Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

МОФАЗАЛОВ Фәһим Фәнис улы

МОФАЗАЛОВ Фәһим Фәнис улы (29.8.1962, БАССР‑ҙың Өфө р‑ны Дмитриевка а.), онколог, радиолог. Мед. ф. д‑ры (2000), проф. (2002). БР‑ҙың атҡ. табибы (2011). БДМИ‑ны тамамлаған (1985). 1991 й. алып Респ. клиник онкология диспансерында (1997 й. — нур диагностикаһы һәм нур терапияһы б‑са баш табип урынбаҫары),...

МОТОКРОСС

МОТОКРОСС, мотоспорт төрө, тигеҙ булмаған урындарҙа 50—500 см3 һәм коляскалы 750 см3 класлы махсус мотоциклдарҙа ярыштар. Башҡортостанда М. 20 б. 30‑сы йй. аҙ. үҫешә (ҡара: “Башавтомотоклуб”). 1974—91 йй. Өфө р‑нында М. өсөн “Вавилово” трассаһы эшләй, унда РСФСР (1978, 1980) һәм СССР (1982) чемпионатының...

МОТАЛОВА Эльвира Ғәзиз ҡыҙы

МОТАЛОВА Эльвира Ғәзиз ҡыҙы (27.12.1960, Өфө), терапевт. Мед. ф. д‑ры (1998), проф. (2000). РФ‑тың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (2013). Л.Н.Минһажетдинованың ҡыҙы. БДМИ‑ны тамамлаған (1983). 1984— 85 йй. Респ. кардиология диспансерында, 1988 й. алып Ғ.Ғ.Ҡыуатов ис. Респ. клиник дауаханаһында, 1989 й. — БДМУ‑ла...

МОТАЛОВ Миңлеәхмәт Ғилметдин улы

МОТАЛОВ Миңлеәхмәт Ғилметдин улы (19.3.1928, БАССР‑ҙың Йылайыр кантоны 1‑се Йәнтеш а., хәҙ. БР‑ҙың Хәйбулла р‑ны Йәнтеш а., — 5.4.2012, Өфө), тау инженеры‑геолог. Геол.‑минералогия ф. канд. (1961), проф. (1994). Журналистар союзы ағзаһы (1963). Мәскәү төҫлө металдар һәм алтын ин‑тын тамамлаған (1953)....

МОТАЛОВ Ғәйнетдин Хәйретдин улы

МОТАЛОВ Ғәйнетдин Хәйретдин улы (18.12.1929, БАССР‑ҙың Йылайыр кантоны 1‑се Йәнтеш а., хәҙ. БР‑ҙың Хәйбулла р‑ны Йәнтеш а., — 21.6.2011, Өфө), дирижёр. БАССР‑ҙың халыҡ артисы (1969), РСФСР‑ҙың (1980) һәм БАССР‑ҙың (1963) атҡ. сәнғәт эшмәкәре. Мәскәү хәрби дирижёрҙар ин‑тын тамамлағандан һуң (1952; Г.А.Столяров...

МОТАЛОВ Айрат Ғәйнетдин улы

МОТАЛОВ Айрат Ғәйнетдин улы (11.4.1954, Өфө), педиатр. Мед. ф. д‑ры (1994), проф. (1996). БР‑ҙың атҡ. табибы (2004). Ғ.Х.Моталовтың улы. БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1977) шунда уҡ эшләй: 1982—91 йй. һәм 1994 й. алып уҡытыусы, 1999—2014 йй. БДМУ‑ның дипломдан һуң белем биреү ин‑тының педиатрия каф. мөдире....

МОТАЙ, Мәләүез р‑нындағы ауыл

МОТАЙ, Мәләүез р‑нындағы ауыл, Һарыш а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Мәләүез т. юл ст. Көнс. табан 38 км алыҫлыҡта Ағиҙел й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 184 кеше; 1920 — 367; 1939 — 255; 1959 — 229; 1989 — 137; 2002 — 152; 2010 — 153 кеше. Башҡорттарйәшәй (2002). Фельдшер-акушерлыҡ пункты, клуб...

МОТOР ЯҒЫУЛЫҒЫ

МОТOР ЯҒЫУЛЫҒЫ, шыйыҡ уг‑ леводородтарҙың углеводород булмаған ҡушылмалар, төрлө сығышлы компоненттар һәм присадкалар м‑н ҡатнашмаһы, двигателдәр өсөн яғыулыҡ итеп ҡулланыла. М.я. бензин, дизель яғыулығы, газ турбиналы яғыулыҡ, реактив яғыулыҡ, судно яғыулығы, альтернатив яғыулыҡ (шыйыҡландырылған һәм...

МОСТООТРЯД №30, предприятие

МОСТООТРЯД №30, “Уралмостострой” ЯАЙ филиалы. Класһыҙ күперҙәр, юл күперҙәре, терәү стеналары, причалдар, яр буйы нығытмалары, ер аҫты үткәүелдәре төҙөү, тәрәнгә һалынған фундаменттар ҡороу эштәрен башҡара. Өфөлә урынлашҡан. Составына төҙөлөш участкалары, етештереү базаһы һ.б. инә. 2012 й. 580 кеше...

МОСТОВЕНКО Павел Николаевич

МОСТОВЕНКО Павел Николаевич (10.5.1881, Пермь губ. Уҫы өйәҙе — 15.3.1938), совет партия-дәүләт эшмәкәре. 1901 й. алып РСДРП ағзаһы. Ҡазан гимназияһын (1899), Петербург политехник ин‑тын (1916) тамамлаған. 1905—07 йй. революцияла һәм революцияла (1917) ҡатнаша. РСДРП‑ның 5—6‑сы съездары делегаты. 1917...

