Список материалов
МЕДИАТОРҘАР
МЕДИАТОРҘАР, н е й р о т р а н с м и т т е р ҙ а р (лат. mediator — аралашсы), ҡуҙғыуҙы нервы бөтөмөнән эшләүсе ағзаға йәки бер нервы күҙәнәгенән икенсеһенә күсереүҙе тормошҡа ашырған химик матдәләр. М. бүленеүе синапстарҙа (махсуслашҡан күҙәнәк-ара контакттар өлкәһе) нервы импульстары тәьҫире аҫтында...
МЕДВЕДЕРОВ, Кушнаренко р‑нындағы ауыл
МЕДВЕДЕРОВ, Кушнаренко р‑нындағы ауыл, Әхмәт а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 24 км һәм Өфө т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 56 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 814 кеше; 1920 – 743; 1939 – 687; 1959 – 423; 1989 – 168; 2002 – 101; 2010 – 90 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Фельдшер‑акушерлыҡ пункты, сиркәү...
МЕДВЕДЕВА Елена Александровна
МЕДВЕДЕВА Елена Александровна (21.4.1921, Новосибирск ҡ. — 22.2.2005, Өфө), дерматовенеролог. Мед. ф. д‑ры (1969), проф. (1969). БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1972). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. М.А.Бычкованың апаһы. БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1943) 2‑се Украина фронтында хәрби табип, 1946— 59 йй. Башҡ‑н...
МЕДВЕДЕВ Юрий Анатольевич
МЕДВЕДЕВ Юрий Анатольевич (15.8.1949, Өфө), иммунолог‑аллерголог. Мед. ф. д‑ры (1989), проф. (1992). Е.А.Медведеваның улы. БДМИ‑ны тамамлаған (1972), 1975 й. алып шунда уҡ эшләй. 2012 й. башлап Гербицидтар һәм үҫемлектәрҙең үҫеүен көйләгестәр ғилми‑тикшеренеү технология ин‑тының өлкән ғилми хеҙм‑ре....
МЕДВЕДЕВ Дмитрий Анатольевич
МЕДВЕДЕВ Дмитрий Анатольевич (14.9.1965, Ленинград), дәүләт эшмәкәре. Юридик ф. канд. (1990). ЛДУ‑ны тамамлағандан һуң (1987) шунда уҡ эшләй, бер үк ваҡытта 1990—95 йй. Ленинград ҡала Советы рәйесе кәңәшсеһе, С.‑Петербург ҡала хакимиәтенең Тышҡы бәйләнештәр б‑са ком‑тының юридик эксперты. 1999 й. алып...
МЕБЕЛЬ СӘНӘҒӘТЕ
МЕБЕЛЬ СӘНӘҒӘТЕ, торлаҡ һәм йәмәғәт биналары өсөн мебель етештергән ағас эшкәртеү сәнәғәте тармағы. 20 б. башында Өфө губернаһында һөнәрселек кәсебе яйға һалына: ағас һандыҡ, өҫтәл, буфет, ултырғыс, эскәмйәләр һ.б. етештерелә. Мебель имән, ҡарағай һ.б. ағастарҙан аҙ күләмдә, даналап етештерелгән. Тышлау...
МӘҺӘҘИЕВА Рәшиҙә Рәфҡәт ҡыҙы
МӘҺӘҘИЕВА Рәшиҙә Рәфҡәт ҡыҙы (8.2.1965, БАССР‑ҙың Баймаҡ районы Һаҡмар ҡсб), журналист. РФ‑тың атҡаҙанған журналисы (2021), БР‑ҙың атҡаҙанған матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙмәткәре (2004). Журналистар союзы ағзаһы (1995). Филология фәндәре кандидаты (2009). МДУ‑ны тамамлағандан һуң (1988) “Башҡортостан...
МӘҺӘҘИЕВА Бибикамал Мәһәҙи ҡыҙы
МӘҺӘҘИЕВА Бибикамал Мәһәҙи ҡыҙы (1.3.1914, Ырымбур губ. Верхнеурал өйәҙе Әбйәлил а., хәҙ. БР‑ҙың Әбйәлил р‑ны Асҡар а., — 22.2.1990, Сибай ҡ.), актриса. БАССР‑ҙың атҡ. артисы (1964). Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1954). Башҡ. театр-художество уч‑щеһын тамамлаған (1939; М.Ә.Мәһәҙиев, С.М.Мифтахов курсы)....
МӘҺӘҘИЕВ Риза Рафаил улы
МӘҺӘҘИЕВ Риза Рафаил улы (13.3.1972, БАССР‑ҙың Ишембай районы Ибрай а. — 12.1.2021, Салауат ҡ., тыуған яғында ерләнгән), актёр. БР‑ҙың халыҡ (2010) һәм атҡаҙанған (2003) артисы. ӨДСИ‑не тамамлағандан һуң (1993) Салауат башҡорт драма театры актёры. М. роль өҫтөндә ентекләп эшләү, образға тәрән үтеп инеү,...
МӘҺӘҘИЕВ Мәкәрим Әҙһәм улы
МӘҺӘҘИЕВ Мәкәрим Әҙһәм улы (23.12.1901, Һамар губ. Бөгөлмә өйәҙе Түб. Аҡа а. — 10.7.1938, Өфө), актёр, режиссёр. 1917—21 йй. төрлө күсмә антрепризаларҙа ҡатнаша, 5-се Армияның сәйәси бүлеге эргәһендәге ҡыҙылармеецтар театры, Өфө дәүләт татар-башҡ. үрнәк театры (ҡара: Үрнәк татар‑башҡорт театры) актёры....
