Список материалов
ШӘҺӘРОВА Сания Вәли ҡыҙы
ШӘҺӘРОВА Сания Вәли ҡыҙы (17.3.1947, БАССР‑ҙың Учалы р‑ны Наурыҙ а.), педиатр, һаулыҡ һаҡлауҙы ойоштороусы. Мед. ф. д‑ры (2004). РФ‑тың (2000) һәм БР‑ҙың (1997) атҡ. табибы. БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1971) Учалы ҡ. үҙәк дауаханаһында эшләй. 1972 й. башлап Өфөлә: 4‑се дауаханала бүлек мөдире, 1984...
ШӘҺӘРОВА Раушания Ғизетдин ҡыҙы
ШӘҺӘРОВА Раушания Ғизетдин ҡыҙы (1.4.1972, БАССР‑ҙың Илеш р‑ны Баҙытамаҡ а.), спортсы. Дзюдо б‑са Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (2003). Стәрлетамаҡ ҡ. СДЮСШОР‑ы тәрбиәләнеүсеһе (тренеры Ю.В.Зубков). Күреү б‑са инвалидтар араһында шәхси зачётта Рәсәй чемп. (2003, 2005—06), донъя чемпионаттарының...
ШӘҺӘР Шиһабетдин Шәһәретдин улы
ШӘҺӘР (Шәһәретдинов) Шиһабетдин Шәһәретдин улы (17.4.1904, Ҡазан губ. Сирмешән а. — 21.10.1941, Мәскәү), әҙәбиәт белгесе, яҙыусы. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1934). Көнсығыш хеҙмәтсәндәренең коммунистик ун‑тын тамамлаған (Мәскәү). 20‑се йй. аҙ. алып Өфөлә йәшәй. БАССР Яҙыусылар союзын ойоштороуҙа ҡатнашҡан....
ШӘХСИ ЯРҘАМСЫ ХУЖАЛЫҠ
ШӘХСИ ЯРҘАМСЫ ХУЖАЛЫҠ, эшҡыуарлыҡҡа ҡарамаған һәм һалымдан бушатылған а.х. эшмәкәрлеге формаһы; граждандарҙың аҙыҡ‑түлеккә һәм башҡа ихтыяждарын ҡәнәғәтләндереүҙең өҫтәлмә сығанағы булып хеҙмәт иткән бәләкәй а.х. производствоһы. Башҡортостанда Ш.я.х. РФ, БР Конституцияларына, РФ‑тың һәм БР‑ҙың гражданлыҡ...
ШӘХСИ ЙЫЙҒАН АҠСА
ШӘХСИ ЙЫЙҒАН АҠСА, халыҡтың аҡса килеменең һаҡлыҡҡа йыйған өлөшө. Ойошторолған (банкыларҙағы вкладтар, ҡиммәтле ҡағыҙҙарға һалыу, страховкалау фондтарына взностар) һәм ойошторолмаған (ҡулаҡса) Ш.й.а. айырыла. Ойошторолған Ш.й.а. ил иҡтисады өсөн — инвестиция сығанағы, хужаһы өсөн өҫтәмә килем (вкладтар...
ШӘФИЕВ Фәрит Хажиғәле улы
ШӘФИЕВ Фәрит Хажиғәле улы [28.5.1930, БАССР‑ҙың Стәрлетамаҡ кантоны Яҡшембәт а. (БР‑ҙың Көйөргәҙе р‑ны)], хужалыҡ эшмәкәре. БАССР‑ҙың атҡ. а.х. хеҙм‑ре (1981). БАХИ‑ны тамамлаған (1976). 1953 й. алып Мәләүез р‑нындағы Трясинский ветеринария пункты (Богородский а.) мөдире, 1957—85 йй. М.Ғафури ис. к‑зда...
ШӘФИЕВ Мырҙайән Низаметдин улы
ШӘФИЕВ Мырҙайән Низаметдин улы (1.9.1921, Һарытау өлк. Пугачёв ҡ. — 4.7.2014, Өфө), математик. Техник ф. д‑ры (1978), проф. (1980). СССР юғары мәктәбе отличнигы (1980). Б.В. һуғышында һәм 1945 й. совет‑япон һуғышында ҡатнашыусы. Һарытау ун‑тын тамамлаған (1951). 1937—40 йй. уҡытыусы булып эшләй (Пугачёв...