МОСТАФИНА-НИҒМӘТУЛЛИНА Флүрә Миңлейәр ҡыҙы

МОСТАФИНА-НИҒМӘТУЛЛИНА (Мостафина) Флүрә Миңлейәр ҡыҙы (16.12.1941, БАССР‑ҙың Благовар р‑ны Өйҙөрәкбаш а.), актриса. БАССР‑ҙың халыҡ (1990) һәм атҡ. (1979) артисы. Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1969). Өфө сәнғәт уч‑щеһын (1964; Ғ.Ғ.Ғиләжев курсы) тамамлағандан һуң 2006 й. тиклем Салауат драма театры...

МОСТАФИНА Фатима Хәмит ҡыҙы

МОСТАФИНА Фатима Хәмит ҡыҙы [26.12.1913, Һамар губ. Николаевск өйәҙе Диңгеҙбай а. (Һамар өлк. Оло Чернигов р‑ны) — 2.11.1998, Өфө], педагог, дәүләт-партия эшмәкәре. Филос. ф. канд. (1950). РСФСР мәктәбенең атҡ. уҡытыусыһы (1960), СССР‑ҙың мәғариф отличнигы (1968), РСФСР‑ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы...

МОСТАФИНА Светлана Анатольевна

МОСТАФИНА Светлана Анатольевна (8.4.1967, Һарытау өлк. Татищево эшселәр ҡсб), математик. Физика‑матем. ф. д‑ры (2007), проф. (2008). БР-ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2015), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2011). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1989) 1990 й. тиклем шунда уҡ эшләй, 1993 й. алып СДПА-ла...

МОСТАФИНА Ольга Евгеньевна

МОСТАФИНА Ольга Евгеньевна [28.8.1955, БАССР‑ҙың Оло Теләк р‑ны Оло Теләк а. (БР‑ҙың Иглин р-ны)], биохимик, генетик. Биол. ф. д‑ры (2004), проф. (2006). БР-ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2011). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1977) ЛДУ‑ла эшләй, 1983 й. алып БАХИ‑ла өлкән ғилми хеҙм‑р, 1985 й. — Химия ин‑тында,...

МОСТАФИН Фәнил Мөхәмәт улы

МОСТАФИН Фәнил Мөхәмәт улы (6.2.1960, Өфө), инженер‑механик. Техник ф. д‑ры (2003), проф. (2004). БР‑ҙың атҡ. нефтсеһе (2008), атҡ. нефть‑газ төҙөүсеһе (2012), РФ газ сәнәғәтенең почётлы хеҙм‑ре (2003) һәм РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2010). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1982) шунда уҡ...

МОСТАФИН Таһир Исламнур улы

МОСТАФИН Таһир Исламнур улы [22.8.1953, БАССР‑ҙың Покровка районы Биштин а. (БР‑ҙың Благовещен районы)], хирург, патологоанатом. Медицина фәндәре докторы (1998), профессор (2000). БР‑ҙың атҡаҙанған табибы (2000). БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1980) 1983 й. тиклем Дыуан районы Мәсәғүт үҙәк район дауаханаһында...

МОСТАФИН Сабир Кәбир улы

МОСТАФИН Сабир Кәбир улы (31.3.1952, Фрунзе ҡ.), инженер‑геолог, эколог‑аудитор. Геология‑минералогия фәндәре докторы (1994). Журналистар союзы ағзаһы (2005). Ташкент университетын (1974), Халыҡ‑ара бойондороҡһоҙ экология‑политология университетын (Мәскәү ҡ., 2008) тамамлаған. 1974 й. алып Ташкент университетында...

МОСТАФИН Рәшит Мирғәсим улы

МОСТАФИН Рәшит Мирғәсим улы (30.8.1959, БАССР‑ҙың Күгәрсен р‑ны Мораҡ а.), соц. гигиенист. Мед. ф. д‑ры (2007). РФ‑тың (2009) һәм БР‑ҙың (1998) атҡ. табибы. БДМИ‑ны (1982), Өфө сервис технология ин‑тын (1996) тамамлаған. 1983 й. алып Дүртөйлө үҙәк район дауаханаһында эшләй (1994 й. — баш табип), бер...

МОСТАФИН Рәйес Пётр улы

МОСТАФИН Рәйес Пётр улы (2.4. 1960, Өфө ҡ.), спортсы. Мотоспорт б‑са СССР‑ҙың халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1987), Рәсәйҙең атҡ. тренеры (2012). Башҡ. физик культура ин‑тын тамамлаған (2007). ДОСААФ‑тың респ. спорт‑техник клубы тәрбиәләнеүсеһе (тренерҙары В.М.Загурский, В.П.Чапало). СССР команда чемпионаттарының...

МОСТАФИН Йәмил Мостафа улы

МОСТАФИН Йәмил Мостафа улы [20.5.1927, БАССР‑ҙың Өфө кантоны Яңы Уҫман а. (БР‑ҙың Шишмә р‑ны)], яҙыусы. БССР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1991). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1971). Хәрби физик культура һәм спорт ин‑тын (Ленинград, 1950), М.Горький ис. Әҙәбиәт ин‑тын (Мәскәү, 1962) тамамлаған. 1950—54 йй. Порт-Артур...