡорттар йәшәй (2012). Башланғыс мәктәп, балалар...
СОКОЛОВ Николай Васильевич
СОКОЛОВ Николай Васильевич (21.5.1918, Тверь губ. Городок а. — 29.1.1994, Белорет ҡ.), инженер-электрохимик. Техник ф. канд. (1958). Урал индустриаль ин‑тын тамамлағандан һуң (Свердловск ҡ., 1941) 1972 й. тиклем Белорет металлургия комб‑тында эшләгән: 1942 й. алып цех нач. урынбаҫары, 1947 й. — нач....
СОКОЛОВ Михаил Иванович
СОКОЛОВ Михаил Иванович [1881, Өфө губ. Минзәлә өйәҙе Иҫке Михайловка а. (ТР‑ҙың Әлмәт р‑ны) — 2.12.1906, С.‑Петербург], революция хәрәкәте эшмәкәре. 1903 й. алып Социал- революционерҙар партияһы ағзаһы. 1904 й. ҡулға алына, Швейцарияға ҡаса. Сент. Рәсәйгә ҡайта, Гродно, Минск һәм Могилёв губ. хәрби...