ШӘФИЕВ Бәхтегәрәй Әғзәм улы
ШӘФИЕВ Бәхтегәрәй Әғзәм улы [5.2.1897, Ырымбур губ. ш. уҡ исемле өйәҙе 1‑се Иманғол а. (Ырымбур өлк. Октябрь р‑ны) – 1918 й. авг., Ырымбур губ.], революция хәрәкәте эшмәкәре. Сәйетҡол урыҫ‑башҡорт уч‑щеһын тамамлаған (1915; ҡара: Сәйетҡол төп белем биреү мәктәбе). 1917 й. алып РСДРП(б) ағзаһы. Ырымбур...
ШӘФИҒУЛЛИНА Алһыу Тәлғәт ҡыҙы
ШӘФИҒУЛЛИНА Алһыу Тәлғәт ҡыҙы (27.9.1973, Өфө), бейеүсе. РФ‑тың атҡ. артисы (2010), БР‑ҙың халыҡ артисы (2000). Өфө хореография уч‑щеһын (1991; педагогы М.Ә.Кәримов), БДУ‑ны (1999), Башҡ‑н дәүләт хеҙмәте һәм идара итеү акад. (2002) тамамлаған. 1991 й. алып Ғәскәров Ф. исемендәге халыҡ бейеүҙәре ансамбле...
ШӘҮРӘ”, халыҡ йыры
“ШӘҮРӘ”, “Шәүрә килен”, башҡорт халыҡ йыры, оҙон көй. Тәүге тапҡыр фонографҡа 1929 й. М.Ә.Байымовтан яҙып алына. Беренсе баҫма варианты Х.Ф.Әхмәтов яҙмаһында “Башҡорт халҡ йырҙары” йыйынтығында сыға. Һуңыраҡ варианттарын И.А.Козлов, Л.Н.Лебединский, К.Й.Рәхимов, И.В.Салтыков, Н.Д.Шоңҡаров һ.б. яҙып...
ШӘҮӘЛИЕВА Дилара Миңәхмәт ҡыҙы
ШӘҮӘЛИЕВА Дилара Миңәхмәт ҡыҙы (18.2.1940, ТАССР‑ҙың Әлмәт а.), инженер‑технолог. Ҡазан химия‑технология ин‑тын тамамлағандан һуң (1966) 2003 й. тиклем ИПТЭР‑ҙа эшләй: инженер, өлкән ғилми хеҙм‑р. Производство эшмәкәрлеге изоляция материалдарын эшләү һәм производствоға индереү, уларҙың файҙаланыу характеристикаларын...
ШӘҮӘЛИЕВ Рауил Рәшит улы
ШӘҮӘЛИЕВ Рауил Рәшит улы (3.2.1958, БАССР‑ҙың Бүздәк р‑ны Табанлыкүл а., хәҙ. БР‑ҙың ш. уҡ р‑ны Бүздәк а.), хирург. Мед. ф. д‑ры (2005). БР‑ҙың атҡ. табибы (1998). БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1981) Өфөнөң 6‑сы дауаханаһында эшләй. 1986 й. башлап БР‑ҙың Һаулыҡ һаҡлау министрлығында: 1994 й. алып баш...
ШӘРМӘЙЕТ ЗАВОДЫ
ШӘРМӘЙЕТ ЗАВОДЫ, 1759 й. мартында Ҡазан губернаһының Пермь провинцияһы Ғәйнә улусы башҡорттарының ерҙәрендә Шәрмәйет й. (Кама й. басс.) буйында ген.‑аншеф А.И.Глебов тарафынан баҡыр иретеү з‑ды булараҡ нигеҙ һалына. Хужалары: Глебов, 1769 й. алып Яковлевтар, 1858 й. башлап О.Н.Рошефор. Ольга тау округына...