МӘҺӘҘИЕВ Дәүләткирәй Дәүләтбай улы
МӘҺӘҘИЕВ Дәүләткирәй Дәүләтбай улы [1.6.1925, БАССР‑ҙың Йылайыр кантоны Абҙан а. (БР‑ҙың Ейәнсура р‑ны) — 24.2.2004, Өфө], тәржемәсе, журналист. Журналистарсоюзыағзаһы (1965). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Б.Д.Мәһәҙиевтеңағаһы. БДУ‑ны тамамлаған (1965). 1946 й. алып “Сталинсе” гәз. редакцияһында, ВЛКСМ‑дыңАбҙанрайонком‑тында...
МӘҺӘҘИЕВ Басир Дәүләт улы
МӘҺӘҘИЕВ Басир Дәүләт улы (15.2.1933, БАССР‑ҙың Ейәнсура районы Абҙан а. — 2.6.2014, Өфө ҡ., тыуған ауылында ерләнгән), тау инженеры‑геолог. Геология‑минералогия фәндәре кандидаты (1974). БАССР‑ҙың атҡаҙанған геологы (1982). Д.Д.Мәһәҙиевтең ҡустыһы. Мәскәү төҫлө металдар һәм алтын институтын тамамлағандан...
МӘҺӘҘЕЙ, Бөрйән р‑нындағы ауыл
МӘҺӘҘЕЙ, Бөрйән р‑нындағы ауыл, Байназар а/с ҡарай. Район үҙә‑ генән Т.‑Көнс. 44 км һәм Белорет т. юл ст. К.‑Көнб. табан 104 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 256 кеше; 1920 — 365; 1939 — 147; 1959 — 169; 1989 — 273; 2002 — 335; 2010 — 319 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Төп мәктәп (Байназар...
МӘХМҮТОВ Шәрәфетдин Йәләлетдин улы
МӘХМҮТОВ Шәрәфетдин Йәләлетдин улы (1853, Ырымбур губ. Өфө өйәҙе — ?), Өфө губернаһынан 3‑сө Дәүләт думаһы (1907—12) депутаты. Мулла ғаиләһенән. Стәрлебаш мәҙрәсәһен (1872), Өфө татар уҡытыусылар мәктәбен (1876) тамамлаған. 1876 й. алып — Стәрлебаш, 1902 й. — Стәрлетамаҡ мәҙрәсәһендә уҡытыусы. Думала...
МӘХМҮТОВ Фәүир Шәрифулла улы
МӘХМҮТОВ Фәүир Шәрифулла улы [2.8.1939, БАССР‑ҙың Ҡандра р‑ны Балтай а. (БР‑ҙың Туймазы р‑ны) — 21.7.1988, ш. уҡ райондың Собханғол а.], Хеҙмәт Даны орд. тулы кавалеры. 1960—62 йй. һәм 1966—88 йй. “Востокнефтепроводстрой” тресында эшләй: изолировщик, торба һалыу краны машинисы. Усть-Балык—Ҡурған—Өфө—...
МӘХМҮТОВ Ким Зөфәр улы
МӘХМҮТОВ Ким Зөфәр улы (11.1.1941, БАССР‑ҙың Благовар р‑ны Аҡъялан а.), зоотехник. А.х. ф. д‑ры (2000). БАХИ‑ны тамамлаған (1968). 1962 й. алып Учалы р‑нының “Байрамғол” с‑зында зоотехник булып эшләй. 1973—76 йй. һәм 1983—87 йй. БНИПТИЖиК‑та өлкән ғилми хеҙм‑р. 1976 й. башлап М.Ғафури ис. к‑здың һимертеү...
МӘХМҮТОВ Зәки Ғиззәт улы
МӘХМҮТОВ Зәки Ғиззәт улы [25.1.1934, БАССР‑ҙың Красноусол р‑ны Үтәк а. (БР‑ҙың Ғафури р‑ны) – 17.2.2008, Өфө], йырсы (бас). РСФСР‑ҙың атҡ. (1982), БАССР‑ҙың халыҡ (1976) һәм атҡ. (1971) артисы. Өфө сәнғәт уч‑щеһын (1960; Т.И.Жоголева класы), Гнесиндар ис. Муз.‑пед. ин‑тын (Мәскәү, 1970; Г.А.Мальцева...
МӘХМҮТОВ Әнәс Хөсәйен улы
МӘХМҮТОВ Әнәс Хөсәйен улы [15.1.1930, БАССР‑ҙың Өфө кантоны Яңы Уҫман а. (БР‑ҙың Шишмә районы) — 31.7.2020, Өфө ҡ.], иҡтисадсы. БР ФА академигы (1995), иҡтисад фәндәре докторы (1983), профессор (1984). РСФСР‑ҙың (1990) һәм БАССР‑ҙың (1977) атҡаҙанған фән эшмәкәре, РФ‑тың почётлы юғары профессиональ...
МӘХМҮТ, Салауат р‑нындағы ауыл
МӘХМҮТ, Салауат р‑нындағы ауыл, Арҡауыл а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 38 км һәм Кропачёво т. юл ст. (Силәбе өлк.) Т. табан 68 км алыҫлыҡта Йүрүҙән й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 515 кеше; 1920 — 556; 1939 — 336; 1959 — 225; 1989 — 111; 2002 — 115; 2010 — 100 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002)....
МӘХМҮТ, Белорет р‑нындағы ауыл
МӘХМҮТ, Белорет р‑нындағы ауыл, Николаевка а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 55 км һәм Белорет т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 63 км алыҫлыҡта Ағиҙел й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 375 кеше; 1920 — 462; 1939 — 257; 1959 — 234; 1989 — 265; 2002 — 340; 2010 — 264 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Урта...
