Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ШАРБАШ, Бүздәк р‑нындағы ауыл

ШАРБАШ, Бүздәк р‑нындағы ауыл, Килем а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Бүздәк т. юл ст. Т. табан 26 км алыҫлыҡта Шарбаш й. (Сәрмәсән й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. —...

ШАРКОВ Гаврил Антонович

ШАРКОВ Гаврил Антонович [1.1. 1927, БАССР‑ҙың Стәрлетамаҡ кантоны Анновка а. (БР‑ҙың Көйөргәҙе р‑ны) — 18.3.2002, Күмертау ҡ.], Соц. Хеҙмәт Геройы (1966). БАССР‑ҙың атҡ. шахтёры...

ШАРЛАУЫҠ

ШАРЛАУЫҠ, һыуҙың йылға йырҙаһындағы текә һикәлтәнән ағып төшөүе. Бик текә булмаған (30—40°) һикәлтәлә гөрләүек, киртләсле һикәлтәлә каскад барлыҡҡа килә. Һикәлтәләр...

ШАРОВКА, Бәләбәй р‑нындағы ауыл

ШАРОВКА, Бәләбәй р‑нындағы ауыл, Шаровка а/с үҙәге. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 25 км һәм Глуховская т. юл ст. Т. табан 3 км алыҫлыҡта Үтәй й. (Мәнәүез й. ҡушылдығы) башында урынлашҡан....

ШАРТЛАТЫП ҠЫРҠЫУ

ШАРТЛАТЫП ҠЫРҠЫУ, ғәмәлдәге үткәргес торбаларҙы һәм резервуарҙарҙы реконструкциялау һәм уларға яңы төҙөлгән участкаларҙы тоташтырыу, авариялы участкаларҙы ремонтлау,...

ШАРТЛАУСАН МАТДӘЛӘР

ШАРТЛАУСАН МАТДӘЛӘР, тышҡы тәьҫир аҫтында (бәрелеү, ышҡылыу, йылытыу һ.б.) күп миҡдарҙа йылылыҡ бүлеп сығарған һәм газ хәлендәге продукттар барлыҡҡа килтергән химик...

ШАРТЛЫ ПАТОГЕН МИКРООРГАНИЗМДАР

ШАРТЛЫ ПАТОГЕН МИКРООРГАНИЗМДАР, ауырыу барлыҡҡа килтереү үҙсәнлектәре булмаған һәм һау кешелә инфекцион ауырыуҙар тыуҙыра алмаған төрлө микроб төркөмдәре (бактериялар,...

ШАРФШТЕЙН Александр Хананович

ШАРФШТЕЙН Александр Хананович (23.2.1933, Харьков ҡ. — 22.8. 2009, Өфө), физик. Физика‑матем. ф. д‑ры (1990). Харьков ун‑тын тамамлағандан һуң (1953) ӨДАТУ‑ла, бер үк ваҡытта 1953—60...

ШАРШАУ

ШАРШАУ, торлаҡты ир‑егет (ҡунаҡ) һәм ҡатын‑ҡыҙ (хужалыҡ) яғына бүлгән биҙәкләп һуғылған ҡорған, традицион инте­рьер элементы. Ҡыҙыл, һирәгерәк аҡ төҫтәге киндер (киңлеге...

ШАРШЫ КҮКЕНЕ

ШАРШЫ КҮКЕНЕ (Alburnoides bipunctatus), карп һымаҡтар отрядының карптар ғаиләһенә ҡараған балыҡ. Азов, Арал, Балтик, Каспий һәм Ҡара диңгеҙҙәр басс. таралған. БР‑ҙа Ағиҙел й. (Башҡорт...

ШАРЬЯЖ ТЕОРИЯҺЫ

ШАРЬЯЖ ТЕОРИЯҺЫ, ер ҡабығының структураһы һәм составы формалашыуында горизонталь хәрәкәттәрҙең роле т‑да тәғлимәт. Ш.т. авторҙары: М.А.Камалетдинов, Т.Т.Казанцева,...

ШАТАЛОВ Юрий Сергеевич

ШАТАЛОВ Юрий Сергеевич (8.4. 1940, Бүрәт‑Монгол АССР‑ының Уакит ҡсб — 1.9.1999, Өфө), инженер‑механик. Тех­ник ф. д‑ры (1981), проф. (1985). БР‑ҙың атҡ. халыҡ мәғарифы хеҙм‑ре (1992)....

ШАТИЛОВ Иван Семёнович

ШАТИЛОВ Иван Семёнович (19.1. 1917, Воронеж губ. Махровка а. — 13.1.2007, Мәскәү), агроном. В.И.Ленин ис. Бөтә Союз а.х. ф. академияһы акад. (1972), БР ФА‑ның почётлы акад. (1991), а.х. ф....

ШАТМАНТАМАҠ, Миәкә р‑нындағы ауыл

ШАТМАНТАМАҠ, Миәкә р‑нындағы ауыл, Елдәр а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 40 км һәм Аксёнов т. юл ст. К. табан 83 км алыҫлыҡта Өйәҙе й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. —...

ШАТОВ Александр Алексеевич

ШАТОВ Александр Алексеевич (5.8. 1945, Иваново өлк. Перепечино а.), инженер‑технолог. Техник ф. д‑ры (1995), проф. (1997). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2008), уйлап табыу һәм рационализаторлыҡ...

ШАТСКИЙ Николай Сергеевич

ШАТСКИЙ Николай Сергеевич (16.8. 1895, Мәскәү — 1.8.1960, шунда уҡ), тау инженеры. СССР ФА акад. (1953), геол.‑минералогия ф. д‑ры (1940), проф. (1933). Беренсе донъя һәм Граждандар һуғыштарында...

ШАУЪЯҘЫ, Балтас р‑нындағы ауыл

ШАУЪЯҘЫ, Балтас р‑нындағы ауыл, Шауъяҙы а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 23 км һәм Көйәҙе т. юл ст. (Пермь крайы) К.‑Көнс. табан 61 км алыҫлыҡта Тибел й. (Тере Танып й. ҡушылдығы)...

ШАФИҠ”, оҙон көй

ШАФИҠ”, башҡорт халыҡ йыры, оҙон көй. Тәүге тапҡыр Ғ.З.Сөләймәнов 1938 й. БАССР‑ҙың Баймаҡ р‑ны Темәс а. А.Кәримовтан яҙып ала һәм “Башҡорт халҡ ижады” китабында (1‑се...

ШАФИҠОВ Ғәзим Ғәзиз улы

ШАФИҠОВ Ғәзим Ғәзиз улы (1.10. 1939, Фрунзе — 29.1.2009, Өфө), яҙыусы, тәржемәсе, публицист. БАССР‑ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (1989). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1977). БДУ‑ны (1962), М.Горький...

ШАФИҠОВ Ғәзим Ғәзиз улы

ШАФИҠОВ Ғәзим Ғәзиз улы (1.10. 1939, Фрунзе — 29.1.2009, Өфө), яҙыусы, тәржемәсе, публицист. БАССР‑ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (1989). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1977). БДУ‑ны (1962), М.Горький...