ШӘРҠИӘТ
ШӘРҠИӘТ, о р и е н т а л и с т и к а, Көнсығыш халыҡтары, цивилизациялары һәм илдәренең тарихын, иҡтисадын, телен, әҙәбиәтен, этнографияһын, сәнғәтен, динен, философияһын өйрәнгән комплекслы фән. Ш. эсендә ғәрәп фәне, башҡорттар тураһында фән, индология, монголдар т‑да фән, семитология, синология,...
ШӘРҠИ Заһид
ШӘРҠИ Заһид (ысын исеме Йосопов Заһид Ғәйфулла улы; 9.1.1901, Ырымбур ҡ. — 14.4.1961, Өфө), әҙәбиәт белгесе, яҙыусы. Филол. ф. кандидаты. Граждандар һуғышында ҡатнашыусы. “Хөсәйениә” мәҙрәсәһендә уҡыған, Ҡыҙыл профессура ин‑тын тамамлаған (Мәскәү, 1937). 1918 й. “Мөхбир” гәз. (Ырымбур), 1919 й. “Красный...
ШӘРИФУЛЛИН Шәйҙулла Шәрифулла улы
ШӘРИФУЛЛИН Шәйҙулла Шәрифулла улы [1883, Өфө губ. Бөрө өйәҙе Ҡораласыҡ а. (БР‑ҙың Дүртөйлө р‑ны) – 1959, БАССР‑ҙың Илеш р‑ны 5–6‑сы участкалар ҡсб, хәҙ. БР‑ҙың ш. уҡ р‑ны Ибраһим а.], шағир‑импровизатор. 1920 йй. Илеш р‑нында йәшәй, колхозда эшләй. Уның “Сәсән”, “Милли музыка” шиғырҙары башҡорт милли...
ШӘРИФЙӘНОВ Вадим Рим улы
ШӘРИФЙӘНОВ Вадим Рим улы (23.12.1975, Өфө ҡ.), спортсы. Шайбалы хоккей буйынса Рәсәйҙең спорт мастеры (1995). БДУ‑ны тамамлаған (2001). “Салауат Юлаев” СДЮСШОР‑ы тәрбиәләнеүсеһе (тренеры В.И.Воробьёв). 1992—94 йй. “Салауат Юлаев”, 1994—95 йй. Үҙәк армия спорт клубы (Мәскәү ҡ.), 2001—02 йй. “Лада” (Тольятти ҡ.)...
ШӘРИФЙӘНОВ Билус Ғәлимйән улы
ШӘРИФЙӘНОВ Билус Ғәлимйән улы (26.4.1961, БАССР‑ҙың Илеш р‑ны Иҫке Татыш а.), зоотехник. А.х. ф. д‑ры (2004). БАХИ‑ны тамамлағандан һуң (1987) Илеш р‑нындағы В.И.Ульянов ис. к‑зда баш зоотехник. 1992 й. алып БНИИСХ‑ла: 1993—2004 йй. һәм 2009 й. башлап өлкән, 2005 й. — төп ғилми хеҙм‑р, 2007—08 йй. а.х....
ШӘРИПОВТАР, сауҙагәрҙәр
ШӘРИПОВТАР, сауҙагәрҙәр. Мөхәмәтйән Хәсән улы Ш., 2‑се гильдия сауҙагәре. Ырымбур алыш-биреш йортонда 2 кибетте ҡуртымға алған. 1887—97 йй. Ырымбур ҡала думаһы гласныйы, янғын һүндереү, сауҙа эштәрен күҙәтеү комиссиялары составында эшләгән. 1888 й. Ырымбур ҡ. Ярлыларға ярҙам итеү ком‑ты ағзаһы. Уның...
ШӘРИПОВА Марина Юрьевна
ШӘРИПОВА Марина Юрьевна (15.4.1958, Салауат ҡ.), ботаник. Биология фәндәре докторы (2007). БР‑ҙың мәғариф отличнигы (2004), РФ‑тың почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (2009). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1980) шунда уҡ уҡыта (1994—95 йй. биология факультеты деканы урынбаҫары). Фәнни эшмәкәрлеге...
